خشکسالی سراسری در ایران از ارومیه تا هامون

به گزارش خبرگزاری تسنیم، پایگاه اماراتی دِ نشنال طی گزارشی نوشت: آقای خورشیدی معلم 43 ساله ای است که مثل بسیاری از دیگر شهروندان اصفهانی، بعد از ظهرها را در کنار رودخانه ای می گذارند که می گوید 10 سال پیش در آن شنا می کرده است، اما اکنون این رودخانه خشک شده است.

وی گفت: «آن روزها، کناره زاینده رود مرکز تمام فعالیت های اجتماعی و اقتصادی شهر بود...من با این رودخانه بزرگ شده ام.»

اکنون زاینده رود که به طول 400 کیلومتر از رشته کوه های زاگرس در غرب تا پارک ها و زیر پل های دوران صفویه امتداد دارد و برای صنعت شیلات خود شناخته شده بود، جای خود را به مشتی خاک و سنگ داده است.

سرنوشت زاینده رود، سرنوشتی است که بسیاری از آبراه ها در ایران با آن مواجه اند. ایران کشوری کم آب است که به حدی با مشکل کم آبی مواجه است که مقامات دولتی در مورد احتمال سهمیه بندی آب در تهران و دیگر شهرهای بزرگ هشدار می دهند. وزیر نیروی ایران هفته گذشته به مجلس گفت، تغییرات آب و هوایی، خشک سالی های رخ داده در 10 سال گذشته، شیوه های نادرست آبیاری، مصرف بالا و کاهش حجم ذخایر آب زیرزمینی از عوامل مهم کمبود آب در ایران هستند.

چیت چیان گفت: ایرانی ها سالانه 96 میلیارد متر مکعب، معادل 80 درصد منابع آب تجدیدپذیر کشور آب مصرف کرده اند. وی افزود: این رقم 20 درصد بالاتر از سطحی است که در بالاتر از آن یک کشور خود را مواجه با بحران کم آبی فرض می کند.

علی کیوانی، مهندس منابع و آبیاری در اصفهان، با اشاره به شدت مشکل کم آبی گفت، زاینده رود قبلا هیچگاه خشک نشده بود.

وی افزود: «مردم دلایل مختلفی را برای خشکی رودخانه بیان می کنند، اما واضح است که دلایل اصلی کاهش میزان بارندگی و ارائه الگوهای غلط آبیاری است.»

دیگر دریاچه ها و رودخانه های مهم ایران نیز با خطر خشک شدن روبرو هستند و بیش از 517 شهر ایران نیز مشکل کمبود آب دارند. این موضوع سبب بروز اختلافاتی بین حق آب شده است.

بر اساس این گزارش برخی ایجاد سدهای متعدد بر روی رودخانه را عامل اصلی خشک شدن زاینده رود می دانند. اما بسیاری نیز معتقدند دولت، آب رودخانه را به سمت استان های کم آب تر نظیر یزد و کرمان هدایت کرده است.

اما مشکل از کاهش میزان بارش های جوی ناشی می شود. به گفته چیت چیان، متوسط بارش های سالانه در ایران از 250 میلی متر در یک دهه قبل، به 242 میلی متر کاهش یافته است.

دیگر رودخانه ها نظیر کارون در اهواز نیز با خطر خشکی روبرو هستند.

در دریاچه ارومیه، به عنوان یکی از بزرگترین دریاچه های خاورمیانه اکنون تنها 5 درصد آب باقی مانده است. این در حالی است که دریاچه هامون در نزدیکی مرز افغانستان تا همین اواخر بیش از یک دهه بود که خشک شده بود.

دولت وعده داده که هر دوی این دریاچه ها را احیا خواهد کرد.

اما پرویز کردوانی، کارشناس مسائل زیست محیطی ایران مخالف طرح های احیای دریاچه ارومیه شامل کانال کشی و انتقال آب از منابع دیگر به این دریاچه است. وی معتقد است که این کار غیرممکن است.

وی در این باره گفت: «ایران آب کافی برای این کار ندارد. بنابراین ایده پر کردن دریاچه ارومیه با استفاده از منابع آبی دیگر ناسپاسی به کشاورزان کشور است.

دریاچه هامون، تنها منبع آبی استان سیستان و بلوچستان، در طی خشکسالی 3 ساله ای که در فاصله سال های 1998 تا 2001 در منطقه اتفاق افتاد، خشک شده بود. اما بارش های زمستان سال گذشته در افغانستان موجب شد که این دریاچه 10 درصد از ظرفیت آبی خود را بازیابد.

رئیس جمهوری ایران در سفر اخیر خود به این استان گفت، کمبود آب در سیستان و بلوچستان یکی از موضوعات اصلی مورد بحث در مذاکرات با رئیس جمهوری افغانستان خواهد بود. آب دریاچه هامون از رودخانه هلمند در افغانستان تامین می شود.

با شدت گرفتن بحران آب، حسن روحانی، موضوع آب را اولویت اصلی خود قرار داده و وعده داده است طرح های زیست محیطی و سیاسی را برای بازگرداندن آب اجرا کند.

رئیس جمهور گفته است، دولت بخشی از رقم صرفه جویی شده از محل کاهش یارانه ها را برای کاهش دادن بحران آب هزینه خواهد کرد.

اما کردوانی معتقد است که این کار آسان نخواهد بود و تلاش های دولت برای مقابله با این مشکل احتمالا خیلی دیر شروع شده است.

وی افزود: «حتی اگر میزان بارندگی ها در کشور در طی 20 سال آینده 20 درصد افزایش یابد،» ایران همچنان با مشکل کم آبی مواجه خواهد بود.

انتهای پیام/ 39