پیشنهاد آتش‌بس مصر برای به انزوا کشاندن حماس بود نه حل مسئله فلسطین
خبرگزاری تسنیم: کارشناس مسائل خاورمیانه در مصاحبه با اندیشکده بنیاد کارنگی، معتقد است مصر به شدت خواهان مغلوب شدن حماس توسط اسرائیل است و پیشنهاد آتش بس نیز ابزاری بود برای به انزوا کشاندن حماس و نه حل مسئله فلسطین.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم به نقل از اندیشکده بنیاد کارنگی، میشل دان، کارشناس برجسته این اندیشکده در مصاحبه‌ای ضمن اشاره به نقش مصر در مشاجرات فلسطین و اسرائیل در گذشته و تغییری که طی یک سال اخیر در سیاست گذاری این کشور ایجاد شده است، معتقد است سیسی به دلیل مخالفت با اخوان المسلمین، خواهان شکست حماس توسط اسرائیل است و پیشنهاد آتش بس سیسی نیز در همین راستا صورت گرفته بود. وی معتقد است مصر کمک فراوانی به سیاست‌های اشغالی اسرائیل نموده و دیگر نمی‌تواند واسطه مناسبی برای حل مشکلات فلسطینیان با اسرائیل باشد.
رابرت سیگل (مجری): مأموریت جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا، در قاهره تأکیدی است بر اهمیت مصر در درگیری میان اسرائیل و حماس. غزه شهری ساحلی است که تقریباً 30 مایل در کنار دریای مدیترانه امتداد دارد. بیشتر نقاط ورودی به این شهر از طرف اسرائیل است که آنها را مسدود کرده است. اما در پایین‌ترین نقطه آن در شهر رفح، غزه با مصر هم مرز است. مصر نیز عبور از گذرگاه رفح را ممنوع کرده و تونل‌هایی را که برای انتقال کالا به غزه مورد استفاده قرار می‌گرفت، محدود نموده است. همانطور که ما از سخنان ایهاب الحسین، سخنگوی حماس متوجه شدیم، حماس از قبول پیشنهاد آتش بسی که مصر هفته گذشته ارائه داد، امتناع کرده است.
ایهاب الحسین: آنچه طرح مصر در برداشت، شامل خواسته‌های فلسطینی‌ها نبود. این طرح آتش بس به مراتب از توافق در سال 2012 بدتر بود. من می‌دانم اگر آمریکا از آنها نمی‌خواست که این ابتکار را به خرج دهند، آنها دست به چنین کاری نمی‌زدند. آنها تنها به تماشای قتل عام ما در غزه ادامه خواهند داد.
سیگل: همانطور که مارتین ایندیک، دیپلمات سابق آمریکایی اذعان کرد، مصری‌ها نمی‌خواهند به هیچ وجه شاهد پیروزی حماس در این درگیری باشند.
مارتین ایندیک: حماس را می‌توان به نوعی متحد اخوان المسلمین معرفی کرد. از آنجایی که حکومت مصر به شدت با اخوان المسلمین مخالف است، بنابراین، با همین شدت نیز با حماس مخالفت می‌کند.
سیگل: بنابراین، احتمال دارد مصری‌ها چه اقدامی انجام دهند؟ آنها چه نوع واسطه‌ای در این درگیری خواهند بود؟ تاکنون شاهد نبردها، حملات هوایی، تلفات غیرنظامی فلسطینی‌ها و موشک‌های فراوان حماس بوده‌ایم. تمام این مسائل چه ارتباطی با دولت مصری سیسی دارد؟
میشل دان: مهمترین چیز برای دولت مصر این است که آنها در نهایت به مسئول اصلی غزه تبدیل نشوند و بالاخره گذرگاه رفح در جنوبی‌ترین قسمت غزه به مصر باز نشود. مصری‌ها موقعیتی بسیار بی‌ثبات و متزلزل در صحرای سینا دارند و نمی‌خواهند افراد و کالا‌ها، مخصوصاً آنهایی که از غزه می‌آیند، وارد مصر شوند. آنها بسیاری از تونل‌ها را که چندین سال در آنجا وجود داشته‌اند، قطع و نابود کرده‌اند و طی یک سال اخیر، طرف مصری این مرز را به شدت مورد محافظت و دیده‌بانی قرار داده‌اند. بنابراین، این نگرانی اصلی آنها است و من مطمئنم که آنها دوست دارند ببینند حماس توسط اسرائیل مغلوب می‌شود.
سیگل: مخیمر ابوسعده، تحلیل‌گر سیاسی فلسطینی، که در شهر غزه مستقر است، هفته گذشته به من گفت که تنها نزدیکی به غزه و گذرگاه رفح نیست که مصر را به طور پیچیده‌ای مهم و ضروری می‌نماید. به زعم وی، مصر مسئول رنج‌های فلسطینی‌ها از سال 1948 بوده است. آیا رئیس جمهور سیسی یا مردم مصر هنوز خود را مسئول رنج‌های مردم فلسطین قلمداد می‌کنند؟
دان: مصر تا پیش از این به مدت زیادی گرفتار مسائل داخلی بوده است و نقش کمتر فعالی را در مسائل سیاسی مربوط به جهان عرب ایفا کرده است. اجازه دهید منصفانه بگویم که حتی در زمان حسنی مبارک و نیز در زمان محمد مرسی، رئیس جمهور مخلوع مصر، که از اخوان المسلمین بود، مردم فلسطین، از جمله حماس، مصر را به عنوان واسطه‌ای در مشاجرات خود می‌دانستند؛ مشاجرات میان حماس و تشکیلات خودگردان فلسطین و نیز میان حماس و اسرائیل. تمام اینها یک سال قبل و از زمان سخت گیری شدید مصر بر اخوان المسلمین تغییر کرد. بنابراین، این یعنی حالا، مصر بخشی از این درگیری است. شاید مصر مجبور باشد بخشی از راه حل نیز باشد. اما نمی‌تواند همان نقش واسطه‌ای را ایفا کند که در گذشته ایفا می‌کرد.
سیگل: وقتی مصر پیشنهاد آتش بس را مطرح کرد، اسرائیل بلافاصله آن را قبول و حماس رد کرد. که این نشان دهنده آن بود که در این برهه از زمان از میان این سه طرف، چه کسی به چه کسی اعتماد دارد.
دان: بسیار خوب، نحوه به پایان رسیدن این پیشنهاد صلح نشان دهنده آن است که مصری‌ها چطور با آن بازی کردند. معمولاً در گذشته، آنها واسطه هر دوطرف درگیری می‌شدند. اما حالا به نظر می‌رسد این پیشنهاد به هیچ وجه با حماس هماهنگ نشده، اما اول با اسرائیلی‌ها هماهنگ شده و بعد اعلان شده بود. به نظر من، شما می‌دانید که این تلاشی بود برای به انزوا کشاندن حماس. احتمالاً آنها امید داشته‌اند که حماس وادار به پذیرفتن آن خواهد شد، اما حماس چنین کاری نکرد. آنها هنوز در موقعیتی هستند که چنین پیشنهادی را رد کنند.
سیگل: اما همانطور که شما اشاره کردید، حتی اگر کشور دیگری بتواند واسطه مناسبی در این مورد باشد، مصر، بدون توجه به آنچه اتفاق می افتد، بخشی از توافق باقی می‌ماند؛ نه به عنوان یک واسطه، بلکه به عنوان کشوری هم مرز با غزه.
دان: درست است. مصر چیزی را در اختیار دارد که مردم غزه بسیار طالب آن هستند؛ و آن دسترسی به دنیای خارج است. صراحتاً، من گمان می‌کنم آنها می‌دانند که طرف مصری این مرز هرگز به شدت طرف اسرائیلی تحت کنترل و سخت گیری نخواهد بود و با این حساب، آنها می‌خواهند مطمئن شوند که بیش از یک خروجی در اختیار دارند. آنها نمی‌خواهند به طور کامل برای دسترسی به دنیای خارج به اسرائیل وابسته باشند.
سیگل: اگر مشکل با مصر به عنوان یک واسطه این است که حماس به آن اعتماد ندارد و روی دیگر سکه، که اسرائیلی‌ها هستند، ظاهراً به آن اعتماد دارند، ترکیه و قطر در چه موقعیتی قرار دارند؟ آیا آنها از اعتماد متقابل در این مورد بهره‌مند هستند؟
دان: نه ترکیه و نه قطر در این مورد روابط خوبی با اسرائیل ندارند. مصر نیز بسیار مخالف این است که ترکیه یا قطر به شدت در میانجیگری مداخله کنند و نقش مصر را به طور چشمگیری در این مسئله کاهش دهند. شاید برای مصری‌ها بسیار قابل قبول‌تر باشد که مجمع عمومی سازمان ملل یا آمریکا این نقش را بازی کنند. بنابراین، به نظر می‌رسد فعلاً قطر بیشتر با رهبری حماس در ارتباط است و با این حساب، احتمالاً این بازیگران بین‌المللی مجبور باشند تا حدی میان اسرائیل، مصر و حماس و تا اندازه‌ای، تشکیلات خودگردان فلسطین، پیوند ایجاد کنند.
انتهای پیام/ع
