هنر ۱۲۰۰ ساله فارس از رونق افتاد؛ تار و پود فرش قشقایی در چنگ دلال و قاچاقچی

به گزارش خبرگزاری تسنیم از شیراز، قالی‌بافی در استان فارس سابقه‌ای دیرینه دارد و براساس منابع مکتوب و اسناد و مدارک، فرش‌بافی در فارس اعم از قالی، گلیم، گبه و غیره دست کم دوازده قرن پشت سر دارد. بیشتر قالی‌های کهنه فارس تار و پودشان از پشم است و تار و پود نخی تنها در مناطقی مانند داراب، اقلید، آباده و بخشی از نی‌ریز متداول است.

اسلوب بافت فرش‌های فارس در هر ایل و طایفه فرق می‌کند و تفاوت نقشه‌ها و طرح‌ها نیز به همین دلیل است با این‌ همه، در سرتاسر این اقلیم بافندگی در انحصار زنان است و جز گبه‌های دورو جملگی دستبافت‌ها بر دارهای زمینی بافته می‌شود. 

فرش, نماد هویت و اصالت هنرمندان بی‌نام و نشانی است که با هر تار و پود تابلویی از زیبایی را به تصویر می‌کشند، بی‌تردید فرش استان فارس از بی‌نظیرترین فرش‌های ایران و جهان هستند و نمونه آن می‌توان به فرش کشکولی اشاره کرد که به دلیل اینکه ذهنی بافت است و نقشه ای ندارد قابل کپی توسط دیگر کشورها از جمله چین، نپال و هند نیست.

فرش به عنوان یکی از کالاهای مهم این منطقه، نقش مهمی در اقتصاد خانواده ایفا کرده و با تنوع نقوش توانسته است نگاه مردم و مسئولان را به سمت خود معطوف کند، هر چند این روزها رنگ و رویی مانند گذشته برخود ندارد اما هنوز هم می‌شود رد پای آن را در هر کوی و برزنی دید.

علی پناهی، تولید کننده فرش قشقایی در گفت‌وگو با تسنیم مهم‌ترین مشکل تولیدکنندگان را نبود بازار برای فروش می‌داند و می‌گوید: از سال 68 مشغول تولید فرش هستم و 15 تا 16 سال است که فرش‌های قشقایی را به اروپا می‌فرستم اما مشکلات اقتصادی موجود سبب شده از 13 تاجری که با آنها همکاری داشتم تنها یک نفر باقی بماند.

وی معتقد است ادامه این روند تولید فرش دستباف را با رکود مواجه می‌کند و بیشتر تولیدکنندگان برای فرار از ضرر اقتصادی مواد خام را به کشورهای پاکستان، چین، نپال و هند می‌برند و می‌فروشند، پناهی این روند را خطری برای تولید فرش دستباف می‌داند.

یکی دیگر از مشکلات تولیدکنندگان و بافندگان فرش دستباف در استان فارس، وجود دلالان است که فرش را از بافندگان به قیمت کم می‌خرند و در بازار به قیمت گران می‌فروشند. این افراد نه تنها سبب رونق بازار فرش دستباف نمی‌شوند بلکه انگیزه تولید را از تولیدکنندگان و بافندگان می‌گیرند.

علی پناهی راه مقابله با دلالان را حمایت از تولیدکنندگان می‌داند و می‌گوید دولت باید برای تولیدکنندگان بازاریابی کند یا زمانی که بازار راکد است فرش را از تولیدکننده بخرد تا دست دلالان کوتاه شود.

از دیگر مشکلات بافندگان فرش دستباف در فارس بیمه است و بیش‌تر بافنده‌ها قادر به پرداخت حق بیمه یا مابه‌التفاوت آن نیستند و همین مسئله پای دلالان را دوباره به صنعت فرش باز می‌کند. به دلیل شرایط اقتصادی فعلی, فرشی که بافنده تولید می‌کند در بازار فروش ندارد و بافنده برای کسب درآمد و از دست ندادن بیمه گاه مجبور می‌شود برای دلالان کار کند که این امر نه سودی برای بافنده دارد و نه رونقی در بازار به وجود می‌آورد.

هادی اصلاحی، رئیس اتحادیه فرش دستباف فارس از وجود 200 هزار بافنده در فارس می‌گوید که امروز تنها 100 هزار بافنده مشغول به کار هستند و دلیل این کاهش را گران بودن مواد اولیه و نبود بازار فروش عنوان می‌کند.

وی می‌گوید مواد ایرانی به دلیل ضخامت برای نوع خاصی از فرش مانند گبه استفاده می‌شود اما نوع خاصی از فرش‌ها هستند که با ظرافت بیشتری بافته می‌شوند و نیاز به پشم نازک‌تری دارند که باید از استرالیا یا نیوزلند وارد شود. علاوه بر آن قاچاق مواد اولیه تولید فرش  به کشورهای آسیایی سبب گرانی و کمبود این مواد شده است.

اصلاحی, تولید سالانه فرش در استان فارس  را به طور متوسط 1.5 میلیون مترمربع می‌داند که در شش ماه نخست سال این میزان بیشتر و در شش ماه دوم سال این میزان کم‌تر است با این حال معتقد است صنعت فرش  دستباف باید توسط دولت حمایت شود در غیر این صورت مشکلات موجود سبب از بین رفتن این صنعت می‌شود. 

وی راهکار حل مشکلات بافندگان و تولیدکنندگان را اعطای وام و تسهیلات می‌داند البته به شیوه‌ای که امکان دریافت وام راحت و تسهیلات بدون سود یا با سود کم باشد. 

در نمایشگاه فرش دستباف که از 14 تا 19 بهمن برگزار شده 13 غرفه از استان فارس شرکت کردند که همگی از کمی استقبال گلایه‌مند بودند و معتقد بودند کمبود نقدینگی در دست مردم و تبلیغات  ناکافی عامل اصلی این بی‌رونقی است.

انتهای پیام/ج