ثبت ملی هنر «مهر و حکاکی» اعلام شد

به گزارش خبرنگار فرهنگی تسنیم، در بخشی از این مراسم علی معلم دامغانی ریاست فرهنگستان هنر در سخنانی با تاکید بر اهمیت مهر و حکاکی، اظهار کرد: معمولا در پایان هر نامه و، کتاب و کتیبه‌ای شاهد حضور یک مهر هستیم که نشان دهنده اهمیت آن است.

وی اضافه کرد: در هر نامه‌ای می‌توان دو نشانه را دید. یکی از آن‌ها در سطر و یکی دیگر در پایان آن بود. البته باید این سوال را نیز پرسید که چه چیزی اغاز و پایان ندارد؟

معلم در بخش دیگی از صحبت‌های خود انتشار "دانشنامه مهر و حکاکی در ایران" اشاره کرد و گفت: این کتاب یکی از آثار برجسته و گرانمایه در این هنر است. اشارات این کتاب از بشارات آن بیشتر است.

رییس فرهنگستان هنر ادامه داد: البته این یک جلد کتاب را می‌توان در 10 و یا 12 جلد نیز منتشر کرد که به نظرم ارزش آن را نیز دارد.

وی در مورد حضور مهر در بین ایرانیان نیز اظهار کرد: در گذشته در بین خانواده‌های اعیان مهر وجود داشته و بسیار دارای اهمیت بوده است. همچنین سکه نیز یک مهر بسیار آشنا و آشکار است.

در بخش دیگری از این مراسم یادداشتی از ابراهیم باستانی پاریزی پیرامون مهر و حکاکی برای حاضران قرائت شد.

در ادامه این مراسم محمد رجبی دوانی رئیس کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی در سخنانی اظهار کرد: مهر علاوه بر آنکه خود هویت مشخصی دارد و دارای گذشته است به دیگر چیز‌ها نیز هویت می‌داده است.

وی ادامه داد: برای مثال هر کجا مهری زده می‌شده به آن هویت و تعلق می‌داد‌ و مهر همواره پایان و تکامل هر چیزی بوده است.

رجبی دوانی با بیان اینکه مهر تمام کننده‌ی هر چیزی به شمار می‌آید، گفت: مهر پایان موجودیت یک چیز و یا تکامل آن محسوب می‌شود و یا به عبارت بهتر وقتی چیزی را به کمال می‌رسانیم. مهر باید نشان دهنده تمامیت یک چیز باشد.

رئیس کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی افزود: مهر نشان دهنده کمال و تمامیت است. برای همین است ما پیامبر (ص) را خاتم می‌دانیم، زیرا در قرآن کریم هم آمده، آنچه پیشینیان آورده‌اند را پیامبر (ص) کامل می‌کند.

وی اضافه کرد: در گذشته برخی از مهر‌ها بر روی انگشتر‌ها بود و عده‌ای نیز هم مهر داشتند و هم انگشتری. در این میان برخی حکاکی‌ها نشان‌دهنده شخصیت شخص هم به شمار می‌رفته است.

رجبی دوانی با بیان اینکه این نشان‌ها و نکات که بر روی خاتم‌ها نگاشته شده نشان‌دهنده عصاره حیات انسانی یک شخصیت است، گفت: کسانی که برای خودشان مهر می‌ساختند کمال زندگی خویش را متجلی می‌دیدند.

رئیس کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی خاطر نشان کرد: حکاکی در گذشته نشانی از ثبات بوده و وقتی می‌خواستند چیزی را از کسی ثبت کنند می‌گفتند برای همیشه آن را حک کنید. حکاکی به نوعی جاودانه کردن یک چیز بود.

وی به حکاکی‌ها روی اثار باستانی اشاره کرد و گفت: این حکاکی تا جایی پیش رفت که کتیبه‌هایی را در بیستون می‌بینیم. حکاکی به نوعی اعتقاد به ماندگاری است. البته در این میان باید بررسی شود چه چیزهایی را حک می‌کنند و چه چیزهایی را حک نمی‌کنند.

رجبی دوانی افزود: بر روی مهر‌شناسی و حکاکی می‌توانیم مطالعات عمیق‌تری داشته باشیم و جالب آنکه حتی در اشکال نیز مهر‌ها با یکدیگر متفاوت هستند. گاهی این مهر‌ها به شکل دایره و بیضی و گاهی رئوسی است که در نگاره‌ها وجود دارند.

در ادامه این مراسم فرهاد نظری مدیر کل ثبت آثار، حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران گفت: اگر بخواهیم به ارزش میراث ناملموس اشاره کنیم که مهر و حکاکی جزئی از آن است، اشاره کنیم جای صحبت بسیاری دارد. ما 77 مورد درخواست برای حفظ آثاری که با تهدید فراموشی روبرو هستند، داده‌ایم.

نظری اضافه کرد: ما در رسانه‌ها در رابطه با حقوق زنان، مردان و حتی حیوانات و عدم رعایت آن مطالبی را می‌بینیم ولی شاید بهتر باشد ما باید به میراث فرهنگی خود نگاهی کنیم. رفتار انسان دوستانه ایرانیان با قشرهای مختلف همیشه زبانزد بوده است

وی با تاکید بر نگاهی ویژه نسبت به میراث‌های ایران، خاطر نشان کرد: ما می‌توانیم یاد بگیریم که چگونه ار انرژی‌های مثبت حرف بزنیم و از استفاده کنیم؛ یاد بگیریم که خیلی چیزهایی بر اساس نگاهی اقلیمی ساخته شده بر اسا اصولی بوده است.

مدیر کل ثبت آثار، حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران افزود: برای مثال در شهر سمنان خانه‌ها همراه با بادگیر ساخته شده و یا قنات یکی از شاهکارهای ایرانیان است. ما باید از مزیت‌های جغرافیایی و زیست محیطی خود بهره ببریم و از آن استفاده کنیم.

وی خاطر نشان کرد: ایرانیان همیشه برای حل مشکلات خود راه‌کاری را نیز داشتند و برای مدیریت منابع زیستی به خوبی توانایی داشتند. برای مثال مجموعه‌های آبی شوش‌تر به عنوان یک میراث محسوب می‌شود و یا درختان کهنسال دو یا سه هزار ساله در خراسان جنوبی بسیار قابل توجه هستند.

نظری اشاره‌ای نیز به دانش حکاکی و مهر در ایران کرد و گفت: دانش مهر و حکاکی در ایرانی قدمت بسیار زیادی دارد و باید بیشتر به آن توجه شود. البته در این باره مستند سازی شده که جای تشکر دارد ولی کافی نیست و تا زمانی که حکاکی به عنوان میراث حساب نشده دارای خطر است و باید کار بیشتر بر روی آن انجام دهیم.

در بخش دیگری از این مراسم محمد جواد جدّی مؤلف «دانشنامه مُهر و حکاکی در ایران» در سخنان کوتاهی اظهار کرد: هنر مهر و حکاکی به عنوان یک هنر رسمی ثبت خواهد شد و درخواستی به سازمانی میراث فرهنگی برای ثبت جهانی مهر و حکاکی داده‌ایم

وی ادامه داد: البته درخواستی را نیز برای برپایی یک موز از مهر و حکاکی داده‌ایم که امیدواریم زود‌تر عملی شود. خدا را شاکرم که در طول سه دهه اخیر پس از ارائه مقالات بسیار، ثمره آن را می‌‌بینینم.

این هنرمند با بیان اینکه ثبت ملی مهر و حکاکی بارقه‌های امید را ایجاد می‌کند، گفت: هنر حکاکی یکی از کهن‌ترین هنرهای موجود است. این هنر از زمان انسان‌های بدوی بوده و حکاکی و کنده کاری عمر بسیار طولانی دارد. در این میان قدمت مهر به قدمت آدمی است و تاریخ هنر مهر در ایران به 6 هزار سال نیز می‌رسد.

مؤلف «دانشنامه مُهر و حکاکی در ایران» اضافه کرد: در تاریخ آمده که نامه‌های بدون مهر فاقد اهمیت بودند و این صراحت را هزاران سال بعد می‌بینیم که یک سند بدون مهر باطل اعلام می‌شود. هنوز هم یک سند بدون مهر باطل است. البته صنعت چاپ نیز وام دار مهر است و با استفاده از همین مهرهای بود که صنعت چاپ اختراع شده است.

جدّی در مورد جایگاه مهر در ایران نیز گفت: اساتید حکاکی به هنر خوشنویسی واقف بودند. مهر هر فردی نشان دهنده جایگاه، سبک، سلیقه، اعتبار، اعتقاد یک فرد است و با وجود این قدمت و عظت هنر مهر در ایران هنوز یک موزه نداریم و آثار مهر پراکنده هستند.

مؤلف «دانشنامه مُهر و حکاکی در ایران» اضافه کرد: سرنوشت برخی از آثار در این زمینه مبهم است و در گرو توجه پژوهشگران است و من تقاضا دارم که در بعد جهانی به این مقوله توجه جدی شود. امیدوارم ریشه‌های مهر‌شناسی و حتی مرکز مهر‌شناسی تشکیل شود. البته ما یک شهرستان به اسم مهر در جنوب فارس داریم که باید به آن توجه ویژه ‌ای شود. با این حال ما تمام مشکلات و سختی‌ها را تحمل می‌کنیم.

در این مراسم همچنین یادداشتی از محمود مرعشی خوانده شد.

بخشی از این مراسم به رونمایی از تمبر یادبود «مُهر و حکاکی در ایران» اختصاص داشت

انتهای پیام/