"مختومقلی" شاعری که با اشعارش‌ هویت قوم ترکمن را زنده کرد / ‌چرا « فردوسی قوم ترکمن» ماندگار شد؟

به گزارش خبرگزاری تسنیم از گرگان، اردیبهشت ماه در گلستان به نام یکی از بزرگترین مفاخر و مشاهیر مسلمان گره خورده است. " مختومقلی فراغی"، شاعر، دانشمند و عارف نامی قوم ترکمن است که آثارش تبدیل به بخشی از زندگی ترکمن‌ها شده است.

مختومقلی در سال 1733 میلادی برابر با سال 1112 شمسی در روستای حاجی قوشان از توابع بخش مرکزی گنبدکاووس متولد شد و پس از 57 سال زندگی در کنار چشمه عباساری در دامنه رشته کوه سونگی داغی بین ایران و ترکمنستان درگذشت و پیکرش به روستای آق توقای در 40 کیلومتری غرب مراوه‌تپه در منتهی الیه شرق استان گلستان منتقل و در جوار آرامگاه پدرش دولت محمد آزادی به خاک سپرده شد.

اشعار این شاعر بزرگ ترکمن که بین دیگر اقوام ایران زمین و دیگر ملل جهان نیز بلند آوازه شده، دارای مضامیین اجتماعی، سیاسی، دینی و عرفانی است و دیوان شعر او نیز تاکنون به چند زبان دنیا از جمله انگلیسی، روسی و فارسی ترجمه و چاپ شده است.

مختومقلی فراغی شاعر بزرگ ترکمن است که تحت تأثیر خیام و مولوی و دیگر شاعران بزرگ ادبیات فارسی قرار داشته و حتی در یکی از اشعارش به نام " سان بولسام" آرزو دارد که با این شعرا در یک ردیف قرار بگیرد.

او آرزوها و آمال مردمش را در اشعارش سراییده و همین رمز مانایی مختومقلی فراغی است که هرساله در اواخر اردیبهشت ماه، بسیاری از دوستداران ادب، فرهنگ و هنر را در آق‌توقای گرد هم جمع‌ می‌کند تا یاد و نامش را گرامی بدارند و اشعارش را با نوای دوتار زمزمه کنند.

مختومقلی فراغی توانست با اشعارش، نه فقط ادبیات بلکه فرهنگ و حتی هویت قوم ترکمن را زنده و حفظ کند و امروز مختومقلی، بخش جدایی ناپذیری از زندگی جوانان و سالخوردگان این قوم است.

خدمات مختومقلی به زبان ترکمنی را می‌توان همپای فردوسی در زبان فارسی دانست. پروفسور سلطان شاه نیازف معتقد است، نام ترکمن با نام او ( مختومقلی) در جهان متجلی می‌شود و او پدر شعر ترکمن است، او از بزرگان شعر و ادبیات ترکی جهان است، مختومقلی شاعر تمام مردم جهان و مظهری از آمال و آرزوهای مردم شرق است.

یکی دیگر از ویژگی‌های شعر مختومقلی فراغی، پررنگ بودن روح توسل و ارادت به ائمه اطهار (ع) است. او خود را خاک پای امامان بزرگوار می‌داند و در شعر " بخیشله بزنی" ( ما را ببخشای) اینگونه می‌گوید: " من خاک پای امامان و فدای آنان هستم. بنده‌ای عاجز و درمانده هستم. به خاطر حضرت عباس طلب بخشایش می‌کنم".

اشعار مختومقلی فراغی به ویژه اشعاری که در عشق و مودّت اهل بیت پیامبر (ص) سروده شده است، بهترین سند و مدرک برای اثبات عقیده درست اهل سنت گلستان نسبت به پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) و نیز زندگی مسالمت آمیز آنها با دیگر اقوام ساکن در این استان است.

غلامرضا منتظری، نایب رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی نیز معتقد است مختومقلی فراغی، حکیمی است که در اشعارش به شیوایی و در خلال حکایت‌ها و ابیات شیوا و خواندنی که برگرفته از قرآن و سیره پیامبر اکرم (ص) است، به ارزش‌های متعالی اخلاقی، همچون انسان‌دوستی، خدامحوری، دفاع از مظلوم و مبارزه با ظالم، عدالت و انصاف، خوش‌رویی، امداد و دستگیری از بندگان خدا دعوت کرده است.

مختومقلی همانطور که از آثارش پیداست یکی از چهره‌های تقریبی و از جمله منادیان وحدت شیعه و سنی بوده است، منتظری گفته است جهان اسلام و جامعه ما، امروز بیش از هر زمان دیگر، نیازمند شخصیت‌هایی تقریبی با اندیشه صلح و وحدت و احترام متقابل است و گرامی‌داشت این شاعر بزرگ، درواقع، گرامی‌داشت صلح و وحدت و تقریب مذاهب اسلامی است.

بزرگداشت مختومقلی فراغی، شاعر پرآوازه و عارف مسلمان قوم ترکمن را همچنین می‌توان پاسداشت ارزش‌های اصیلی مانند سجایای اخلاقی تا وحدت بین اقوام دانست.

خوانش اشعار مختومقلی فراغی در کنار آرامگاه او و پدرش ( دولت محمد آزادی) در آق توقای، کوک شدن دوتارها و موسیقی اصیل ترکمن در کنار سخنان صاحب نظران و اندیشمندان شعر ترکمن، برپا کردن آلاچیق و چادر در میان تپه ماهورهای سرسبز در اردیبهشت و جوانانی که تا صبح اشعار مختومقلی را می‌خوانند و دوتار می‌نوازند، در چند سال اخیر به برنامه ثابت گرامیداشت این شاعر بزرگ تبدیل شده است.

تا پیش از شیوع کرونا با توجه به نزدیکی فرهنگی ترکمن‌های ایران و ترکمنستان، گروه‌های مختلف فرهنگی و هنری هم در این ایام به آرامگاه این شاعر می‌آمدند و در کنار هم به تحسین او می‌پرداختند.

اردیبهشت امسال دویست و هشتادو هشتمین سالگرد تولد مختومقلی فراغی است و باید دید وضعیت شیوع کرونا اجازه برگزاری مراسم بزرگداشت هرچند به صورت محدود برای این شاعر و عارف نامدار ایرانی را می‌دهد.

انتهای پیام/581/ش