مقابله با خشک شدن دریاچه ارومیه کمک بین‌المللی می‌طلبد

به گزارش خبرگزاری تسنیم، روزنامه انگلیسی گاردین طی گزارشی نوشت: در اواخر دهه 1990، دریاچه ارومیه در شمال غرب ایران، به اندازه دو برابر کشور لوکزامبورگ وسعت داشت و بزرگ ترین دریاچه نمکی خاورمیانه محسوب می شد. از آن زمان تاکنون این دریاچه در حال کوچک شدن است. دریاچه ارومیه در سال 2008، با احداث یک پل میانگذر که تبعات زیست محیطی آن تا به امروز نامشخص است، به دو نیم تقسیم شد.
تبعات خشک شدن دریاچه، از جهات مختلف، زندگی مردم منطقه را تحت تاثیر قرار داده است. بخش گردشگری به وضوح دچار آسیب شده است. زمانی دریاچه پذیرای گردشگران از شهرهای دور و نزدیک بود و برخی حتی برای آب و لجن آن خواص درمانی قائل بودند، اما اکنون از آن دریاچه تنها یک زمین سفید و مسطح و قایق های فرو رفته در نمک باقی مانده است.
خشک شدن کامل دریاچه، وقوع طوفان های نمک در شهرهای اطراف دریاچه را افزایش خواهد داد و موجب کاهش بهره وری زمین های کشاورزی خواهد شد. این موضوع کشاورزان را ناگزیر می کند تا به مناطق دیگر مهاجرت کنند. کیفیت نامساعد هوا، زمین و آب منطقه، موجب بروز تاثیرات جدی بر سلامت شهروندان و افزایش بیماری های تنفسی و چشمی شده است.
حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران در جریان رقابت های انتخاباتی اش، وعده رسیدگی به وضعیت دریاچه را داد و متعاقبا، دولت وی 50 میلیارد تومان اعتبار برای کمک به احیای این دریاچه در طی 10 سال آینده اختصاص داد. اما دستیابی به راه حل ها، مستلزم  اتفاق نظر در مورد ریشه های اصلی مشکل است و این موضوع سبب شده تا گروهی از محققان ایرانی ساکن آمریکا، کانادا و انگلیس، از سال 2013، مطالعاتی را در این زمینه آغاز کنند. به دلیل عدم دسترسی به داده های قابل اتکا و معتبر، این تیم از تصاویر ماهواره ای با کیفیت بالا که در طی 4 دهه گذشته گرفته شده، برای ارزیابی تغییرات فیزیوگرافیک دریاچه استفاده کرده است.
نتایج این تحقیق، که اخیرا در مجله تحقیقاتی گریت لیکس ریسرچ منتشر شده نشان می دهد که در سپتامبر 2014، وسعت دریاچه، حدود 12 درصد متوسط اندازه آن در دهه 1970 بوده است. این یعنی دریاچه خیلی بیشتر از آنچه که قبلا تصور می شد، کوچک شده است. این تحقیق، به کار گیری مفهوم بحران در مورد دریاچه را که به دلیل تغییرات زیست محیطی رخ داده باشد، زیر سوال می برد. بر اساس این تحقیق، الگوی خشکی در منطقه تغییر قابل توجهی نداشته و دریاچه ارومیه در گذشته، حتی دوره های خشک تر از این را نیز پشت سر گذاشته است.
بر اساس این تحقیق، اگر قرار است دریاچه احیا شود، مقامات باید به صورت فوری، سیاست ساخت سد و پروژه های آبیاری ای که برای رونق کشاورزی منطقه و پاسخگویی به نیاز آب ساکنان شهرهای اطراف در دستور کار قرار گرفته بود، را مورد بازنگری قرار دهند.
جالب اینجاست که خشک شدن دریاچه ارومیه و  سایر پهنه های آبی نظیر شادگان، گاوخونی، بختگان، انزلی و هامون در کشوری رخ می دهد که کنوانسیون 1971 رامسر در آن امضا شده است. کنوانسیون رامسر به عنوان یک معاهده پیشگام بین المللی در زمینه حفاظت و استفاده پایدار از تالاب ها، وظایفی را بر عهده دولت های ملی و همچنین جامعه بین المللی در این زمینه قرار داده است.
با توجه به تاثیرات اقتصادی اجتماعی شدید و تاثیرات مخرب خشکی دریاچه ارومیه بر سلامت افراد حتی در آنسوی مرزها، باید سازمان های بین المللی تخصص و منابع مالی لازم را برای نجات این دریاچه به کار گیرند، حتی اگر این کمک ها به دلیل تحریم ها با وضعیت پیچیده ای مواجه شود.
انتهای پیام/ 101