فلسفه وجودی شورای بیعت و چرایی انتخاب " جانشین ولیعهد" در خاندان آل‌سعود

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تنسیم به نقل از پایگاه خبری مرآه الجزیره؛ تصمیم و فرمان پادشاهی عربستان سعودی مبنی بر تعیین و انتصاب شاهزاده مقرن بن عبد العزیر به عنوان ولیعهد ولیعهد یک فرمان عجیب و بی سابقه در تاریخ چند ده ساله تاریخ عربستان سعودی است.

پادشاه عربستان با صدور این فرمان بی سابقه بار دیگر مساله اختلاف بر سر قدرت در خاندان سعودی را بر سر زبان ها آورد، اختلافاتی که همواره مطرح بوده و در طول زمان برخی از آنها علنی شدند و برخی دیگر در پشت درهای بسته کاخ ها باقی ماندند.

بحران در خاندان حاکم عربستان تا به آنجا پیش رفت که حتی هم پیمان قدیمی عربستان سعودی یعنی امریکا هم نتوانست برای حل این بحران چاره اندیشی کند، آمریکایی که همواره در بحران ها نقش نجات دهنده را برای پادشاه عربستان ایفا می کرد، بحران هایی بسیاری را آمریکا به کمک ریاض آمد بحران هایی که دیگر کشورها نتوانستند به سلامت از آن عبور کنند، نظیر آن چه که برای کویت در حمله عراق به این کشور روی داد، یا حملات القاعده ویا طوفانی بنام بهار عربی و آتش جنگ یمن و سوریه از همه این بحران ها سعودی ها به کمک آمریکا سالم خارج شدند.

هم اکنون اختلاف بر سر جانشینی پادشاه در عربستان به حدی زیاد شده است، که این امر بر ائتلاف های داخل خاندان در این خصوص هم سایه افکنده است، نوع رژیم موجود و حاکم بر عربستان رژیمی خاص است، این رژیم به این عصر و دوره تعلق ندارد، از این رو بسیاری از مردان و زنان سعودی امروز خود را با این نظام و قدرت حاکمه بر کشورشان بیگانه می دانند، نسل جدید سعودی ها فرهیخته تر از نسل قدیم است از این رو در بسیاری از عرصه ها در جهان نمود یافته درحالی که شکل قدرت و نظام در عربستان کما فی السابق بومی و قبیله ای باقی مانده است.

صدور فرمان ولیعهد ولیعهد برای مقرن به اندازه ای عجیب است که در پایان این فرمان ملک عبدالله تاکید کرده فرمان مذکور قابل تجدید نظر، تغییر یا اصلاح نیست و از زمان امضا لازم الاجرا است، همین مساله به خودی خود نشان می دهد، حتی در زمان صدور فرمان هم مقاومت ها در قبال آن بسیار زیاد بوده و شخص یا اشخصای در صدد اصلاح یا تغییر آن بوده اند، حتی پادشاه تاکید کرده در هیچ شرایط و به هیچ دلیلی کسی قادر به لغو این فرمان نیست، پادشاه عربستان فرمانی صادر کرده که گویی از آسمان نازل شده و کسی حق تغییر یا اصلاح آن را ندارد.

در نظام حاکم سعودی از نظر مذهبی معتقدند کلام و فرمان هرکسی قابل تغییر به مقتضی زمان و مکانت است مگر کلام پیامبر و وحی الهی اما ملک عبدالله با صدور فرمان تعیین ولیعهد ولیعهد تمام اصول و ارزش های دینی که تاکنون در عربستان رایج بوده را نقض کرد، وی از خود مقامی مقدس ساخته که از این پس فرمانش جنبه تقدسی و خدشه ناپذیری داده است.

حال این سوال مطرح است: آیا میزان و حجم اختلافات در خاندان آل سعود به این درجه رسیده است که شاهزاده مقرن که خود بشر و انسان و جایز الخطاست اگر روزی به هر دلیل مرتکب اشتباهی شد، یا به هر دلیل به بیماری دچار شد که دیگر نمی تواند به وظایف خود عمل کند، آیا کسی نمی تواند وی را از این سمت برکنار یا حتی معاف کند؟ همه خوب می دانیم که سمت ولیعهدی و پادشاهی در عربستان تنها جنبه سیاسی ندارد، بلکه براساس ادعای مقامات عالی رتبه این سمت ها شامل خدمات رسانی به حجاج  خانه خدا هم می شود، آیا قصور و کاستی در ارائه خدمات به هزاران مسلمان معتمر و حاج گناه نیست؟.

سوال دیگری که در این بین مطرح می شود، موضوع مربوط به هیئت بیعت است، اگر هر پادشاهی خود می تواند جانشین خود را معین کند، دیگر چه نیازی به وجود چنین هیئتی در عربستان سعودی است؟ وی تنها جانشین خود بلکه جانشین بعد از بعد خود را هم تعیین کرده است، فرمانی که قابل اصلاح نیست، آیا چنین نظامی با شریعت اسلامی می تواند خود را مرتبط و مقید بداند؟ یا این که این قدرت تنها وسیله ای برای ادامه به دست گرفتن قدرت پادشاهی در عربستان سعودی است؟ چرا که قرار است شاهزاده متعب بعد از مرگ شاهزاده مقرن بر این کرسی جلوس کند.

واقعیت این است که سوالی که اکنون باید مطرح شود این است که : تا کی می توان به این منوال به نظامی ادامه داد که بر روی کرسی قدرت پیر شده است؟ نظامی که با هر خواسته ای که از طرف ملت برای آزادی و اصلاح بر می خیرزد با توسل به زور آن را سرکوب می کند، ملتی که خواستار نظام مشروطه هستند، می خواهند اصلاحات در امور سیاسی و اقتصادی به صورت ریشه ای دنبال شود، نظامی که به شریعت اسلامی به صورت واقعی بها و ارزش دهد، نظامی که با فقر، بیکاری، ونقض حقوق بشر مبارزه کند و برای ملتش مشکل تهیه مسکن را مرتفع سازد.

از این پس باید بگوییم که عربستان سعودی وارد مرحله سخت و دشواری از اداره امور کشور شده است، به اندازه ای در این راه دچار مشکل شده که دیگر حتی باراک اوباما رئیس جمهوری آمریکا و همپیمان دیرین سعودی ها هم دیگر نمی تواند وعده های اطمینان بخش توخالی به سردمداران این رژیم بدهد.

عربستان سعودی با این اوصاف هنوز به عنوان هم پیمان راهبردی آمریکا در منطقه باقی می ماند، باید دریافت که دیگر سعودی ها تنها هم پیمان راهبردی آمریکا در منطقه نیستند، چرا که واشنگتن در این مکان از جهان هم پیمانان دیگری همچون قطر دارد، قطری که هر دفعه میلیاردها دلار صرف خرید تسلیحاتی از آمریکا می کند.

البته در این بین باید گفت خود آمریکایی ها هم هنوز تاکنون کشوری را در منطقه به عنوان همپیمان همیشگی و دائمی نمی شناسد، چرا که منافع واشنگتن در منطقه متفاوت و دگرگون است. ادامه حضور آمریکا در منطقه بعد از تحمل شکست سنگین در عراق با مشکل و چالش رو به رو شده است، به گونه ای که دیگر با ترس و لرز درباره مسائلی همچون مصر و سوریه رفتار می کند.

انتهای پیام/ر