چرا بنزین؟

یکی از شناخته شده ترین پدیده های اقتصادی در ایران تورم است. ایران همچون بسیاری از کشورهای درحال توسعه و به اقتضای شرایط اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی داخلی و همچنین تغییرات محیط بیرونی با نرخ های بالای تورم روبرو بوده است. هر ایرانی که از کودکی با ریال آشنا می شود و برای خرید چیپس و پفک وارد بازار می شود به تزلزل و ناپایداری ارزش ریال پی می برد. 

بررسی سیر تورم در طول سال های گذشته نشان می دهد به ویژه از سال 1352 به طور عموم نرخ تورم در ایران دو رقمی بوده و سال های بسیاری ایرانیان تورم بالا را تجربه کرده اند. بر اساس گزارش های مرکز آمار در طی این دوره 40 ساله فقط در 2 سال نرخ تورم شهری در ایران تک رقمی بوده و مردم ایران 38 سال تورم دو رقمی را تجربه کرده اند. بالاترین نرخ تورم در این دوره مربوط به سال 1374 است که به 49.4 درصد رسیده است. نرخ تورم سال 1392 نزدیک به این رکود یعنی بالغ بر 34 درصد بوده است.

  حال سوال این است مردمی که پدیده تورم در حافظه تاریخی آن ها ثبت شده است و شاهد افزایش پی در پی قیمت کالاهای مختلف هستند چرا نسبت به قیمت بنزین و سایر حامل های انرژی حساس هستند و شاید با نگرانی طرح هدفمندی یارانه ها را که در پی واقعی کردن قیمت سوخت است دنبال می کنند؟ آیا این نیست که بر اساس منطق اقتصاد، بنزین نیز همچون سایر کالاهای دیگر باید همگام با تورم پیش برود. آیا این نیست که آهنگ کند رشد قیمت بنزین طی 40 سال گذشته باعث بروز نوعی عدم تعادل در اقتصاد کشور شده است.

همه دولت های گذشته که قیمت بنزین را سالانه و همگام با تورم افزایش نداده اند در حساسیت کنونی مردم به قیمت بنزین و طرح هدفمندی یارانه ها مقصر هستند. برای مثال قیمت این فرآورده نفتی طی 12 سال یعنی از سال 1357 تا 1368 در سطح 30 ریال باقی ماند. این در حالی است که ایران طی این مدت تورم سالانه 7 تا 28 درصدی را تجربه کرده است. در سال های بعد نیز قیمت بنزین در دوره های چند ساله ثابت مانده و هر از چند سال یک بار تغییر داده شده است.

ثبات قیمت بنزین در سال های متمادی این انتظار را در مردم پدید آورده است که بنزین چیزی متفاوت از سایر کالاهاست و این مسئله نوعی حس طلبکاری را در مردم نسبت به این کالا پدید آورده است. دولت ها نیز که توان حفظ و کنترل سایر کالاها را نداشته اند برای جبران کاستی ها و سوء مدیریت های خود از کیسه منافع ملی و سرمایه آیندگان خرج کرده اند. 

در هر حال برای داشتن اقتصادی متعادل، همگن و در نتیجه سالم لازم است قیمت بنزین و سایر فرآورده های نفتی را متناسب با تورم و تغییرات اقتصاد کشور واقعی کرد و انتظار صفر بودن تورم این بخش در کشوری که سالهاست تورم دو رقمی را تجربه کرده است کنار گذاشت.

* علی بختیاری زاده

انتهای پیام/