ارتباط مالی بین بیمار و پزشک غیرشفاف است

به گزارش سلامت خبرگزاری تسنیم، علی جعفریان رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران براساس شیوه مدیریتی که دارد، پایان هر ماه گزارشی ولو مختصر ولی مفید، از اقدامات مدیدیتی خود اعلام می‌کند، براین اساس با پایان آذرماه، پانردهمین گزارش این جراح که امروز در منصب ریاست یکی از قدیمی ترین دانشگاه‌های کشور تکیه زده است در قالب گزارشی خطاب به همکاران و دانشجویان آورده است که براین اساس روز دانشجو و نخستین جشنواره دانشجویی ابن‌سینا، مرحله سوم طرح تحول سلامت، اسیدپاشی، روز پژوهش و دست‌های مهربان و حواشی، محورهای گزارش آذرماه رئیس دانشگاه به همکاران و دانشجویان بود.

متن کامل گزارش علی جعفریان، رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران مطابق ماه‌های گذشته به همکاران و دانشجویان به شرح زیر است:

دانشگاهیان محترم سلام

یک بار دیگر خداوند این فرصت را به من داد که با شما همکاران محترم و دانشجویان عزیز صحبت کنم و از این بابت شاکرم. در آذر ماه 93 هم اتفاقات متعددی در سطح دانشگاه وجود داشت که درباره آن می‌توان بیش از اخبار سخن گفت بنابراین سنت ارائه گزارش به صورت ماهانه تداوم دارد.

16 آذر، روز دانشجو و اولین جشنواره دانشجویی ابن سینا

شانزده آذر روز دانشجو است. نام‌گذاری این روز نتیجه یک حرکت دانشجویی بود در اعتراض به سفر معاون رئیس جمهور وقت ایالات متحده و درگیری نیروهای امنیتی رژیم شاه با دانشجویان که منجر به شهادت سه نفر از آنان شد. این حرکت نشانی بود از واکنش دانشجویان به مسائل اجتماعی و سیاسی که بعدها البته با وسعت بسیار بیشتر و تأثیر افزون‌تر در صحنه‌های انقلاب از خرداد 42 تا بهمن 57 و پس از آن با محتوایی دیگر در دوران دفاع مقدس 8 ساله به نمایش درآمد.

قشر دانشجو بدون شک در هر فرهنگی و با هر نگاهی یکی از اقشار تأثیرگذار در جامعه است زیرا علاوه بر اثر اجتماعی به صورت جمعی بروز می‌کند، دارای اثر فردی در خانواده نیز هست. از طرف دیگر ماهیت دانشجویی پرسش و جستجو درباره چراها است که این خود دلیل دیگری برای پرسشگری در جامعه است. یک مشخصه دیگر دانشجو هم آرمان‌خواهی و تمایل به اصلاح و کمال است که خود انگیزه دیگری برای حضور مؤثر در صحنه های مختلف اعم از اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، هنری و ورزشی است. به گمان من همه این مشخصات همراه با نیرو و انرژی جوانی باید از دانشجویان موتورهای مولد و پرقدرتی برای پیشرفت بسازد که در هر مقطع به آنچه مورد نیاز کشور است پاسخ دهند.

متولدین دهه‌های 30 و 40 هجری شمسی این وظیفه را در دوران دانشجویی خود با آزمون‌های بزرگی مانند انقلاب و جنگ طولانی در برابر دشمنان خارجی با سرافرازی پشت سر گذاشتند. اکنون نوبت جوانان برومند امروز است که در عرصه‌های دیگری نظیر ارتقاء فرهنگ عمومی، تولید علم، مدیریت مبتنی بر دانش در سطوح مختلف، عمق بخشی به هویت ملی و مذهبی و سایر اموری که برای پیشرفت کشور نقش حیاتی دارند پای در میدان نهند و وظیفه خود را نسبت به وطن خویش ادا نمایند. امیدوارم که در این راه خسته نشوند گرچه ممکن است این کار گاهی از نبرد رودررو با دشمن خارجی مشکل‌تر باشد.

نخستین جشنواره دانشجویی ابن سینا که به همت حوزه معاونت دانشجویی دانشگاه و گروه کثیری از همکاران سایر حوزه‌ها در روز 16 آذر 93 برگزار شد یکی از آرزوهای من و همکارانم در هیأت رئیسه دانشگاه بود. برای طراحی، ساماندهی و برگزاری این جشنواره از زمانی که اصل آن در هیأت رئیسه دانشگاه به تصویب رسید کمتر از 10 ماه فرصت وجود داشت. برگزاری چنین برنامه ای در دانشگاه ما با حدود 15 هزار دانشجو کار بزرگی است و البته انتظار از دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام کارهای بزرگ است. مراحل جشنواره از طراحی تا شرکت دانشجویان و فعالیت کمیته‌های داوری و اجرای مراسم همگی به خوبی پیش رفت و خوشبختانه به صورت مطلوب و شایسته با حضور وزیر محترم بهداشت به انجام رسید.

لازم می‌دانم خوشحالی خود را از برآورده شدن این آرزوی دیرینه ابراز کنم و ضمن تشکر از جناب آقای دکتر هاشمی برای حضور در برنامه پایانی، از آقای دکتر محقق معاون پرتلاش دانشجویی و همکاران کوشای آنان در این حوزه سپاسگزاری کنم. البته تشکر ویژه مربوط به دانشجویانی است که با ثبت نام در جشنواره باعث ایجاد شور و نشاط در اجرای آن شدند. 38 برگزیده جشنواره را به خاطر فعالیت‌های ارزشمندی که داشتند می‌ستایم و از بیش از 450 دانشجوی عزیزی که شرکت کردند ولی برگزیده نشدند می‌خواهم که نه برای جشنواره، که برای موفقیت خود و پیشرفت کشور به تلاش مستمر ادامه دهند. این حرکت نمادی از توجه جدی دانشگاه به فعالیت‌های دانشجویی در همه عرصه‌هاست که امیدوارم به فضل خداوند سال‌های متمادی با کیفیت مطلوب ادامه یابد.

 مرحله سوم طرح تحول سلامت

بیش از یک ماه از اجرای مرحله سوم طرح تحول سلامت گذشت و در این مدت رفتارهای گوناگون و تبلیغات مختلفی را در فضای رسانه ای و مجازی شاهد بودیم. گروهی که انگار مدت‌ها برای تاختن به جامعه پزشکی در انتظار نشسته بودند از برخی فرصت‌ها استفاده کردند و هر آنچه می‌توانستند به این قشر تحصیل کرده و ارزشمند جامعه اهانت کردند و خشک و تر را سوزاندند و با توسل به انواع دروغ‌های عجیب پزشکان را قومی مرفه، مادی گرا و بی درد معرفی کردند.

طبعاً این گونه فضا سازی ممکن است از آن طرف هم با برخورد افراطی همراه شود و بعضی از پزشکان هم وجود هر خطایی در جامعه پزشکی را انکار کنند و همه چیز را همان طور که هست درست بپندارند و حتی حادثه اسیدپاشی را که به آن اشاره خواهم کرد نتیجه این هجمه ها تلقی کنند. از دید من به عنوان یک پزشک که در هر دو بخش دولتی و خصوصی فعالیت حرفه ای داشته‌ام و از نزدیک شاهد از خودگذشتگی‌های بی شمار و مثال زدنی پزشکان شریف این کشور بوده‌ام، تحمل این همه بی انصافی درباره پزشکان به خصوص تعمیم برخی رفتارهای غلط تعداد کمی از پزشکان به سایرین، بسیار سخت و دردآور بود و به همین دلیل احساسات منفی همکاران در فضای مجازی را درک می‌کنم. اما از طرف دیگر نمی‌توانم مانند بعضی از همکاران منکر وقوع هر نوع تخلف در بین پزشکان باشم و اشکالات موجود را ندیده بگیرم. این قشر نیز مانند سایر اقشار حرفه ای دارای نواقصی است که باید حل شود و یکی از آنها ارتباط مالی غیر شفاف بین بیمار و پزشک است.

ابلاغ کتاب جدید ارزش‌های نسبی خدمات درمانی همان‌طور که قبلاً اشاره شد شروعی برای حل این مشکل است. در این مدت همان‌طور که انتظار می‌رفت تعداد بسیار معدودی شکایت تعرفه ای ثبت شد و خوشبختانه در بین هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران تاکنون هیچ موردی از تخلف تعرفه ای اثبات شده گزارش نشده است. این بدان معنا نیست که موضوع حل شده و کار تمام است اما شروع بسیار خوبی است و لازم است از تمام همکارانم در دانشگاه از این بابت تشکر کنم.

در ادامه این مسیر هم انجام اصلاحات لازم در نسبت تعرفه‌ها در داخل و بین رشته‌های مختلف ضروری است، هم کاهش اختلاف جزو حرفه ای تعرفه بین بخش خصوصی و دولتی و هم اصلاح عدد ضریب خدمت (که اکنون در بخش دولتی 88000 ریال است). پُر واضح است که این اقدامات نیاز به زمان کافی دارد و انتظار درست شدن یک شبه مشکلی که در طی 20 سال ایجاد شده دور از واقعیت است. از همکاران گروه پزشکی این توقع وجود دارد که با متانت و درایت نکات مورد نظر خود را به مسئولان منتقل کنند و با صبر و رفتار حرفه ای از این مرحله عبور کنند. من تردید ندارم که پزشکان شرافتمند و درستکار همچنان مورد نهایت احترام و اعتماد مردم هستند و امواج کدورتی که به تحریک برخی بدخواهان ایجاد می‌شود گذرا و رفتنی است و نمی‌تواند خللی در ارتباط ما با بیمارانمان ایجاد کند.

اسیدپاشی

در ماه گذشته دانشگاه شاهد حادثه اسفباری بود که در نتیجه آن مدیر بیمارستان ضیائیان به شدت آسیب دید. بعد از این حادثه مشخص شد معاون آموزشی این بیمارستان هم در مهرماه مورد حمله دو مهاجم قرار گرفته است که منشأ هر دو اقدام یک نفر بوده است. اینکه متهمان این موضوع به سرعت دستگیر شدند تا حدودی باعث آرامش شد اما اصل موضوع به طور جدی قابل تأمل است. جزئیات این موضوع در آینده روشن‌تر خواهد شد ولی اشاره به دو نکته مهم ضروری است. اول آنکه ضوابط و چارچوب‌های ارزیابی عملکرد و برخورد با رفتارهای نادرست و غیر حرفه ای در مجموع مناسب به نظر نمی‌رسد کما اینکه در این مورد لغو عضویت هیأت علمی فرد به دلیل گزارشات متعدد کتبی و شفاهی بیش از 9 ماه به طول انجامید. در این موضوع به همین مقدار بسنده می‌کنم تا در آینده با پیشرفت فعالیت‌های دفتر رفتار حرفه ای دانشگاه به طور مشروحی به آن بپردازیم. تنها اشاره می‌کنم که در برخی کشورهای پیشرفته صرف گزارش یک مورد رفتار غیر حرفه ای و نامناسب می‌تواند منجر به تعلیق فعالیت فرد شود.

اما موضوع دوم آنکه تنها راه برخورد با هر مشکلی استفاده از ابزارهای قانونی است و هیچ‌کس در هیچ مقامی مجاز به قضاوت و اعمال حق از دیدگاه خود نیست، این یک اصل اجتماعی پذیرفته شده در تمام جوامع بشری است. بعضاً افرادی با احساس دلسوزی در مورد چنین رفتارهایی اظهار نظر می‌کنند و آنرا نتیجه اقدامات نامناسب مدیران محسوب می‌کنند. اگر قرار بود هر کس بر اساس تشخیص خود در مورد اقدامات دیگران قضاوت و حکم صادر کند و آنرا اجرا نماید، از جامعه بشری چیزی باقی نمی‌ماند.

صرف‌نظر از درستی یا نادرستی تصمیمات مسئولان در هر سطح، راه‌های قانونی برای اعتراض یا تظلم وجود دارد و هیچ توجیهی برای «اجرای عدالت توسط افراد» وجود ندارد. البته هستند کسانی که با ظواهر مختلف و بعضاً آراسته، از ابزارهای نامشروع برای ایجاد فشار بر مسئولان در رده‌های مختلف استفاده می‌کنند تا نتیجه مورد نظر خود را تحصیل کنند یا به تصمیمی اعتراض نمایند و این مورد یکی از ناخوشایندترین و قساوت بارترین آنها بود. شکی نیست که مدیریت دانشگاه در مسیر خود کاملاً مصمم است و در چارچوب‌های اخلاقی و قانونی حرکت می‌کند و تا زمانی که مسئولیت بر عهده من و همکارانم باشد تحت تأثیر فشار و تهدید تصمیم گیری نخواهیم کرد. ضمن آرزوی سلامت کامل برای این همکار دانشگاه که سال‌های زیادی را به خدمت در یک منطقه محروم گذرانده است، امیدوارم جامعه ما به آن حد از بلوغ برسد که رعایت ضابطه و قانون را باعث پیشرفت خود بداند نه خلاف آنرا.

روز پژوهش

دانشگاه ما امسال برای دوازدهمین سال پیاپی با کسب امتیاز بسیار بالا نسبت به سایر دانشگاه‌ها موفق به کسب رتبه برتر ارزیابی پژوهشی وزارت بهداشت شد. این موفقیت مرهون فعالیت‌های ارزنده اساتید، تلاش دانشجویان و بسترسازی مناسب در طی پانزده سال گذشته است. به نظر می‌رسد رتبه دوم دانشگاه در نمایه‌های بین المللی در کشور و حضور در بین ١� دانشگاه برتر منطقه نیز شواهد دیگری از این موفقیت باشند. من هم مانند همه علاقمندان به دانشگاه از شنیدن این خبر به ظاهر تکراری بسیار خوشحال می‌شوم و به عنوان یک عضو هیأت علمی روحیه تازه ای برای فعالیت بیشتر در عرصه پژوهش پیدا می‌کنم.

اعتقاد من بر این است اگر ما در حیطه‌های بالینی سؤالات خوبی را برای پژوهش انتخاب کنیم، موفقیت‌های چشمگیرتری به دست خواهیم آورد و این مستلزم هدفمند بودن فعالیت‌ها و انتخاب خط پژوهشی درست از آغاز کاراعضای هیأت علمی جدید است. حوزه معاونت پژوهشی دانشگاه باید در این زمینه برنامه مناسبی طراحی کند. در همین مسیر برای پژوهش‌های منجر به حل مسئله که لزوماً منتهی به مقاله نمی‌شوند هم باید فکر کرد.

دانشگاه ما قطب اصلی پژوهش‌های علوم پزشکی در کشور است و بیش از ١٨ درصد مقالات گروه پزشکی را با حدود ١٢ درصد از اعضای هیأت وزارت بهداشت تولید می‌کند. حفظ  این روند در آینده روز به روز مشکل تر خواهد شد و مراکز تحقیقاتی و پژوهشگران مبرز دانشگاه باید به فکر ایده‌های نو باشند. البته مدیریت دانشگاه نیز باید وظیفه حمایتی خود را صورت هدفمند انجام دهد.

دست‌های مهربان

چهارمین مرحله طرح ویزیت جهادی دست‌های مهربان که به منظور ارائه خدمات درمانی رایگان به مناطق محروم حاشیه شهر تهران اجرا می‌شود در روز پنجشنبه 27 آذر ماه 93 به انجام رسید. در این مرحله 4 مرکز در حسن آباد، نعمت آباد، چهاردانگه و سرای محله جاده نظامی با حضور همکاران هیأت علمی، دستیاران، دانشجویان و گروه پرستاری به ارائه خدمت به بیماران این مناطق پرداختند.

فرصت محدود من باعث شد تا حدود ساعت 12 در مرکز بهداشتی درمانی امام صادق علیه‌السلام در نعمت آباد حاضر شوم. اکثر همکاران در این زمان حدود 30 بیمار ویزیت کرده بودند اما هنوز مرکز شلوغ بود. بر اساس گزارش اولیه حدود یک هزار ویزیت در این مرحله در 4 مرکز صورت گرفت و مردم خواستار کاهش فاصله اجرای این طرح بودند. یادآوری می‌کنم که در حال حاضر این برنامه در پایان هر فصل برگزار می‌شود.

این طرح اگرچه یک راه حل مقطعی برای ارائه خدمات تخصصی به مناطق فاقد پوشش مناسب است اما در عین حال روش بسیار خوبی برای نشان دادن برخی واقعیت‌ها به همکاران ما به خصوص دستیاران است. ما نیاز داریم که سطوح مختلف دسترسی به خدمات را بشناسیم تا در ارتباط با مردم بهتر عمل کنیم از تمام دست‌اندرکاران اجرایی و همکاران گروه پزشکی حاضر در این برنامه تشکر فراوان دارم. مرحله پنجم طرح «دست‌های مهربان» به خواست خداوند با استفاده از تجربیات گذشته در اسفندماه امسال اجرا خواهد شد و منتظر حضور همکاران از گروه های مختلف تخصصی خواهیم بود.

حواشی

زمین خوردن ماه گذشته باعث شد این ماه در محدودیت کامل فیزیکی سپری شود و طبعاً ورزش هم تعطیل شد. بدتر آنکه سه هفته از حضور در اتاق عمل هم محروم شدم که به واقع امتحان سختی بود. نخستین بار که بعد از سه هفته مدت کوتاهی در اتاق عمل حضور یافتم خوشحالی عمل کردن با ناراحتی ناشی از آسیب دست و محدودیت توان آمیخته شد و گرچه عمل توسط همکارانم انجام می‌شد و من کمک می‌کردم، اما احساس خوبی نداشتم. خوشبختانه در روزهای بعد شرایط بهتر شد و دعا می‌کنم روند بهبودی طوری ادامه یابد که بتوانم از آنچه در توان دارم برای کمک به بیمارانی که امید به ما دارند استفاده کنم.

در روزهای پایانی ماه فرصتی شد تا 2 ساعت در خدمت آقای دکتر بیژن اقتصاد، یکی از اساتید وابسته دانشگاه که در زمینه پیوند کبد سابقه طولانی دارند و من خود را شاگرد وی می‌دانم، باشم. نشست بسیار خوبی بود و در باره موضوعات مختلف از مسائل فنی پیوند کبد تا تعرفه‌های جدید با هم صحبت کردیم و از نظرات وی استفاده کردم.

روز پنجشنبه آخر آذر همزمان با برگزاری طرح «دست‌های مهربان»، به عنوان مدرس مبحث لیدرشیپ آموزشی در کارگاه «تدبیر» که یک دوره آموزش پزشکی فشرده 6 روزه برای اساتید با بیش از 10 سال سابقه است، شرکت کردم. زمان کارگاه 2 ساعت و ربع بود اما با مشارکت همکاران حدود 3 ساعت طول کشید. این برنامه‌ها فرصت خوبی برای تبادل تجربیات و یادگیری بیشتر است و حضور در آنها برای من بسیار روحیه بخش است. فضای یاد دادن و یادگرفتن، فضای بی نهایت خوشایندی است.

سخن آخر

پایان آذر امسال مقارن با ایام وفات پیامبر بزرگ اسلام و شهادت امام حسن مجتبی علیهما الصلوه و السلام است. رحلت پیامبر رحمت و سبط اکبر او را به تمام دانشگاهیان تسلیت عرض می‌کنم و با استفاده از این فرصت بار دیگر بر آموزه بزرگ وی که «رعایت حقوق دیگران» است تأکید می‌نمایم. حق‌الناس بر اساس آنچه حضرت ختمی مرتبت به ما آموخت بر حق الله مقدم است.

رعایت حقوق مردم ضرورتی است که هر روز باید خود و دیگران را به آن تذکر دهیم چرا که خداوند کریم ممکن است از حق خود گذشت کند اما در مورد حق مردم، وی هستند که در روز جزا باید تصمیم بگیرند و چه سخت خواهد بود اگر ... خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: " إن الله لا یغفر أن یشرک به و یغفر ما دون ذلک لمن یشاء" مسلماً خداوند این را که برای او شریک قائل شوند نمی‌بخشد و آنچه غیر از آن باشد برای هرکه بخواهد می‌آمرزد. (سوره نساء- آیه 48) با توجه به این آیه که نشان از رحمت واسعه الهی دارد اهمیت حق‌الناس روشن‌تر می‌شود. باشد که او ما را در تمام لحظات و حالات مددکار شود.

انتهای پیام/