تولد شعر فارسی همزمان با سرودن اشعار عاشورایی است

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، دومین شب شعر آیینی و مرثیه خوانی عاشورا ، « اشک قلم » ، همراه با بخش ویژه با موضوع غریب مدینه دیشب در دبیرستان علوم و معرف اسلامی ثامن الائمه برگزار شد .

در این جلسه صمیمانه که با حضور سعید بیابانکی ، محمود حبیبی کسبی ، حاج یدالله بهتاش ، حجت الاسلام و المسلمین دانی ، شاعران برجسته آیینی کشور و دانش آموزان برگزار می شد ، اشعار برگزیده دانش آموزان معرفی شد و شاعران آیینی به شعر خوانی پرداختند .

در ابتدای جلسه حجت الاسلام و المسلمین دانی مدیر مدرسه علوم و معارف اسلامی ثامن الائمه به سخنرانی پرداخت و گفت : هدفمان از تشکیل این جلسه و برگزاری آن آشنا شدن مدارس علوم  ومعارف اسلامی با شعر آیینی است و هدفمان تربیت نیروهای متعهد و انقلابی است .از سال 1364 و از زمانی که مدرسه عالی مطهری تاسیس شد ، راه اندازی مدارس علوم و معارف اسلامی آغاز گردید و اکنون بیش از 160 مدرسه علوم ومعارف در کل کشور وجود دارد که دانش آموزان می توانند در کنار رشته های تجربی و علوم انسانی به تحصیل رشته های معارف نیز بپردازند . درباب شعر و ادب نکته ای که حائز اهمیت است آن است که خلوص دوستان بسیار می تواند تاثیر گذار باشد. همان طور که در علم نور راه را باز می کند و کارساز است ، در شعر نیز چنین است . شعرایی که خلوص دارند علاوه بر این که اسمشان ماندنی شده است ، آثارشان نیز بسیار تاثیر گذار بوده است . برای مثال محتشم را در نظر بگیرید . در طول تاریخ نیز چنین بوده است کسانی که خلوص دارند اشعارشان نیز از کیفیت بسیار بالاتری برخوردار است.

در ادامه برنامه سعید بیابانکی به صحبت پرداخت و گفت : شعر عاشورایی از نخستین شعرهایی است که سروده شده است و ابتدا این شعر به زبان عربی گفته می شده است و بعدا در قرن سوم و چهارم این اشعار در فارسی نیز ورود پیدا می کندو این ورود متقارن با تولد شعر در ایران می باشد. در حقیقت تولد شعر فارسی همزمان با سرودن اشعار عاشورایی است. نخستین کسی که برای امام حسین شعر می گوید کسایی مروزی است که در قرون 3 و 4 شعر می سروده است . دولت ها و حکومت ها نیز در دوران مختلف گاهی در توقف این شعر و گاهی در رشد این شعر نقش داشتند . به اعتقاد تاریخ بیش ترین نقش را دولت صفوی بر شعر عاشورایی دارد . که جلوه ای دیگر به این شعر دادند و شاعران بسیاری را برای سرودن این اشعار تشویق می کردند . محتشم کاشانی در قرن 10 در کاشان زندگی می کرد و قصیده ای در مدح شاه طهماسب سرود که از پادشاه صله بگیرد . شاه نیز در پاسخ او گفت که شعر و کلام را به مدح سلاطین آمیخته نکنید بلکه در مدح شاه ولایت و سالار شهیدان شعر بگویند که اول از امام صله دریافت کنند و اگر ما قابل بودیم به آن ها صله بدهیم . همین اتفاق باعث شد که مسیر زندگی و شعر گفتن محتشم عوض شده و آن 12 بند مشهور را سرود که « باز این چه شورش است که در خلق عالم است و ...» .

وی ادامه داد : این شعر به سرعت در روی کتیبه های کاشان نوشته شد و چیزی نزدیک به 400 سال است که از عمر این شعر می گذرد اما انگار که تازه است .در مقدمه دیوان او و به نقل از خود او آمده است که محتشم بعد از سرودن این شعر خواب حضرت زهرا ( سلام الله علیها ) را می بیند که می فرمایند در سوگ پسرم شعر گفتی پس آن را برایم بخوان و من آن را خواندم و دیدم که خانم زهرا اشک میریزد . در حقیقت عنایات بسیاری به این شعر شده است که در طول تاریخ ماندگار شد.

در ادامه جلسه دانش آموزان برای رقابت اشعار خود را در حضور داوران سعید بیابانکی و محمود حبیبی خواندند تا بهترین اشعار انتخاب شود . در یکی از اشعار منتخب این دانش آموزان آمده است : 
هست زینب قهرمان کربلا / دختر دردانه شیر خدا
هست زینب مظهر رنج و بلا / در مصیبت مظهر قالوا بلی
هست زینب آن عقیله عالمه / مظهری از آن صفات فاطمه
هست زینب ناحی از منکرات / آمر معروف در طول حیات
هست زینب سمبل عفاف وقار / گفت سازش با ستم هست ننگ و عار
هست زینب آن که او ریحانه آن حسین شمع و او پروانه است
هست زینب زینت دین مبین/ او بود علم الیقین عین الیقین
هست زینب نطخ او آتشفشان کاخ دشمن کرد ویران با آن زبان
هست زینب مکمل بر قیام / گر نبود او کربلا بد ناتمام
هست زینب اندر آن شام خراب / خطبه هایش کرد برپا انقلاب .....

بیابانکی در توضیح و نقد این شعر گفت : ویژگی مثبت این شعر آن بود که جلال و جبروت حضرت زینب در این شعر به وضوح دیده می شد و این برخلاف بعضی اشعار است که ایشان را خوار و ضعیف جلوه می دهند . شهید مطهری می فرماید امام حسین سه بار شهید شد یک بار جسم ایشان در کربلا شهید شد . یک بار انامشان در دوره عباسیان و بار سوم هدفشان در برخی اشعار . در شعر بهتر است از لغات فارسی استفاده شود . چه بهتر بود که به جای استفاده از سمبل از نماد استفاده می‌شد.

حبیبی نیز در نقد این شعر گفت: در شعر ایشان از ضمیر های بیهوده این و آن بسیار استفاده میشد که بتر است اصلاح گردد . در شعر آیینی باید دقت داشت که از کنار هم چیدن کلمات کنار هم خلاف معنی که مدنظر ما است ایجاد نشود . شعر آیینی گفتن مثل راه رفتن روی لبه تیغ است ممکن است بخواهی مدح بگویی اما ذم شده است و یا می خواهی مرثیه بگویی اما طنز شده است .

در ادامه اشعار دانشجویان یکی دیگر از دانش آموزان به شعر خوانی پرداخت و گفت :
این روزها زمین و زمان غرق ماتم است
لب ها دوباره نوحه گر و دل پر از غم است
وقتی خبر رسید که ماه محرم است
باران اشک سیل عظیمی درست کرد
کوچه دوباره حال و هوایش عجیب شد
مانند مرتضی پسرش هم غریب شد
وقتی میان معرکه شیب الخضیب شد
باران اشک سیل عظیمی درست کرد
خورشید روی نیزه طلوعی دوباره کرد
گرگی پرید و جسم و تنش پاره پاره کرد
آن دم به خیمه های حرم یک اشاره کرد
باران اشک سیل عظیمی درست کرد .....

بیابانکی درباره ی این شعر نیز گفت: وزن مضارع یکی از وزن های دشوار است . شاعری که به خوبی این وزن را دریابد و از دست ندهد بقیه اوزان را نیز می تواند بگوید . البته به نظرم مصرع ترجیع" باران اشک سیل عظیمی درست کرد" با ابیات بالا در بسیاری از بندها ارتباط نداشت و رها بود

محمود حبیبی نیز گفت : در مسمطات ارتباط مصرع گوشواره با ابیات بالا بسیار مهم است در این قالب سه مصرع به گونه ای کنار هم قرار می گیرند و نقش ایفا می کنند و عاطفه و معنا را به اوج میرسانند تا همه چیز برای مصرع ترجیع آماده شود .

دانش آموز دیگری نیز این شعر را خواند که البته  این شعر به عنوان برگزیده انتخاب شد .

سخت است بس مصبت عظمای شاه دین /هرگز ندیده دیده رخ یار این چنین
قصدش نجات مردم جاهل از جهل بود این هست در زیارت پر بار اربعین
آخر چه بود جرم حسین بن مرتضی / خونش گشته مباح بر آن مردم لعین
افتاد لرزه بر دل عرش و عرشیان / آن دم که خون خون خدا ریخت بر زمین.....

بیابانکی به تمجید از این شعر پرداخت و درباره ی درباره ی شعر امروزی گفت : داشتن ذوق برای شاعر شرط لازم است اما شرط کافی نیست و باید شاعر با خواندن اشعار قدیمی و جدید آن را تقویت کند .اکثر ترکیبات در شعر شما گرایش به شعر قدیمی دارد و از لغات عربی استفاده شده است که باید تلاش کرد تا از لغات فارسی استفاده کرد . یکی از دلایلی که 12 بند شعر محتشم ماندگار شداین بود که در آن از لغات فارسی استفاده کرده بود . خیلی از شعرای بعد از محتشم اشعاری را سرودند که شاید بسیار بیش تر و بهتر بود اما به دلیل این که زبان آن سخت بود و در آن از ترکیبات غامض و پیچیده استفاده شده بود نتوانست موفقیت شعر محتشم را به دست آورد .

در ادامه نوبت به شاعران برجسته آیینی کشور رسید که به شعر خوانی بپردازند . حسین زحمت کش ، محمد شیخی ، کاظم بهمنی ، و چند تن از دیگر شاعران آیینی کشور شعر های خود را خواندند .

در بخشی دیگر از این برنامه سعید بیابانکی شعر خود را خواند .
پیوسته نماز در قیام است حسین هفتادو دو حج ناتمام است حسین
عمری است که دور مرقدش می گردیم/آیینه ی مسجد الحرام است حسین
بار بربندید آهنگ سفر دارد حسین / نیت رفتن در آغوش خطر دارد حسین
حنجر نامردی خوردن ز اهل کوفه را / خوب می داند که میراث از پدر دارد حسین
اهل بیتش را ببین همراه خویش آمورده است / چون که از پایان کار خود خبر دارد حسین
وای من مابین رود دجله و رود فرات / لب ز شن های بیابان خشک تر دارد حسین
کوه صبر است که هم داغ برادر دیده است / هم تک و تنهاست هم داغ پسر دارد حسین
تا بگوید شرط دینداری فقط آزادگی است / روی دست غنچه ای بی بال و پر دارد حسین
بانگ برزد پیکری بی دست یا اخا / ناگهان دیدند دستی بر کمر دارد حسین ....

در پایان برنامه نیز حاج یدالله بهتاش نیز به روضه خوانی پرداخت . این پیر غلام اهل بیت قبل از روضه خوانی توصیه ای به دانش آموزاد داشت و گفت : بنا به حدیث پیامبر سه کار برای عاقبت به خیری باید انجام دهیم : نان حلال ، هم نشینی با اهل علم ، خواندن نماز به جماعت . اگر شما بچه ها از همین ابتدا به این توصیه توجه کنید عاقبت به خیر می شوید .شعری خوب است که هم خلوص داشته باشد و هم صداقت داشته باشد . در دستگاه امام حسین باید توجه کرد که اشعارتان این گونه باشد .

در ادامه و پس از ذکر مصیبت سالار شهیدان از نفرات برگزیده هر بخش تقدیر شد و حاضران بر سر سفره امام حسین مهمان گشتند.

انتهای پیام/