جشنواره فیلم فجر | دیدن فضای معنوی در سینما؛ آرزویی ۴۰ سال به دل‌مانده / زبان ما در روایت دچار لکنت است

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، نشست سینما و گفتمان انقلاب اسلامی در سالن 4 مرکز همایش‌های برج میلاد برگزار شد.

در این نشست سیدمهدی ناظمی مجری و میزبان نشست با طرح این پرسش که میان سینما و گفتمان انقلاب اسلامی چه نسبتی وجود دارد این نشست را آغاز کرد.

سید محمد حسینی مهمان جلسه در پاسخ به این سؤال و درباره ارتباط میان سیما و گفتمان انقلاب گفت: پرسش ماهیت مطالبه گرایانه دارد. برخی می‌گویند که سینما سینما است و شعار ندهیم این جمله نشان دهنده آن است که گوینده سینما را نمی‌فهمد، امکان دارد اشکال عدم مفاهمه میان سینماگران و جریان انقلاب باشد.

وی ادامه داد: هالیوود در مورد فیلم ایدئولوژیکش ارتباط خوبی میان سینماگر و ارکان قدرت دارد. از قضا جذابیت بسیار خوبی در این دست فیلم‌ها وجود دارد، در سینمای ما فیلم‌های ناظر بر موضوعاتی مانند معنویت در سینمای مجیدی و اکشن‌های اول انقلاب همگی جذاب‌ند. برای همین اینکه سینمای ایدئولوژیک و انقلابی جذاب نیست اساساً غلط است.

او با اشاره ه اینکه قهرمان در سینمای هالیوود به راحتی کشته نمی‌شوند، گفت که سینمای ایران نیز از زایاترین سینماهای قهرمانی است که قابلیت استمرار و جذابیت را داشته‌اند. از زینال بندری تا حاج کاظم در آژانس شیشه‌ای.

بعد از حسینی، مجید اسماعیلی بیان کرد که عموما بعد از انقلاب‌ها و سپری کردن دوره‌ای، مفاهیم آن رو به فراموشی می‌گذارند اما می‌توان پوسته ایدئولوژیک و مفاهیم آن انقلاب را تبیین کرد و ادامه داد. این کار متفکران و هنرمندان جامعه است. موقعیت‌های فراگیر نمایشی قدرت بسیار خوبی دارند و سینما این قابلیت را دارد.

وی ادامه داد: بعد از انقلاب دشمن با شناسایی خوبی که داشت متفکران و چهره‌های مطرح را زد، مانند شهید بشهتی و شهید مطهری و... اما مشکل بعدی آن است که حال باید مفاهیم را مدیران درک کنند و به هنرمندان جامعه منتقل کنند. ما نمی‌توانیم بدنه سینما را خیلی نقد کنیم، ما حرف‌های زیادی داریم که توسط بدنه مدیریتی به هنرمندان تبیین نشده است.

اسماعیلی با بیان اینکه  تمدن زیادی در دنیا نمانده است، گفت که تمدن شیعی اسلامی و غربی تنها تمدن‌های در دنیا است که باقی مانده است. تمدن غربی دیگر تمدن‌ها را خورده است. تمدن ما حرف‌های نو و محکم و جدی دارد که می‌تواند دنیا را بگیرد. یکی از فیلم‌های ما در آلمان اکران شد که در کشور ما خیلی دیده نشد، اما در خارج استقبال بسیار خوبی از آن شد و معلوم است که مدیران ما خیلی آن را جدی نگرفته‌اند. انقلاب به شدت با بحران جدی نگرفتن روبرو است. آدم‌های باسواد زیادی هستند که می‌توانند در این حوزه کار کنند اما ورود نداشتند.

او بیان کرد که فیلم‌های ما در این دو روز جشنواره نشان می‌دهد که عمق کار کم شده است. سینما در جهان ارزش زیادی دارد اما ما برای آن چندان ارزش قائل نیستیم. مشکل دیگر به نهادهای غیر حاکمیتی باز می‌گردد مانند دانشگاه. به اساتید زیادی گفتم که سینما بسیار مهم است و باید از بسط مسائل قدیمی بپرهیزیم. حاصل این شده است که بعد از 40 سال به دل مانده است که فضای معنوی را در سینما ببینیم.

حسینی نیز با بیان اینکه سینمای دفاع مقدس ایرانیزه شده سینمای جنگ است، بیان کرد که تنها ژانر ایرانی سینمای ما است که در اقلیم سینمای ما دیده شده است.

او گفت که دچار نوعی بیگانگی در روایت شده‌ایم در حالی که عناصر و مفاهیم اولیه را باید با طعم ایرانی بیان کرد. از ترس و عشق گرفته تا غیر. اما خوانش ما عموماً غیر ایرانی است و اعتنای کمی به متون ایرانی و کهن دارد. همواره مدئا و ونوس و دیگر اساطیر یونانی مایه اولیه عشق را به نویسندگان داده است. خوانش ایرانی اصیل ما در متون و روایت سینمایی و نمایش ما گم شده است.

او توضیح داد که نویسندگان خارجی چه بسا مایه‌های اولیه ادبی خودشان را از متون ما گرفته‌ باشند اما خودمان مایه‌های ادبی را از خارج می‌گیریم. مشکل سینمای ایران این است که خبری از ماهیت درون انقلاب دارد اما ماهیت انقلاب منقطع از تاریخ ایران نیست. در سنت ما و حتی شاهنامه نیز همان مفاهیم انقلاب وجود دارد. 

ناظمی نیز گفت که اساتید هنر ما در ریخت هنری مانده‌اند و زبان ما دچار لکنت در روایت شده است. باید از هنر گلخانه‌ای خارج شویم.

اسماعیلی در پایان سخنانش گفت که زمان ما کوتاه است و باید بیشتر به آن بپردازیم. اما به‌طور طبیعی باید گفت که اگر بخواهیم زبان رسای تصویری داشته باشیم باید افراد مسلط را در اختیار داشته باشیم تا مفاهیم انقلاب را به تصویر بکشند. در هر حال دلایل مختلفی دارد، اما در مورد موضوعات عمیق نمی‌توان به این راحتی کار کرد. بلکه باید افرادی را داشت که این مفاهیم از درونشان جوشیده باشد و به آن رسیده باشند اما کم‌اند. 

انتهای پیام/