مدیر انتشارات پیام آزادی: واسپاری ممیزی به ناشران رقابت منفی ایجاد می‌کند
خبرگزاری تسنیم: مدیر انتشارات پیام آزادی با اشاره به برون‌سپاری ممیزی به ناشران، این اقدام ارشاد را توجه به مسائل حاشیه‌ای در مقابل مسائل و دغدغه‌های اصلی همچون اقتصاد نشر و کاغذ عنوان کرده و می‌گوید: با اجرای این طرح آینده نشر روشن نیست.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم،این روزها هر جا سخن از نشر و صنعت نشر میشود، مشکلات ریز و درشتی که این صنعت و اهالی آن سال‌هاست که با آن دست و پنجه نرم می‌کنند نیز به میان می‌آید، دغدغه‌هایی چون نبود چرخه توزیع نظام‌مند و منسجم که بسیاری از آن تعبیر به مشکل اصلی صنعت نشر می‌کنند، تا کتاب‌نخوانی مردم و آمار پایین سرانه مطالعه این روزهای صنعت نشر را به خود معطوف کرده‌اند، صنعتی که چند سالی است صاحبان آن زنگ خطر ورشکستگی را برایش به صدا درآورده و از نبود سرمایه در گردش و وضعیت نامناسب اقتصادی سخن گفته‌اند.
پیش از این در پرونده مطالبات ناشران، به تفصیل مشکلات و مسائل صنعت نشر بیان شد، مشکلاتی که حل هر یک از آن‌ها موجب دگرگونی در وضعیت فعلی صنعت نشر میشود.
در میان تمامی مشکلات صنعت نشر که ناشران و مسئولان نشر به آن اشاره داشته و دارند، ممیزی یکی از مسائل دست چندمی عنوان شده که نشر با آن مواجه بوده است و قریب به اتفاق ناشران و از جمله علی شجاعی‌صائین مدیر اداره کتاب معتقد بودند که مسئله اصلی نشر ممیزی نیست، اما این روزها بحث ممیزی در اداره کتاب داغ است و ارشاد راه‌حل‌هایی را برای عملکرد در این حوزه که حق حاکمیتی بوده و از جمله وظایف مصوب آن است، پیشنهاد می‌دهد. یکی از این راه‌حل‌ها برون‌سپاری ممیزی به ناشران و استان‌هاست که البته شجاعی صائین در گفتوگو با تسنیم صریحاً اعلام کرد که قائل به واسپاری ممیزی نبوده بلکه تنها قرار است از ناشران در ممیزی مشارکت گرفته شود.
اما باید دید این تصمیم جدید وزارت ارشاد که اکنون به تصویب هیئت نظارت بر ضوابط نشر نیز رسیده و قرار است مهر ماه اجرایی شود، تا چه اندازه مشکل‌گشاست و قابلیت اجرا دارد؟
جواد جاسبی وجدانی مدیر انتشارات پیام آزادگان از جمله ناشرانی است که با وجود فعالیت 35 ساله در عرصه نشر نه تنها از طرح واسپاری ممیزی به ناشران استقبال نکرده بلکه معتقد است که وزارت ارشاد با واسپاری ممیزی به ناشران با دست خود به صنعت نشر آسیب‌های غیر قابل جبران وارد می‌کند.
مشروح گفتوگو با وی به شرح ذیل است:
ناشران با واسپاری ممیزی متضرر خواهند شد
* تسنیم: اخیرا‌ً بحث واگذاری ممیزی به ناشران و استان‌ها در وزارت ارشاد داغ است و به تصویب هیئت نظارت بر ضوابط نشر نیز رسیده است، شما به عنوان یک ناشر تا چه اندازه با این طرح موافق بوده و آن را قابل اجرا می‌دانید؟
به نظر من این طرح هنوز کارشناسی نشده است، باید تمام ابعاد آن بررسی و کارشناسی شود، چرا که در وضعیت فعلی با اجرای این طرح ممیزی بیش از گذشته سلیقه‌ای میشود، و ناشران پس از چاپ متضرر خواهند شد، چرا که اگر کتابی منتشر شود و سپس اداره کتاب ارشاد آن را مغایر با ضوابط نشر دانسته و بخواهد از بازار جمع‌آوری کند، این ناشر است که تمام سرمایه انتشار آن کتاب را از دست داده است.
هم‌چنین اگر ضوابط نیز مشخص شود و آیین‌نامه تدوین شده در اختیار ناشران قرار گیرد، باز هم نمی‌توان تضمین داد که ناشر متضرر نمی‌شود.
* تسنیم: با توجه به گفته‌های مدیر اداره کتاب، قرار بر این است که ناشران خود کارشناسانی را به هیئت نظارت بر ضوابط نشر معرفی کنند و در صورت تایید هیئت این کارشناسان در دفتر ناشر خود به ممیزی کتاب‌های ناشر بپردازند.به نظر شما این شیوه اجرا کافی است؟
بعید می‌دانم، با چنین طرحی بتوانیم به موفقیت برسیم، چرا که انتخاب این کارشناسان و استخدام آن‌ها خود برای ناشر هزینه‌بر است، و در این وضعیت بد اقتصادی نشر هزینه‌ای اضافی سربار ناشر می‌کند، از طرف دیگر با این گستردگی که حوزه نشر دارد، اساساً به میزان لازم کارشناسی که از تخصص و دانش کافی برای ممیزی نشر برخوردار باشد، در اختیار نداریم. بنابراین تنها ناشرانی خاص می‌توانند از این طرح ارشاد بهره‌مند شوند. و سایر ناشران نه امکانات آن را در اختیار دارند و نه از عهده آن بر می‌‌آیند.
نمی‌توان کتمان کرد مشکل اصلی صنعت نشر اقتصادی است
* تسنیم: به مشکلات اقتصادی نشر اشاره کردید، به نظر شما ممیزی تا چه اندازه جزو مشکلات نشر محسوب میشود و ناشران د سال‌های اخیر دغدغه رفع آن را داشته‌اند؟
ببینید انتشارات پیام آزادی بیش از 35 سال است که فعالیت می‌کند، در این 35 سال ما جز یکی دو مورد، هیچ گاه با ممیزی مسئله‌ای پیدا نکردیم، این دو مورد هم جزو مسائل خاص بود که با مذاکره حل شد، امروز نمی‌توان کتمان کرد، مشکل اصلی صنعت نشر اقتصادی است، ممیزی دغدغه اصلی ناشران و حتی جزو دغدغه‌های همه ناشران نیست، ممکن است در اولویت‌های سوم و چهارم عده‌ای از ناشران باشد، بنابراین به نظر من بهتر است ارشاد خود عهده‌دار ممیزی باقی بماند و اگر می‌تواند کمکی به اقتصاد نشر در جهت فراهم کردن سیستم توزیع و تهیه مواد اولیه و ... داشته باشد و اگر نمی‌تواند هزینه اضافی سربار ناشران نکنند. به نظر می‌رسد، توجه ارشاد بیشتر معطوف به مسائل حاشیه‌ای شده است.
اقتصاد نشر دغدغه اصلی ناشران است، نه ممیزی
* تسنیم: بحث برون‌سپاری ممیزی چند ماهی است که مطرح شده است، در این مدت شما در برخورد با ناشران دیگر واکنش آن‌ها و نظراتشان را چگونه ارزیابی کردید؟
من با در جلسه‌ای اخیرا‌ً با ناشران گفت‌و‌گویی در این زمینه داشتم، قریب به اتفاق این ناشران ممیزی را جزو اولویت نمی‌دانستند، همه گله‌مند بودند از وضعیت اقتصادی نشر، اینکه سرمایه نشر روز به روز تحلیل میرود. مشکلات اصلی که ناشران به آن اشاره می‌کردند، دست‌های پشت پرده‌ای بود که اجازه تولید کاغذ در ایران را نمی‌دهند، مشکلات اصلی آن‌ها اقتصاد نشر بود که روز به روز وضعیت بدتری پیدا می‌کند، و کتاب هر روز که می‌گذرد اهمیت کمتری در سبد خانوار پیدا می‌کند. بنابراین طبیعی است که این ناشران با این دغدغه‌ها از مسائل حاشیه‌ای نشر همچون واگذاری ممیزی به ناشران استقبال نمی‌کنند. به نظر می‌رسد، برخی ناشران خاص که اتفاقا در سال‌های اخیر با ممیزی مشکل نیز داشته‌اند از این طرح استقبال کنند.والا ناشران دیگر ترجیه می‌دهند خود وزارت ارشاد ممیزی را انجام دهد تا آن‌ها نخواهند ریسک سوخت هزینه و سرمایه خود را بپذیرند.
انتشار کتاب‌هایی که در دولت قبل مجوز نداشتند، یعنی سلیقه‌ای عمل کردن و حرکت نکردن در چارچوب قانون
* تسنیم: شما به آسیب سلیقه‌ای شدن ممیزی اشاره کردید، این روزها اداره کتاب مشغول تنظیم آیین‌نامه‌ای جامع برای ارائه به ناشران جهت بررسی در ممیزی است، به نظر شما این آیین‌نامه می‌تواند از این آسیب جلوگیری کند؟
اول باید آیین‌نامه را ببینم، بعد درباره آن قضاوت کنم، اما بعید می‌دانم که این کاری که می‌خواهد انجام شود، کاری ثابت بوده و نسخه‌ای باشد که برای همیشه پیچیده شود، چرا که قطعاً در دولت‌های مختلف این طرح نیز تغییر خواهد کرد، اکنون کتاب‌هایی که در دولت قبلی مجوز نگرفت، مجوز گرفته و منتشر می‌شوند، قطعاً در دولت آینده نیز برخی از این آثار دیگر اجازه چاپ نخواهند داشت، این یعنی سلیقه‌ای بود، یعنی عمل نکردن بر قانونی مشخص و ثابت. البته اگر بتوان آیین‌نامه‌ای تنظیم کرد که چارچوب مشخص داشته و سلیقه در آن وارد نشود، خوب است و ما نیز خوشحال خواهیم شد، اما اگر اینگونه نباشد و هر دوره بتواند تعبیر و عقیده‌ای که بر آن دوره حاکم است را پیاده کند، مشکل‌دار خواهد بود.
ارشاد باید با ناشران دلسوز نظام مشورت می‌کرد
* راهکار شما برای ممیزی به عنوان یک اصل حاکمیتی چیست؟
تنها کارکرد همین است که خود ارشاد مجوز صادر کند، نهادی که قرار است بعداً بیاید در بازار کتاب‌ها را بررسی کند و برخی را از سطح بازار جمع‌آوری کند، بهتر است، قبل از اینکه کتاب چاپ شود و ناشر متضرر شود، مانع شود و بگویید این بخش کتاب باید اصلاح شود، این موجب میشود، کتابی چاپ نشود که به ساحت نشر توهین کرده باشد.
با اجرای طرح واسپاری ممیزی به ناشران، آینده نشر روشن نخواهد بود
البته به نظر من باید قبل از اجرای این طرح وزارت ارشاد از ناشران و فعالانی که در این فرهنگ زحمت کشیدند و برای این انقلاب و نظام دلسوزی دارند، مشورت بگیرند، چرا که در غیر این صورت با اجرای این طرح آینده نشر روشن نخواهد بود و مشخص نیست به کدام سمت میرود.
واسپاری ممیزی به ناشران موجب نوعی رقابت منفی میشود
* تسنیم: به آسیب‌های دیگری که اجرای این طرح می‌تواند در حوزه صنعت نشر ایجاد کند نیز اشاره می‌کنید؟
بله، نوعی رقابت منفی بین ناشران به وجود خواهد آمد، چرا که ناشرانی که ممیزی را در اختیار دارند، یک ویژگی مثبت نسبت به سایر ناشران خواهند داشت و این موجب میشود همه امکان فعالیت یکسان و منصفانه نداشته باشند. طبعا‌ً مولفان ترجیه می‌دهند آثارشان را به ناشرانی بدهند که خود ممیزی می‌کنند و فضا برای فعالیت ناشرانی که ضعیف‌تر هستند، محدود میشود. بنابراین ارشاد با واگذاری ممیزی به ناشران با دست خود به نشر و فرهنگ نشر ضربه می‌زند.
برای پذیرش ممیزی اقدام نمی‌کنیم
* تسنیم: آقای جاسبی شما به عنوان یک ناشر برای پذیرش ممیزی و معرفی کارشناس اقدام کرده‌اید؟
خیر، نه تاکنون اقدام کرده‌ام و نه اقدام می‌کنم، چرا که ما تاکنون با ممیزی مشکلی نداشتیم، ضوابط نشر را رعایت می‌کردیم و آثارمان مجوز می‌گرفت، در دولت جدید نیز سرعت عمل صدور مجوز بسیار خوب شده است. پیش از این نیز گفتم، ما نیز به مانند 90 درصد ناشران دغدغه اقتصادی داریم.
ارشاد به وعده‌های خود درباره کاغذ و خرید کتاب عمل کند
وزارت ارشاد بهتر است، به مسائل حاشیه‌ای نشر توجه کند، برای نمونه چندین بار وزارت ارشاد برای ساماندهی وضعیت کاغذ به ناشران وعده داد، ولی اقدامی تاکنون انجام نشده است، قیمت کاغذ نیز در بازار باید ثابت شود، فرقی نمی‌کند متولی وزارت ارشاد باشد یا بازرگانی، امروز کاغذ در بازار با قیمت 64 هزار تومان به فروش میرود و هفته آینده با قیمت 66 هزار تومان، البته اکنون با قیمت حداقلی در بازار به فروش میرود، چرا که وارد کنند‌گان کاغذ اکنون احتیاج مالی دارند، برای همین قیمت پایین عرضه می‌کنند، اگر بازار کاغذ از رکود خارج شود، قطعا کاغذ به قیمت سرسام‌آوری می‌رسد. خرید کتاب و معافیت مالیاتی ناشران دو ضرورت مهم دیگری است که ارشاد بهتر است توجه جدی‌تری به این موضوع داشته باشد.
انتهای پیام/
