بی‌ارادگی مسئولان؛ بزرگترین مشکل صدور کتاب/ طلاب خارجی قم سفیران فرهنگی هستند
خبرگزاری تسنیم: مدیر انتشارات قم در نشست «صبح ناشر» بااشاره به ظرفیت طلبه‌های خارجی ساکن قم گفت: این طلبه‌ها هر یک سفیران فرهنگی هستند که می‌توانند کتابها را ترجمه کرده و به کشورهای خود ببرند. متأسفانه بزرگترین مشکل صدور کتاب بی‌ارادگی مسئولان است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا سبحانی‌نسب، مدیر انتشارات جمال، صبح امروز یکشنبه 6 بهمن ماه با حضور در مرکز رسانه‌ای شیرازه، به انتقال تجربیات خود در حوزه نشر کودک در نشست «صبح ناشر» پرداخت.
حجت‌الاسلام و المسلمین سبحانی‌نسب در ابتدای سخنان خود با اشاره به آغاز فعالیت انتشارات جمال در سال 79 گفت: ابتدا در حوزه نشر بزرگسال فعالیت می‌کردیم اما پس از مدت اندکی متوجه شدم که در حوزه کودک و نوجوان یک خلأ جدی وجود دارد که باید در این زمینه وارد شده و به فعالیت ادامه دهیم. همچنین در حوزه نشر کودک خلأ جدی‌تری نیز وجود داشت که آن آشنایی کودکان با توحید بود. متاسفانه در این زمینه کار چندان جدی در نشر کودک صورت نگرفته بود.
وی افزود: در حوزه انتشار آثار دینی برای کودک و نوجوان 2 دیدگاه وجود دارد، نخستین دیدگاه معتقد است که نمی‌توان مسائل انتزاعی را برای کودکان بیان کرد و دومین دیدگاه معتقد است، نباید مسائل انتزاعی را برای کودکان منتشر کرد. ما زمانی که به این عرصه وارد شدیم گفتیم هم می‌شود و هم باید مسائل انتزاعی از جمله توحید را برای کودکان و نوجوانان بازگو کرد. سوال‌های کودکان درباره خدا و مسائل ماورایی باید به نوعی پاسخ داده شود، البته ادبیات خاص خود را لازم دارد و باید آن را در دامنه دایره واژگانی فهم احساسی کودک بیان کرد و این هنر نویسنده است. بنابراین ما ورود یافته واکنون به مرور در طی 8 سال خانه خداشناسی کودکان را در نشر جمال به وجود آوردیم. مجموعه کتابهای توحیدی متعددی تولید شده و در این زمینه توفیقات بسیار کسب کرده‌ایم.
مدیر انتشارات جمال با اشاره به عناوین برخی از آثار این مجموعه گفت: «قصه‌های علی» که در قالب کتاب و انیمیشن در دست تولید است، «به من بگو خدا چیست»، «خدا کیه؟چیه؟کو؟» از جمله آثار این انتشارات است که برخی از آنها منتشر و برخی در حال انتشار هستند. برای نمونه کتاب «خدا کیه؟ چیه؟ کو؟» در نمایشگاه کتاب فرانکفورت عرضه کردیم و در توافقی که با یک ناشر شیعه آلمانی‌زبان حاصل شد، این کتاب به زبان آلمانی ترجمه و به زودی منتشر می‌شود.
سبحانی‌نسب با اشاره به نگاه توحیدی در آثار انتشارات جمال گفت: این نگاه توحیدی در بیش از 100 تا 150 کتاب از مجموعه آثار ما خود را نشان داده است، ما تلاش کردیم در همه زمینه‌ها از آشنایی کودکان با حیوانات گرفته تا وسایل نقلیه و سایر اجسام نگاه توحیدی را همراه کنیم. این حلقه مفقوده‌ای بود که در سالهای گذشته در حوزه نشر کودک مشاهده می‌شد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان این مطلب که اخیراً مصاحبه‌ای از آقای قدیانی را مطالعه می‌کردم که متعلق به 30 سال پیش بود گفت: در این مصاحبه نیز مشکلاتی از جمله مشکلات کاغذ، نبود مواد اولیه و ... اشاره شده بود که نشان می‌داد مشکلاتی که در حوزه نشر امروزه وجود دارد، تنها متعلق به امروز نیست بلکه سالها پیش نیز وجود داشته و در سایه همین مشکلات بسیاری از ناشران فعالیت کرده و آثار شاخصی را از نظر محتوایی تولید کرده‌اند، اما مشکل نشر امروز ما حداقل در حوزه کودک غفلت از گنجینه معارف غرب است. همیشه غرب‌ستیزی در ایران با دشنام همراه بوده است. از طرف دیگر غرب‌زدگی نیز با ولع بوده و این ولع موجب شده ما از معارف غرب غفلت کنیم. 2 سال پیش در نمایشگاه کتاب بولونیا که بیش از نیم‌قرن تجربه فعالیت دارد کتابی را مشاهده کردیم به نام «من عیسی را دوست دارم» این کتاب را خریداری کرده و به ایران آوردیم و از ایده آن مجموعه «من اهل‌بیت(ع) را دوست دارم» منتشر کردیم.
مدیر انتشارات جمال با بیان این مطلب که حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی باید با یک هدف‌گذاری از پیش تعیین شده باشد، گفت: متاسفانه بسیاری از دوستانی که در نمایشگاه‌های بین‌المللی حضور پیدا می‌کنند، هدفمند عمل نکرده و به نتیجه نیز نمی‌رسند. ما که از سوی انتشارات جمال در نمایشگاه‌های بولونیا شرکت کرده بودیم، در نظر داشتیم بررسی کنیم که اروپائیان در حوزه کار دینی برای کودک چه کرده‌اند؟ بررسی‌های 2 روزه ما نشان داد بیش از 90 درصد ناشران کودک در حوزه دینی آن هم به صورت مستقیم به تولید اثر پرداخته بودند. متاسفانه در ایران پدیده‌ای باب شده که می‌گویند نباید کار مستقیم دینی برای کودک تولید کرد، من نمی‌دانم این پدیده براساس چه منطق و برداشتی انجام شده است، در بولونیا عمده ناشران کودک برداشت‌های مستقیم از انجیل داشتند و حتی آرم انجیل را می‌توانستیم در همه کتابها مشاهده کنیم.
سبحانی‌نسب افزود: برای نمونه همین کتاب «من عیسی را دوست دارم» زمانی که به نویسنده کودک و نوجوان آقای حیدری‌ابهری ارائه و مطالعه شد، ایشان بسیار از آن استقبال کرده و پس از کشف رمز کتاب گفت که این کتاب از 8 تکنیک استفاده کرده و سخنان عیسی، معجزات عیسی و داستاهای عیسی را استفاده کرده است. ایشان می‌گفت ما باید برای 14 معصوم خود نیز چنین اثری تولید کنیم در نتیجه مجموعه‌ای من اهل‌بیت (ع) را دوست دارم در 14 جلد ویژه 14 معصوم منتشر خواهد شد که در 3 محور آگاهی‌بخشی، عاطفه‌انگیزی و ایمان‌افزا مباحث را منتقل کرده است.
وی با انتقاد از فراگیر شدن روش انتقال غیرمستقیم در کتابهای دینی نسبت به انتقال مستقیم گفت: قبول دارم که در کار کتاب کودک برای پرورش خلاقیت ذهنی باید از روشهای معمایی و غیرمستقیم بهره برد اما این نباید تبدیل به یک روش واحد در همه کتابها شود. ما نیاز به کتابهای مستقیم‌گو نیز داریم. اکنون کانون پرورش فکری کودک و نوجوان تنها روش معماگونه و غیرمستقیم را مدنظر خود قرار داده و طبق آمار اعلامی خود تنها یک‌درصد از 14 درصد کتابهای ایرانی منتشره کانون در حوزه اسلامی است. این در حالی است که ما بیش از هرچیز به آموزش دینی نیازمند هستیم آن هم به صورت مستقیم.
مدیر انتشارات جمال با بیان این مطلب که اگر قبول کنیم خواستگاه داستان‌نویسی کودک غرب است و اگر بگوییم پدر کتاب کودک غرب است گفت: اگر قرار است غرب‌زده باشیم آنها گنجینه معارف دینی نیز دارند که ما باید در این زمینه نیز حداقل از غرب نوعی الگوبرداری کنیم. متاسفانه ناشران ما تنها به سراغ آن دسته از کتابهای غربی می‌روند که انتشار آنها در ایران سود اقتصادی داشته باشد. معمولا کتابهایی که انتشار آنها نیازمند فکر و اندیشه باشد چندان در دستور کار ترجمه قرار نمی‌گیرد. در صورتی که می‌توان با الهام گرفتن از یک کتاب منتشر شده در غرب براساس الگوهای ایرانی ـ اسلامی خود کتاب مناسبی را تولید کرد.
سهل‌انگاری در تولید کتاب کودک بزرگترین مشکل حوزه نشر کودک بود که سبحانی‌نسب به آن اشاره کرد و افزود: برخی فکر می‌کنند ساده‌نویسی یعنی هرچه را می‌توان نوشت اما روش صحیح این است که کتاب کودک که از ادبیات ساده استفاده کرده پشتوانه‌اش باید تخصصی باشد. اکنون کتابهای کودک ما با تخصصی‌های عمومی نوشته می‌شوند، فرد چون به ادبیات وارد است شروع به بازنویسی یک کتاب می‌کند که این درست نیست و تبعات چندان مناسبی در برندارد. برای نمونه اکنون کتابی منتشر شده که یک جایزه نیز دریافت کرده است. نویسنده در این کتاب مطرح کرده حضرت یوسف از کودکی علم تعبیر خواب را بلد بوده است که این با نص صریح قرآن منافات دارد. اینگونه موارد نشان‌دهنده این است که برخی با اطلاعات عمومی می‌خواهند کتاب تخصصی در حوزه کودک بنویسند. در حالی که تصویر، متن، جلد و ... کتاب کودک نیز باید تخصصی باشد.
وی با اشاره به آثار منتشره انتشارات جمال گفت: در دوره جدید تمام کتابهای این انتشارات فاقد صفحه سفید خواهد بود. ما به دنبال یک مدیر هنری برای ارتقای سطح کتابهای خود خواهیم بود. در تلاش هستیم تصاویر تنها تصاویر نباشند بلکه در انتقال پیام به کودکان نیز نقش مهمی را ایفا کنند.
مدیر انتشارات جمال با بیان این مطلب که ما هم در حوزه کتابهای بومی و هم در حوزه کتابهای ترجمه دچار نقصان هستیم، گفت: برخی ناشران زمانی که از نمایشگاه‌های خارجی به ایران باز می‌گردند، چمدان چمدان کتاب با خود آورده و یک ماهه این کتابها را ترجمه و منتشر می‌کنند. این دسته از ناشران به دلیل دغدغه‌های اقتصادی کار چندان خوبی انجام نمی‌دهند. وزارت ارشاد نیز نه بنای آن را دارد و نه انگیزه‌ای دارد که در این زمینه اقدامات مثمرثمری انجام دهد.
وی گفت: از جمله منویات رهبر انقلاب در سالهای اخیر ترجمه آثار داخل و صادرات نشر بوده است اما متاسفانه در این زمینه نتوانستیم گام چندانی برداریم. اکنون ما در انتشارات جمال 100 جلد کتاب را به زبانهای مختلف ترجمه کرده که به زودی کار توزیع آنها را آغاز خواهیم کرد؛ اما در مجموع حمایت جدی از اینگونه کارها تاکنون انجام نشده است. وزارت ارشاد که حمایت در قالب خرید از ناشر را سالها در دستور کار خود قرار داده قرار بود یکی از کتابهای من را که به اذعان معاونت فرهنگی از برترین کتابهای حوزه کودک بود خریداری کند آنها گفتند شما قیمت تمام شده را به ما بدهید من گفتم چنین چیزی برای من صرف نمی‌کند اما حاضر هستم با 50 درصد تخفیف کتاب را به شما بفروشم و قبول نکرده و توقع داشتند من کتاب را با 70 درصد تخفیف به آنها ارائه کنم. این چه نوع حمایت از ناشر است اگر قرار است حمایتی صورت گیرد آیا باید کتاب را با 70 درصد تخفیف خریداری کنند.
سبحانی‌نسب در بخش دیگری از سخنان خود در پاسخ به پرسش تسنیم مبنی بر اینکه انتشارات جمال در حوزه کشورهای افغانستان، پاکستان و تاجیکستان چه سرمایه‌گذاری در حوزه نشر کودک داشته است گفت: متاسفانه در جهانی شدن نیز غرب‌زده‌ایم. ما می‌خواهیم از دریچه اروپا کتابهای خود را صادر کنیم در حالی که افغانستان کنار گوشمان است و هر سال نمایشگاه کتاب برگزار می‌کند؛ اما هیچ انگیزه‌ای در بین ناشران برای شرکت در این نمایشگاه نیست. ما برای صدور انقلاب خود نیز می‌خواهیم از غرب شروع کنیم.در حالی که می‌توان با تجربه بیشتر به کشورهای فارسی‌زبان منطقه به راحتی حتی بدون ترجمه کتاب گفتمان انقلاب را صادر کرد. کشور عراق نیز از جمله کشورهای همسایه ماست که با انتشار ترجمه کتابها به زبان عربی می‌توان تاثیرات بسیار خوبی را برای کودکان این کشور شاهد بود. نگاه توحیدی موجود در انقلاب اسلامی باید در منطقه جریان یابد. ما سالهاست از آن غفلت کرده‌ایم.
وی ادامه داد: اگر نگاهی به آثار ارائه شده ایران در نمایشگاه کتاب فرانکفورت بیندازیم، خواهیم دید که وضعیت بسیار بغرنج است اگر کسی می‌خواست ایران را به تمسخر بکشاند این کتابها را عرضه می‌کرد. برای نمونه چرا باید کتابی که درباره آشنایی با بیماریهای چوب مازندران است در نمایشگاه فرانکفورت عرضه شود. ما در انتشارات جمال پروژه‌ای را آغاز کرده‌ایم که بخشی از کارها را به زبان عربی و انگلیسی ترجمه کنیم تا با راه‌اندازی بخش بین‌الملل انتشارات به‌نشر این آثار در میان زائران خارجی آستان قدس رضوی توزیع شود. همچنین ما با تمرکز بر کشورهای عربی‌زبان تلاش خواهیم کرد این آثار را در اختیار مخاطبان عرب‌زبان نیز قرار دهیم. در حوزه افغانستان نیز گفت‌وگوهایی انجام شده و سال آینده سفری به افغانستان خواهم داشت حضور در بازارهای نشر افغانستان از نزدیک ارزیابی کنم.
مدیر انتشارات جمال با بیان این مطلب که با آثار ترجمه شده ضعیف می‌توان در انقلاب برج ساخت اما نمی‌توان برای فرهنگ کاری کرد گفت: هنوز ناشران دولتی ما نتوانسته‌اند در آنجایی که باید به موفقیت برسند. ما میلیاردها تومان خرج می‌کنیم که یک کلمه از انقلاب را صادر کنیم اما ناشران دولتی هنوز نتوانسته‌اند یک برگه قرارداد رسمی تنظیم کنند تا بتوانند با ناشران بین‌الملل در نمایشگاه خارجی وارد مذاکره شوند. من به مسئولان وزارت ارشاد پیشنهاد دادم که 50 کتاب که نگاه دین، انقلاب و جمهوری اسلامی ایران را تبیین می‌کند انتخاب کرده و در نمایشگاه سال آینده آنها را در اختیار ناشران خارجی بگذارد و بگویند ما اینها را به صورت رایگان ارائه می‌کنیم به شرط اینکه سال آینده همین زمان ترجمه و منتشر شده باشد اگر چنین کنیم قطعا 50 کتاب مناسب در حوزه نشر بین‌الملل خواهیم داشت.
سبحانی‌نسب با اشاره به ظرفیت بالای طلبه‌های خارجی ساکن در قم گفت: این طلبه‌ها هر یک سفیران فرهنگی هستند که می‌توانند کتابها را ترجمه کرده و به کشورهای خود ببرند. متاسفانه بزرگترین مشکل ما در عرصه صدور کتاب عدم اراده مسئولان است. ما نتوانستیم در حوزه ناشران خصوصی نیز حمایت لازم را برای موفقیت در این زمینه به عمل آوریم. یک تور فرهنگی قدرتمند برای آشنایی ناشران خصوصی با اقتضائات نشر بین‌الملل تاکنون برگزار نشده است.
وی در پایان با انتقاد از تصویرگری کتابهای دینی گفت: تصویرگری دینی باید ارتقای بیشتری پیدا کند و نیازمند دقت فراوان‌تری هستیم.
انتهای پیام/
