تحریم‌های آمریکا عامل اصلی توقف خط لوله گاز «صلح»؛ پاکستان به فکر طرح جایگزین است
خبرگزاری تسنیم: تحلیلگران مسائل ژئوپلتیک بر این عقیده‌اند که امریکا به بهانه تحریم‌های ایران پاکستان را وادار به توقف پروژه خط لوله گاز «صلح» کرده اما اسلام‌آباد به دلیل نیاز خود به انرژی ایران به دنبال طرحی جایگزین است.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، «سید فضل الحیدر» یک تحلیل‌گر پاکستانی و نویسنده کتاب «پیشرفت اقتصادی بلوچستان» می‌باشد که با در نظر گرفتن مشکلات اخیر پاکستان در تامین نیازهای اساسی مردم و نیز با توجه به قرارداد گازی میان این کشور و ایران و مهم‌تر از آن نقش قدرت‌های بزرگ جهانی در ایجاد اخلال در این پروژه مطلبی را در این مورد نوشته است.
ایران دارای انرژی و پاکستان، همسایه این کشور، خواهان انرژی می‌باشد. قدرت‌های خارجی سال‌هاست مانع تلاش‌های این دو کشور برای عقد قرارداد هستند و در حال حاضر این دو کشور به رویکرد جدیدی روی آوردند.
پاکستان ماه گذشته برنامه‌ای جایگزین برای واردات گاز از ایران را با وجود تهدیدات تحریم طولانی آمریکا در مقابل پروژه 7.5 میلیارد دلاری خط لوله گاز ایران- پاکستان پیشنهاد کرد.
این برنامه جدید تبدیل گاز طبیعی به گاز مایع و استفاده از ترمینال تبدیل گاز طبیعی به مایع، عمان برای واردات گاز از ایران را در بر می‌گیرد.
«شاهد خاقان عباسی» وزیر نفت پاکستان در تهران با مقامات ایران در اواخر ماه گذشته دیدار و پیشنهاد این برنامه جدید را که منجر به کنارگذاشتن پروژه خط گازی ایران-پاکستان می‌شود را داد.
بر حسب این برنامه جدید، ایران گاز طبیعی را به گاز مایع تبدیل و سپس با استفاده از تسهیلات ترمینال گازی عمان به پاکستان صادر می‌کند. این ترمینال گازی به تازگی توافقنامه‌ای برای خرید گاز طبیعی به ارزش 60 میلیارد دلار با ایران در طول 25 سال اخیر امضاء کرده است.
پیشنهاد شده است تا یک ترمینال گاز مایع در «بندر گوادر» هم‌مرز با ایران در جنوب غرب ولایت بلوچستان بنا شود و یک خط لوله گاز طبیعی مایع از این بندر به شهر «نواب‌شاه» در جنوب ولایت سند کشیده شود. خط لوله انتقال گاز گوادر-نواب‌شاه تا 71 کیلومتری مرز ایران برای انتقال گاز تحت پروژه خط لوله ایران- پاکستان گسترش خواهد یافت که به دلیل تحریم‌های آمریکا علیه ایران این خط انتقال گاز برداشته شد.
پروژه خط انتقال گاز ایران پاکستان عملا پس از شکست در راه‌اندازی و تاخیر بیش از حد این پروژه توسط پاکستان در مدت زمان برنامه‌ریزی‌شده به علت تهدید به اعمال تحریم از جانب آمریکا از بین رفت.
براساس قرارداد خط انتقال گاز ایران و پاکستان، در صورت تکمیل نکردن ساخت خط انتقال گاز در خاک خود تا 31 دسامبر، پاکستان موظف به پرداخت جریمه می‌باشد. ایران بخش خط انتقال گاز در خاک خود را تکمیل کرده است.
بازگشایی این پروژه توسط اسلام‌آباد و تهران در سال گذشته باعث نگرانی واشنگتن شد و در آن زمان «ویکتوریا نولاند» سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا به خبرنگاران گفت: ما نیز بر روی پروژه‌های جایگزین کار می‌کنیم، اگر این پروژه ادامه پیدا کند، منجر به افزایش تحریم‌ها خواهد شد.
پروژه جایگزین آمریکا برای پاکستان، پروژه خط انتقال گاز ترکمنستان-افغانستان-پاکستان- هند موسوم به تاپی می‌باشد. اگرچه اسلام‌آباد معتقد است که خط لوله انتقال گاز جایگزین یک پروژه جداگانه می‌باشد که هیچ ارتباطی با پروژه انتقال گاز ایران به پاکستان ندارد، اما آمریکا از پاکستان می‌خواهد تا این پروژه را کنار بگذارد و با پروژه تاپی همکاری کند.
آمریکا بشدت با پروژه ایران- پاکستان مخالف است، در حالی که چین و روسیه از این پروژه حمایت می‌کنند. از طرفی هم روسیه با پروژه تاپی مخالفت می‌کند. هند نیز می‌بایست از پروژه خط لوله انتقال گاز ایران در سال 2009 میلادی تحت فشار آمریکا خارج شود. سازمان‌های بین‌المللی اقتصادی خواهان تحریم مالی پاکستان برای راه‌اندازی پروژه ایران-پاکستان شدند. این سازمان‌ها دلیل این امر را تحریم‌های ایران ذکر کردند.
آمریکا نیز پروژه ایران- پاکستان را با وجود معامله هسته‌ای ایران با کشورهای غربی در ژنو در سال گذشته از تحریم معاف نکرد.
چه چیزی در پشت پرده مرگ مجازی خط لوله استراتژیک انتقال گاز ایران-پاکستان می‌باشد؟
ژئوپلتیک و منافع شرکت‌های بزرگ بود که در نهایت باعث متوقف شدن این پروژه شد. تخمین‌زده می‌شود که میدان گازی «دولت‌آباد» ترکمنستان دارای 159 تریلیون فوت مکعب گاز می‌باشد.
«یونوکال» غول انرژی آمریکا تلاش می‌کند تا ذخایر خزر را از طریق مسیری امن و کوتاه از آسیای مرکزی به بازارهای جهانی بکشاند. در نتیجه آمریکا همیشه از عبور پروژه تاپی از خاک افغانستان حمایت می‌کند. اما اوضاع نابسامان امنیتی در کشور افغانستان تاکنون شکست این پروژه را تضمین کرده است.
از طرفی دیگر، روسیه نیز با راه‌اندازی پروژه تاپی مخالفت می‌کند، زیرا این کشور خواهان کنترل تمامی گاز ترکمنستان می‌باشد. ترکمنستان در حال حاضر گاز خود را به اوکراین از طریق خط انتقال گاز که توسط شرکت گازی «گازپروم» روسیه کنترل می‌شود، می‌فرستد. مسکو از راه‌اندازی پروژه ایران-پاکستان به منظور تامین نیازهای انرژی جنوب و غرب آسیا حمایت کامل می‌کند.
با وجود رویارویی پاکستان با کمبود انرژی، خط انتقال گاز ایران-پاکستان می‌تواند با انتقال 30 میلیون متر مکعب گاز در روز تأسیسات انرژی این کشور را فعال کند.
پاکستان علاوه بر کمبود انرژی گازی، از کمبود برق نیز رنج می‌برد که مجبور شده است تا در مناطق شهری و روستایی از 8 تا 14 ساعت برق را قطع کند. کمبود گاز نه تنها باعث شده است تا 180 میلیون جمعیت این کشور زندگی سختی را در فصل زمستان تحمل کنند، بلکه بر تولیدات صنعتی آن نیز تأثیر گذاشته است.
اسلام‌آباد در واقع برنامه خط انتقال گاز جایگزینی را به منظور جلوگیری از پرداخت 3 میلیون دلار در روز تحت قرارداد پروژه ایران-پاکستان پیشنهاد داده است.
دولت پاکستان ساخت خط انتقال گاز گوادر-نواب‌شاه برای انتقال گاز مایع را تأیید کرده است. یک ترمینال گاز مایع در بندر گوادر ظرفیت به کار گرفتن بیش از یک میلیارد فوت مکعب سوخت در روز را خواهد داشت. پروژه‌های چین، ژاپن و روسیه تمایل خود را برای ساخت این ترمینال از نواب‌شاه به گوادر به ارزش 3 بیلیون دلار نشان داده‌اند. این خط انتقال گاز پروژه ایران-پاکستان را نیز در صورت برداشتن تحریمات بین‌المللی از تهران تسهیل خواهد کرد.
با توجه به سهام رو به رشد چین در گوادر، انتظار می‌رود پکن از بزرگترین مدعیان در ترمینال انتقال گاز مایع و پروژه خط انتقال گاز نواب‌شاه-گوادر باشد که از اهمیت ژئوپلتیک زیادی نیز برخوردار هستند. اما آیا سرنوشت این پروژه هم نیز مانند پروژه ایران-پاکستان خواهد بود؟
پروژه انقال گاز ایران به پاکستان در مقابل پروژه تاپی در میان قدرت‌های بزرگ در حال مبارزه می‌باشد تا پاکستان، هند و ایران را مجبور به ترک پروژه خط انتقال لوله گاز کنند.
برنامه خط انتقال گاز ایران-پاکستان واقعیت ژئوپلتیکی را آشکار می‌کند که منافع یا برنامه امنیتی انرژی پاکستان هر چی باشد، کارها بر حسب منافع قدرت‌های بزرگ رقم خواهد خورد.
انتهای پیام/.
