به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، اکنون تقریباً 7 ماه از آخرین موجهای زایندهرودِ همیشه آرام میگذرد و بستر خشک رودخانه، رفته رفته به یک سالگی خشکیاش نزدیک میشود..... و جانداران زایندهرودِ همیشه پرفروغ که با رفتارهای غیرکارشناسانه و تصمیمات بدون پشتوانه علمی دولتها، این روزها نفسهای آخر را میکشند...
28 شهریور سال گذشته بود که با بسته شدن دریچههای سد زایندهرود، آخرین قطرات آب، بر بستر این رودخانه جاری شد و کشاورزان شرق اصفهان، تالاب گاوخونی و مردمان نصفجهان، برای آخرین بار، جریان این رودخانه دائمی خود را به چشم دیدند. حالا اما در آستانه سالروز تَکرارِ تِکرار مردم برای انتخاب رئیس جمهوری که مهمترین وعدهاش به مردم اصفهان، جریان دائمی و همیشگی زایندهرود بود و به گفته بسیاری کمترین تلاش را برای احیای این رودخانه انجام داد، خشکی این رودخانه، به مهمترین دغدغه این روزهای مردم اصفهان تبدیل شده است.
رئیسجمهور 15 بهمن سال 93 در سفر به اصفهان و در جمع مردمی که در میدان نقشجهان به منظور استماع سخنان او گردهم جمع شده بودند، قولی جدی برای احیای این رودخانه داد. او گفت: «بنده در همین جا به وزیر نیرو و استاندار اصفهان دستور میدهم اگر هم زایندهرود آب آن به اندازه کافی نباشد، زایندهرود نباید خشک شود. با دل و جان با همه توان تلاش میکنیم تا اصفهان آباد و سرزنده را هم از نظر آب و هوا و هم از نظر سایر نیازمندیها به نقطهای برسانیم که همه شما خوشحال و مسرور باشید.»
روحانی 24 اردیبهشت 1396 هم در سفر تبلیغاتی خود به اصفهان در واکنش به مردمی که با شعارهای مثبت و منفی خود خواستار جریان هر چه سریعتر زایندهرود شده بودند، این گونه گفت: «ما در دولت یازدهم برای هورالعظیم و دریاچه ارومیه سرمایهگذاری کردیم این بار نوبت زاینده رود است. اصفهان به زنده بودن زاینده رودش است، اصفهان افتخار همبستگی تمدن، ایران و اسلام است.»
امروز اما در آستانه دومین دوره اعتماد مردم ایران و اصفهان به قول حسن روحانی درباره زایندهرود، تلخترین و عجیبترین صحنههای زیستمحیطی و انسانی و اخلاقی، در بستر این رودخانه همیشه جاری به چشم میخورد. رودی که از دولتها خیری ندیده و مردمانش حالا چشمبه آسمان دوختهاند تا برای گذران زندگی خود، از زایندهرود رزق و روزی بگیرند.
کشاورزان شرق اصفهان آرام و قرار ندارند
با وجود اینکه مقرر شده بود جریان رودخانه زایندهرود به منظور کشت بهاره کشاورزان اصفهانی، اردیبهشت امسال بار دیگر محقق شود، بیتوجهی به این موضوع و وضعیت نامناسب سد زایندهرود، باعث شده که این اتفاق صورت نگیرد. همین موضوع دغدغههای کشاورزان اصفهانی از بیتوجهی به وضعیت آنها را به بیشترین حد ممکن رسانده تا آنها با تجمعات مختلف، اعتراضات خود را نسبت به وضعیت کنونی اعلام کنند.
همین هفته گذشته بود که زنان و مردان کشاورز شرق اصفهان، بساط آش نذری جریان دوباره زایندهرود را بر بستر خشک این رودخانه فراهم کردند تا با این حرکت نمادین، اعتراض خود را به وضعیت زایندهرود نشان دهند.
هوشنگ ملایی، رئیس حوضه آبریز زایندهرود شامگاه جمعه 20 فروردین در اولین جلسه حوضه زایندهرود با بیان این که تغییرات اقلیمی شرایط کشور را تحت تأثیر قرار داده و آب زیرزمینی بیلان منفی دارد ، گفت: تنها راه حل این مشکلات استفاده از توان و ظرفیت داخلی و همه مشترکین است. خوشبختانه هم اکنون دو پتانسیل خوب در مسیر حل مشکلات یعنی نقشه راه و برنامه سازگاری با کم آبی وجود دارد که البته بایستی به روز رسانی شوند اما می توانند کمک بزرگی برای ما باشند .
محیط زیست اصفهان متولی ندارد؟!
درد آن است که هر بار سخن از زایندهرود به میدان میآید، کشاورزان شرق اصفهان و اعتراضاتی که حالا، شدت بیشتری به خود گرفته و با واکنش قابل توجهی از سوی مسئولان مواجه نشده، مطرح میشوند. البته که کشاورزان شرق اصفهان، حقابهداران و سهمآبهداران و سایر ذینفعان این حوضه آبریز، باید همه مورد توجه قرار گیرند اما سئوال این است که آیا در تخصیص آب بر اساس قانون، کسی به حقابه محیط زیستی این استان توجهی نشان میدهد؟
ملایی، رئیس حوضه آبریز زایندهرود با اشاره به قوانین و مصوبات قبلی درباره این حوضه افزود: مصوبات خوبی در رابطه با این حوضه داریم ولی خیلی از این مصوبات اجرایی نشدهاند که باید آنها را اجرایی و عملیاتی کنیم .
اشاره رئیس حوضه آبریز زایندهرود به حقابههای زیستمحیطی زایندهرود است که هیچ یک طی سالیان گذشته تخصیص پیدا نکرده و وضعیت ناگوار زیستمحیطی زایندهرود، ناشی از این موضوع است.
بر اساس قانون، محیط زیست از زایندهرود 313 میلیون متر مکعب در سال حقابه قانونی دارد که از این میزان، تالاب گاوخونی 176 میلیون متر مکعب سالیانه و محیط زیست استان هم نزدیک به 137 میلیون متر مکعب حقابه دارد. هرچند که برای احیای تالاب گاوخونی، امروز چیزی نزدیک به یک میلیارد متر مکعب آب مورد نیاز است که عملاً هیچ اتفاقی در این خصوص صورت نگرفته است.
در بند دوم مصوبات 9 مادهای شورای عالی آب آمده که بارگذاری جدید بر منابع آب زاینده رود تا پیش از تعیین تکلیف تخصیص های هر استان و شفافسازی مصارف آب در این حوضه ممنوع می باشد و وزارت نیرو با همکاری استانداری اصفهان مسئول اجرایی این مصوبه هستند. موضوعی که عملاً با بیتوجهی مسئولان مختلف مواجه شد و امروز شاهد بارگزاریهای جدید و تخصیص بودجههای کلان برای تکمیل هرچه سریعتر این طرحهای انتقال آب بینحوضهای هستیم.
وزارت نیرو 750 میلیون متر مکعب آب به حوضه آبریز زاینده رود بدهکار است
به گفته سید مسعود خاتمی، رئیس مجمع نمایندگان اصفهان براساس تابلوی اعلان مصارف و منابع حوضه زایندهرود، وزارت نیرو 750 میلیون مترمکعب به حوزه آبریز زایندهرود بدهکار است که باید جبران شود اما این مهم انجام نشده و حتی شاهد بارگذاریهای جدید با عنوان بن - بروجن هستیم.
اگرچه اولویت دوم تأمین آب پس از آب آشامیدنی، حقابه محیط زیست بوده اما به نظر میرسد هیچ کس اقدام عملیاتی برای آن صورت نمیدهد.
تالابی که به مرگ نزدیک است
به گفته اکبری، معاون پایش و نظارت حفاظت محیط زیست استان اصفهان، هماکنون 97 درصد پهنه تالاب گاوخونی خشک است، اظهار داشت: بستر تالاب تنها در یکی دو لکه رطوبت مختصر دارد که وسعت آنها نیز بسیار محدود است. در طول سال 1399 به رغم همه پیگیریهایی که انجام دادیم و با وجود اینکه نیمه اول سال گذشته تا پایان تابستان آب رودخانه تا سد رودشتین برای کشاورزی جاری بود، حقابه زیست محیطی تالاب که بر اساس قانون بعد از شرب اولویت دوم است متأسفانه تأمین نشد و سال 99 هیچ آبی به سمت گاوخونی رهاسازی نکردند.
گاوخونی با وسعت 47 هزار هکتار در نقطه پایانی زایندهرود در جنوب شرقی استان اصفهان و 20 کیلومتری شهر ورزنه قرار دارد. روند خشکی تالاب گاوخونی از سال 1378 شروع شروع شد و در 2 دهه اخیر به دلیل نبود آب، بسیاری از زیستمندان این تالاب از جمله ماهیها، وُحوش، خزندگان و انواع پرندگان بومی آن از بین رفتهاند.
بستر زایندهرود در شهرستان مبارکه خشک شد
در سالهای گذشته، انواع و اقسام اتفاقات برای زایندهرودی که این روزها متولی مشخصی ندارد، به وقوع پیوسته و مرگ خاموش هزاران هزار موجود زنده در بستر این رودخانه در شهرستان مبارکه، اتفاق ناگواریست که در هفتههای گذشته بیش از گذشته به چشم خورده است.
نه این ماهیها اولین موجودات زندهای هستند که مرگشان در بستر خشک این رودخانه رقم خورده و نه این مرثیهسراییها برای آینده رودی که خشکیاش مرکز کشور را تحتالشعاع قرار داده، نتیجهای به دنبال دارد.
مصوبات 9مادهای شورای عالی آب که به گفته مدیران وقت استان، تنها چاره رفع مشکل زایندهرود است، عملاً به تاریخ پیوسته و متولی مشخصی برای پیگیری حقوق زیستمحیطی استان اصفهان به چشم نمیخورد و زایندهرود، هر روز تنهاتر از روز قبل، به انتظار معجزهای نشسته که با دولتها به سرانجامی نمیرسد...
انتهای پیام/ش