هیچ آئین‌نامه‌ای برای ورود مدیریت‌شده مردم به مناطق طبیعی نیست/برنامه ویژه برای کوه دماوند
خبرگزاری تسنیم:مدیرکل همکاری‌ها و توافقات ملی گردشگری می‌گوید: مناطق طبیعی کشورمان تحت نظر ۴ سازمان قرار دارد که متأسفانه هیچ آئین‌نامه‌ای برای ورود مدیریت‌شده مردم به این مناطق وجود ندارد لذا مشکلاتی مانند ایام عیدفطر گریبانگیر ما می‌شود.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، موضوع طبیعت‌گردی در کشور ما ریشه تاریخی دارد به طوری که مردم ایران در هر منطقه‌ای از این کشور که قرار دارند در تعطیلات آخر هفته‌های خود معمولاً دستِ خانواده خود را می‌گیرند و به کوه و دشت می‌روند، هر چند توسعه شهرنشینی این اتفاق را کمرنگ‌تر کرده است اما هنوز افرادی بسیاری هستند که آخر هفته‌های خود را در دامن طبیعت می‌گذرانند.
حضور در دامن طبیعت اگرچه موجبات آرامش روحی و ورانی و نشاط انسان‌می‌شود اما این تاثیر برای طبیعتِ روح‌بخش اثر عکس دارد، یعنی حضور در طبیعت موجبات آسیب به طبیعت می‌شود چرا که رفتارهای غیرمسئولانه در طبیعت موجب می‌شود بعد از خروج انسان از دامن طبیعت، بخشی از آن دچار تخریب شود؛ شاید این میزبان مهربان و سخاوتمند، اگر زبان داشت ما را دوباره به آغوش سبز خود دعوت نمی‌کرد.
یکی از دغدغه‌هایی که در این حوزه وجود دارد موضوع هجوم مردم در ایام تعطیلات به یک یا دو منطقه از کشور است به طوری که به عنوان نمونه در تعطیلات عید فطر امسال، مرتضی‌رحمانی موحد، معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اعلام کرد که "سفرهای تعطیلات عید فطر همزمان با آغاز دور دوم سفرهای تابستانی، دو برابر حد انتظار بود، گیلان، مازنداران، اردبیل، گلستان، چهارمحال و بختیاری جزء استان‌های پرتردد کشور بودند لذا اگرچه سفر در روزهای اخیر در کشور با آمادگی و هماهنگی‌های لازم مدیریت شد؛ اما هنوز میزان ارایه خدمات به گردشگران مطلوب نیست و رسیدن به گردشگری مطلوب در کشور، نیازمند گام‌های بلند و برنامه‌ریزی‌های صحیح و کارآمد است.
برای بررسی هرچه بیشتر این موضوع و پیگیری راهکارهای موردنظر برای این مشکل مهم و موارد دیگر حوزه طبیعت‌گردی کشور به سراغ محمدعلی فیاضی، مدیرکل همکاری‌ها و توافقات ملی گردشگری و دبیر کمیته ملی طبیعت گردی معاونت گردشگری رفتیم. گفت وگوی تسنیم را با وی در زیر می خوانید.
* تسنیم: هجوم مردم به طبیعت خصوصاً به مناطق شمالی کشور در ایام تعطیلات، به گفته مسئولان امر، آسیب‌های زیادی را طبیعت آن منطقه می‌زند، نظر شما در این زمینه چیست؟
*فیاضی: یکی از بحث‌هایی که جدی باید در مناطق طبیعت گردی در نظر گرفته شود، تحمل ظرفیت‌پذیری گردشگری یا گردشگرپذیری هر منطقه است که متأسفانه مناطق ما الان مدیریت نمی‌شود، یکی از مواردی که در حوزه طبیعت‌گردی با آن مواجه هستیم ورود حجم گسترده‌ای از مردم است که وقتی متوجه یک طبیعت می‌شوند به خصوص در ایام تعطیلات، به آنجا هجوم می‌آورند و هیچ آئین‌نامه‌ای هم که طبق آن، به این مناطق به صورت مدیریت‌شده مراجعه شود وجود ندارد لذا این باعث می‌شود، طی سال‌ها این مناطق را یا از دست بدهیم یا اقبالی که مردم به منطقه‌ای به خاطر آن ویژگی‌های خاص داشت از دست برود.
*تسنیم: راهکار این موضوع چیست؟
*فیاضی: یکی از راهکارهای این حوزه این است که به دنبال تدوین شیوه‌نامه‌ها و دستورالعمل‌هایی برای ورود مدیریت‌شده به مناطق 4 گانه باشیم تا بتوان از این مناطق بهره‌بری بهتری صورت گیرد، یکی از حسن‌هایی که این مناطق 4 گانه دارند این است که این مناطق تحت نظارت و مدیریت سازمان حفاظت از محیط زیست هستند و قطعاً باید ظرفیت تحمل‌پذیری و گردشگرپذیری آن مدنظر باشد و با مکانیزم خاصی مردم به آن مناطق ورود کنند تا آسیبی به گونه‌های حیات وحش و منطقه نرساند.
*تسنیم: تا زمانی که این مناطق آماده شوند راهکار اصلی در این حوزه چیست؟
*فیاضی: این موضوع باید مدیریت شود.
* تسنیم: چگونه؟ شما می‌بینید که عیدفطر می‌آید و تعداد زیادی از مردم به سمت مناطقی مانند شمال مسافرت می‌کنند؛ ترافیک‌های سنگینی در راه ایجاد می‌شود به طوری که مردم ساعت‌ها در ترافیک می‌مانند و حتی محیط زیست کنار جاده‌ها هم تخریب می‌شود. چه باید کرد؟
*فیاضی: در حوزه طبیعت‌گردی خیلی از مناطق ما در اختیار سازمان جنگل‌ها و سازمان محیط زیست است که حداقل این مناطقی که در اختیار این سازمان‌هاست را باید مدیریت کند و البته مدیریت آن راحت است. وقتی یک منطقه‌ای که مردم می‌خواهند به آن ورود پیدا کنند باید مجوز داشته باشند یا محیط‌بان و جنگل‌بان برای ورود دارد، آن فرد می‌تواند ورود مردم را هماهنگ کند و هر کسی را راه ندهد یا بگوید اینجا ظرفیت هزار نفری دارد، روزی هزار نفر را تقسیم کند و صبح تا ظهر 500 نفر را داخل محیط راه دهد یا هر کسی از قبل ثبت نام کند را راه دهد، وقتی مردم یک بار یا دوبار هدایت‌شده بیایند دیگر سرخود ورود نمی‌کنند، ولی متأسفانه نظارتی وجود ندارد.
من ایام عید فطر به شمال رفتم، وقتی این حجم بالا به این منطقه می‌آید، مسئولان هم مستأصل می‌شوند و تنها فکری به ذهن مسئولان می‌رسد این است که تمام امکانات را را هماهنگ کنند تا مردم نهایت استفاده را داشته باشند که البته این درست نیست و هیچ جای دنیا این طور بدون هماهنگی و برنامه‌ریزی، سفر انجام نمی‌شود و این حجم بزرگ یکدفعه به جایی که گنجایش آن را ندارد سفر صورت نمی‌گیرد لذا اگر بتوانیم با تدوین دستورالعمل، حداقل مناطق 4 گانه را در همه استان‌ها به صورت هدایت‌شده فعال کنیم، می‌تواند خیلی به توسعه پایدار گردشگری کمک کند و می‌تواند یکی از ظرفیت‌های خیلی خوب را برای مردم آن مناطق فراهم کند تا این زمینه‌ای شود برای اینکه اشتغال برای مردم آن منطقه ایجاد کند.
*تسنیم: یکی از حوزه‌هایی که در زمینه طبیعت‌گردی نقش مهمی دارد، روستاهاست، در این زمینه چه برنامه‌ای دارید؟
*فیاضی: همینطور است، در راستای توسعه فعالیت‌های طبیعت‌گردی و توسعه جهانگردی یکی از موضوعات ما روستاگردی است که توسعه گردشگری روستایی در گردشگری داخلی، حداقل، بستر مناسبی را دارد، هر تعطیلی که پیدا می‌شود مردم به سمت روستاها و مناطق خوش آب و هوا که عمدتاً در روستاها هست می‌روند، در سال 91 با بررسی‌های به عمل آمده به این نتیجه رسیدیم که از 464 روستای هدف گردشگری، 120 روستا را بعد از اینکه شاخص‌هایی تعریف و در کارگروه گردشگری استان‌ها تصویب شد انتخاب کردیم که روستاهای دارای اولویت شدند و 5 دستگاه همکار هم برای کمک به توسعه گردشگری روستایی انتخاب شدند و تفاهم‌نامه 5 جانبه‌ای در دولت دهم نوشته شد که این در این تفاهم‌نامه یک سری فعالیت ها و وظایفی برای دستگاه‌ها تصویب شد و این دستگاه‌ها باید خدماتی را انجام دهند و البته یک سری فعالیت‌هایی هم صورت گرفت.
*تسنیم: اما ظاهراً به دلیل کمبود بودجه خیلی این طرح موفق نبوده است؟
*فیاضی: بنا داریم در این حوزه بازنگری‌هایی داشته باشیم، با توجه به موجزبودن اعتبارات، امکان توزیع این اعتبارات به همه این روستاها نبود لذا مجبور شدیم بخشی از این روستاها را به عنوان پایلوت انتخاب کنیم و بستری فراهم کنیم تا الگویی برای دیگر روستاها شوند.
درحال حاضر یکی از فعالیت‌هایی که به دنبال آن هستیم، موضوع روستاگردی و توسعه اقامتگاه‌های بوم‌گردی در روستاهاست که می‌تواند تحول خوبی در این حوزه ایجاد کند، همچنین تفاهم‌نامه‌ای تنظیم کردیم که دفاتر ICT روستایی را تبدیل به دفاتر اطلاع‌رسانی گردشگری کنیم که مقدمات این کار در حال انجام است و اگر این اتفاق بیفتد می‌توانیم در 2700 دفتر ICT که در روستاهای کشور فعالیت می‌کنند، در زمینه‌های مختلف به متصدیان امر، آموزش‌های زیادی دهیم و تا آنها هم مناطق پیرامون را به گردشگران بشناسانند، همچنین می‌توانیم بسترهایی را فراهم کنیم که اطلاع‌رسانی مناسبی را به گردشگران داخلی و خارجی بدهیم تا مردم و گردشگران، با اطلاعات وارد طبیعت‌ها شوند و بهره بیشتری ببرند.
*تسنیم: کارگروه‌هایی که ذیل کمیته گردشگری راه‌اندزای شده‌اند چقدر دایره فعالیت دارند و آیا همکاری بین سازمانی در این کمیته‌ها صورت می‌گیرد؟
*فیاضی: ببینید! کاری دیگر که در حوزه طبیعت‌گردی در حال اتفاق است، فعالیت‌هایی است که در راستای توسعه طبیعت‌گردی داشتیم و کارگروه‌هایی است که ذیل کمیته طبیعت گردی تشکیل شده‌اند مثلا کارگروه کوهستان کارگروه‌خوبی بود که بسیاری از دستگاه‌های مرتبط را با این حوزه مرتبط کرد، به عنوان مثال سازمان محیط زیست، سازمان جغرافیای نیروهای مسلح، سازمان زمین‌شناسی، سازمان میراث فرهنگی، فدراسیون کوه‌نوردی و سازمان منابع طبیعی را کنار هم جمع کرد و در کنار آنها بخش خصوصی نیز حضور دارد، اولین دستور کارگروه بحث دماوند بود که جلسه خوبی بود و مشکلات دماوند را احصا کردیم.
*تسنیم: کوه دماوند یکی از بهترین منابع طبیعی کشور است که خیلی‌ها از اینکه این اثر زیبای طبیعی کشور، هنوز ثبت جهانی نشده است ناراحتند در این زمینه، چه برنامه‌ای دارید؟
*فیاضی: یکی از مشکلات جدی دماوند موضوع معادن آن بود که با نامه‌نگاری‌ها و پیگیری‌های و جلسات خوبی که با مسئولان امر در مازندران داشتیم، همه به این نتیجه رسیدیم که این معادن باید تعطیل شود، به خصوص اینکه برای ثبت جهانی دماند نیاز داریم این اصلاح صورت گیرد.
همانطور که شما گفتید، یکی از ظرفیت‌های منحصربه فرد کشور دماوند است که پیشنهاد ثبت جهانی آن را مطرح کردیم ولی باید قبل آن، مشکلات برطرف شود؛ خوشبختانه با دستوری که ریاست قوه قضاییه به دادگستری استان مازندران داد این امید را در فعالان طبیعت‌گردی و دستگاه متولی ایجاد کرد که اگر این اتفاق بیفتد می‌توانیم توسعه طبیعت گردی را در دماوند داشته باشیم.
*تسنیم: آیا گردشگر خارجی هم از کوه دماوند دیدن می‌کند؟
*فیاضی: بله، سال گذشته 600 گردشگر خارجی از این جاذبه زیبای طبیعی کشورمان، بازدید داشتند، ظرفیتی است که می‌توانیم بسیاری از گردشگران خارجی را به آنجا بکشانیم. دماوند کمتر از هیمالیا و فوجیِ ژاپن نیست، فوجی مخروطی شکل و آتش‌فشانی است ولی حداقل هزار متر کمتر از دماوند است لذا باید بهره‌برداری بهتری در این زمینه داشته باشیم.
گفت‌وگو از مسعود ملکی
انتهای پیام/
