غفلت از نقش کتاب در دیپلماسی فرهنگی طی سالهای اخیر
خبرگزاری تسنیم: معاون فرهنگی وزارت ارشاد در نشست خبری حضور ایران در نمایشگاه فرانکفورت گفت: مهمترین ابزار دیپلماسی فرهنگی کتاب است و کتاب به عنوان مهمترین رسانه فرهنگی قلمداد می‌شود، اما ما از این موضوع غفلت کرده‌ایم.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، نشست خبری تشریح چگونگی حضور ایران در نمایشگاه کتاب فرانکفورت پیش از ظهر امروز یکشنبه 27 مهرماه با حضور سیدعباس صالحی معاون فرهنگی وزارت ارشاد، امیرمسعود شهرام‌نیا رئیس موسسه نمایشگاه های فرهنگی، علیرضا ربانی مدیر آژانس ادبی غزال، نادر قدیانی رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران و نویسندگان حاضر در نمایشگاه کتاب فرانکفورت برگزار شد.
سیدعباس صالحی معاون فرهنگی وزارت ارشاد در این نشست در سخنانی با اشاره به اینکه یکی از سیاست‌های دوره جدید وزارتخانه گسترش دیپلماسی فرهنگی بر محور کتاب بوده است، گفت: مهمترین ابزار دیپلماسی فرهنگی کتاب است و کتاب به عنوان مهمترین رسانه فرهنگی قلمداد می‌شود، اما ما از این موضوع غفلت داشته‌ایم، چرا که هم نقش فرهنگ در دیپلماسی طی سالهای اخیر مورد اهتمام جدی قرار نداشته است و هم کتاب به عنوان مهمترین نقطه ارتباط این دیپلماسی فرهنگی مورد توجه واقع نیست.
وی افزود: نمایشگاه‌های بین‌المللی کتاب به ویژه نمایشگاه کتاب فرانکفورت می‌تواند فرصتی باشد، برای دیپلماسی فرهنگی بر مبنای کتاب. این نمایشگاه از همان ابتدای ورود من به معاونت فرهنگی مورد توجه بود و قرار شد برنامه‌ریزی داشته باشیم تا امسال بتوانیم با قدم‌های روبه‌جلویی حرکت کنیم.
اهداف حضور ایران در نمایشگاه‌های بین‌المللی کتاب
معاون فرهنگی وزارت ارشاد با اشاره به فلسفه حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی کتاب در وزارت ارشاد گفت: حضور ما در نمایشگاه‌های کتاب بین‌المللی اهداف مختلفی دارد، هدف نخست رصد تحولات حوزه نشر است، حوزه کتاب و نشر تحولات جهانی سریعی را می‌گذراند و با این حضور این اتفاقات را باید رصد کنیم در چند سال اخیر خودنشری یا خودناشری پدیده روبه گسترشی بوده است که باید مورد توجه قرار گیرد.
دیدن قوانین بازی نشر در فضای جهانی و ورود به این بازی جهانی دیگر هدف حضور ایران در نمایشگاه‌های بین‌المللی بود که صالحی به آن اشاره کرد و افزود: ما به نحوی در حاشیه این بازی جهانی هستیم اگر فرهنگ ایران بخواهد در متن این بازی وارد شود طبیعی است که باید در این بازی حضور فعال پیدا کند. بنابراین باید بازارهای جهانی فرهنگ را اولا دید، دوما به آن وارد شد و سوما حضوری فعال پیدا کرد.
وی دیدن مخاطب جهانی را سومین هدف حضور عنوان کرد و افزود: بخشی از حضور به یافتن مخاطب جهانی هم از نظر زبان و هم فرهنگ مرتبط است. همچنین بازاریابی برای نشر ایران، دیدن نمایشگاه‌های موفق جهانی و پیاده کردن تجربه‌ها در مقیاس بومی از دیگر اهداف حضور ما در نمایشگاه‌های کتاب بین‌المللی بوده است.
آسیب‌شناسی حضور ایران در دوره‌های گذشته نمایشگاه فرانکفورت
معاون فرهنگی وزارت ارشاد افزود: ما در مدت کوتاه 3 تا 4 ماهه اخیر یک آسیب‌شناسی از وضعیت گذشته داشتیم که برخی از آنها را به اجمال بیان می‌کنم. ما ایران چندپاره را در نمایشگاه کتاب فرانکفورت شاهد بودیم و هویت واحدی از ایران در نمایشگاه حضور نداشت. تکه تکه شدن این مجموعه‌ها یک آسیب بود که ما تلاش کردیم به سمت تجمیع آن حرکت کنیم.
صالحی افزود: همچنین حضورهای مدیریتی، اداری و دولتی در این نمایشگاه در سالهای اخیر یک آسیب بود. مدیرانی که رژه می‌رفتند و در مقابل افرادی که صلاحیت حضور داشته باشند دیده نمی‌شدند. در نتیجه تصمیم گرفتیم بخش دولتی حضور حداقلی داشته باشد. تمرکزگرایی در بخش دولتی و عدم فعالیت محسوس بخش خصوصی دیگر آسیب موجود بود که ما تلاش کردیم واسپاری حداکثری و فعال کردن بخش خصوصی را به یک سیاست تبدیل کنیم.
وی گفت: حضور فعال تر بخش رسانه دیگر اقدام ما بود که در این دوره انجام شد. حضور رسانه‌ها در سالهای قبل بسیار ضعیف بود و امسال تقویت شد. همچنین تقویت جذابیت‌های بصری غرفه ایران و زیباسازی نسبی به عنوان یک سیاست مدنظر قرار گرفت چرا که در دوره گذشته از آن به عنوان یک آسیب یاد می‌شد.
امیرمسعود شهرام‌نیا رئیس موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی نیز در سخنانی با اشاره به برگزاری بیش از 40 نمایشگاه بین‌المللی کتاب در دنیا گفت: ما حضور در 20 نمایشگاه کتاب را در دستور کار قرار داده‌ایم اگرچه ممکن است تغییراتی در برنامه‌هایمان پیش آید.
وی افزود: نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت مهمترین نمایشگاه کتاب برای ناشران دنیا محسوب می‌شود برای کشورها و ناشران حضور پررنگ در این نمایشگاه با اهمیت است چرا که یک پرستیژ فرهنگی محسوب می‌شود.
حضور یکپارچه و واحد زیر پرچم ایران برای نخستین بار
شهرام‌نیا با اشاره به فضای 240 متری غرفه ایران در بخش بزرگسال و کودک و نوجوان به طراحی دکور غرفه ایران اشاره کرد و افزود: طراحی دکور بر این مبنا بود که هم امکان حضور ناشران را داشته باشیم و هم امکان عرضه آثار ناشرانی که نتوانستند در نمایشگاه حضور پیدا کنند. این نخستین بار بود که برای مجموعه‌ای از ناشران و تشکل‌های نشر زیر یک پرچم واحد حضور داشتند. در مجموع 14 ناشر در کانترهایی در غرفه ایران قرار گرفته و آثار خود را عرضه کردند. همچنین کتاب‌های سایر ناشران از طریق اتحادیه‌ها و تشکل‌های نشر در غرفه ایران عرضه شد.
رئیس موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی مهمترین ویژگی امسال غرفه ایران واگذاری مدیریت اصلی به تشکل‌های نشر و بخش خصوصی دانست و گفت: ما باید به سمتی می‌رفتیم که نقش حمایتی و تسهیل‌گر پیدا می‌کردیم. نکته دیگر توجه به برنامه‌های محتوایی و برنامه‌ریزی برای ارائه محتوای بهتر در نمایشگاه بود. در مجموع باید بگویم ما در نمایشگاه کتاب فرانکفورت 3 هدف عمده از حضور داشتیم.
معرفی نشر ایران، اهداف اقتصادی و معرفی نمایشگاه کتاب تهران 3 هدف عمده حضور در نمایشگاه کتاب فرانکفورت
وی با اشاره به این اهداف از معرفی صنعت نشر ایران، اهداف اقتصادی و ایجاد امکان گفت‌وگو و مذاکره برای فروش رایت نام برد و گفت: حدود 200 قرار هدفمند برنامه‌ریزی شد که بخش عمده آن با مدیریت آژانس‌های ادبی بود. همچنین نشست‌هایی با مدیران نمایشگاه‌های کتاب دنیا داشتیم که از جمله آن می‌توان به دیدار با یورگن باس رئیس نمایشگاه کتاب فرانکفورت اشاره کرد . باس استقبال خوبی از شیوه حضور ایران در این دوره نمایشگاه فرانکفورت داشت و اعلام آمادگی کرد که در یکی از سالهای بعد از 2017 ایران می‌تواند به عنوان میهمان ویژه این نمایگشاه پذیرفته شود.
شهرام‌نیا افزود: در حوزه برنامه‌های جنبی فعالیت ما زنده نگه داشتن فضای غرفه ایران بود. ما هر روز 3 ساعت برنامه‌های متعدد داشتیم. حضور نویسندگان میهمان همچون مجید قیصری، محبوبه نجف‌خانی، معصومه رامهرمزی، سیدمهدی شجاعی، هوشنگ مرادی کرمانی، سارا سالار و... نیر فضای غرفه ایران را رونق بخشیده بود.
حضور خبرنگاران مفید و بسیار تأثیرگذار بود
وی با اشاره به حضور خبرنگاران در این نمایشگاه گفت: برای اولین بار چند نفر از خبرنگاران رسانه‌های مختلف در نمایشگاه کتاب فرانکفورت حضور پیدا کردند که به نظر من حضور بسیار مفید و تاثیرگذاری بود. همچنین ما در نمایشگاه کتاب فرانکفورت تلاش کردیم نمایشگاه کتاب تهران را معرفی کرده و در نتیجه شاهد مراجعه بسیاری از ناشران برای حضور در این نمایشگاه بودیم.
انتهای پیام/
