کالای بیگانه در سبد مصرف ایرانی؛ مردم و مسئولان چه کردند؟
خبرگزاری تسنیم: "کالای ساخت داخل باید قانعکننده, با دوام و استحکام و مرغوبیتش طوری باشد که مشتری را قانع کند" این از مطالبات رهبری است. بررسیها نشان میدهد فراگیر نشدن فرهنگ مصرف کالای ایرانی و عدمکیفیت مطلوب کالاها علت اصلی مصرف کالای خارجی است.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، شاید زمانی که پای کلاهپهلوی و کالاهای فرنگی به ایران باز شد و بر سر زبانها افتاد و کمکم جای خود را میان آدمها و زندگی ساده ایرانیان باز کرد کمتر کسی فکر میکرد که استعمار اروپا برای فروش تولیدات نوپای صنعتی خود فرهنگ و آداب و رسوم کشورهای جهان سوم بهخصوص ایران را نشانه گرفته است.
تجربهای که به سالهای نهچندان دور ایرانیان برمیگردد و بهتدریج تفکر مصرف کالاهای دستساخته پر زرق و برق کشورهای توسعه یافته که گویی با زندگی ما عجین شده، اکنون مقابل فرهنگ استفاده از کالای داخلی قرار گرفته است.
کشوری که سرشار از منابع غنی نفت، گاز، معادن و دیگر ویژگیهای مختلف اقتصادی است و به همین دلیل کشورهای استعمارگر را به طمع انداخته است و با فریب صاحب منصبان حکومت پهلوی و تاراج مواد اولیه و نفت، محصولات نهایی و مصرفی خود را به بهایی گزافتر میفروختند و اکنون نیز با شیوههای دیگر و به خدمت گرفتن ابزار قدرتمند رسانه به تبلیغ مصرف در ابعاد مختلف میپردازند, موضوعی که امروز به دغدغهای برای مسئولان و جامعه شناسان شده است.
*تأکید رهبری در خصوص برند و برندگرایی
چهار سال پیش بود که دغدغه استفاده از کالای ایرانی با عنوان اصلاح الگوی مصرف از سوی مقام معظم رهبری خودنمایی کرد و بهعنوان یک ضرورت در همه ابعاد مطرح شد تا سرلوحه کار دست اندر کاران اجرایی و نیز مردم شود.
بعد از آن نیز چندین بار معظمله بر استفاده از کالای ایرانی بهجای نمونه خارجی آن تأکید کردند، بهطور مثال ایشان در دیدار با هزاران نفر از کارگران سراسر کشور در سال 90، مصرف کالای داخلی را یکی از ملزومات و بایستههای جهاد اقتصادی دانسته و همگان را به مصرف کالاهای ایرانی ساخت داخل دعوت کردند. ایشان با اشاره به عدهای که مصرف کالاهای خارجی را نوعی تشخص و برتری میپندارند، فرمودند: "دلبستگی به تولیدات بیگانه و بیاعتنایی به تلاش کارگران ایرانی بیماری و عادت بدی است که پول و ثروت کشور را به جیب کارگر خارجی سرازیر میکند". معظمله فرمودند: "در سال جهاد اقتصادی بهنظر من یکی از قلمهای مجاهدت اقتصادی مردم این است که سراغ کالاهای داخلی و ساخت داخل بروند". رهبر معظم انقلاب فرمودند: "کالای ساخت داخل باید قانعکننده باشد. باید دوام، استحکام و مرغوبیتش طوری باشد که مشتری را قانع کند، این هر دو در کنار هم یک کار لازم و واجبی است". (بیانات در دیدار هزاران نفر از کارگران سراسر کشور 90.02.07)
ایشان در دیدار سال 90 خود با اعضای هیئت دولت نیز بر توجه به تولید داخل و پرهیز از واردات بیرویه تأکید کرده بودند. "بنابراین در زمینه سیاستهای واردات، یک بازنگری جدی بکنید؛ بهخصوص در کالاهایی که ما مزیت تولیدی داریم؛ چه صنعتی، چه کشاورزی. از نگاه بخشی به واردات ــ که حالا هر بخش دولتی طبق نیازهای خودش دنبال واردات برود ــ حتماً پرهیز شود". (بیانات در دیدار رئیسجمهوری و اعضای هیئت دولت 90.06.06)
* چرا کالای ایرانی منتظر نگاه ایرانیست؟
به گزارش تسنیم، با نگاهی جزئی از وضعیت مصرف مردم میتوان به این نتیجه رسید که هنوز تعداد زیادی از مردم تمایل بهسمت کالای داخلی ندارند. مصرف کالاهای خارجی و توجه نکردن به تولیدات داخلی همچون ویروسی در کشور در حال گسترش است و عوارض سوءِ آن در تمامی جنبههای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور قابل مشاهده است. اگر به گوشه گوشه منزلمان نگاه کنیم متوجه انواع کالاهای لوکس و ضروری میشویم که در خانههایمان جا خوش کردهاند در حالی که کالاهای داخلی در انبار کارخانهها خاک میخورند و منتظر نگاه ما هستند.
خرید کالای ایرانی و حمایت از تولید داخل در شرایط اقتصادیای که کشور در آن به سر میبرد یک امر کاملاً عقلانی است که مقام معظم رهبری بارها روی آن تأکید کردهاند که متأسفانه مورد غفلت واقع شد و ما شاهد جولان کالاهای وارداتی در بازارهای داخلی هستیم، در حالی که کالاهای مشابه داخلی مورد استقبال خریداران قرار نمیگیرد و کشور با مشکلاتی همچون بیکاری مواجه است.
نکته جالبتر اینجاست این روزها حتی بسیاری از تولیدات داخلی کالای خود را با نام و نشان کالاهای خارجی در بازار عرضه میکنند و بهخلاف بسیاری از کشورهای جهان که تولید داخلی برایشان مایه مباهات است، برای تولید کننده و فروشنده داخلی، جنس ایرانی مایه مباهات نیست. آنها مجبورند برای فروش اجناس خود با برند غیرایرانی وارد بازار شوند که این مسئله نشان دهنده عدم فرهنگ سازی مناسب برای استفاده از کالای ایرانی و همچنین عدم اطمینان به تولید داخل است. با این اوصاف وظیفه تولید کنندگان برای ارتقای کیفیت و جذب اطمینان مشتری چیست؟ همچنین وظیفه دولت و نهادهای ذیصلاح برای رونق تولید ایرانی و فرهنگ سازی در این زمینه چیست؟
* فدایی: کالای ایرانی پاسداری از اقتصاد ملی و اشتغالزایی است/ ضرورت تعلیم فرهنگ استفاده از کالای ایرانی از دوران مدرسه
در این راستا فربد فدایی، جامعه شناس اجتماعی در گفتوگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم بیان میکند: متأسفانه طی چند ماه اخیر بسیار دیده شده مسئولان دولتی علاوه بر اینکه تمایل بسیاری بر استفاده از کالاهای غیرایرانی دارند حتی در کلامشان از واژههای انگلیسی استفاده میکنند یعنی ترجیح میدهند بهجای استفاده از معادل فارسی شناخته شده آن کلمه، از واژه انگلیسی استفاده کنند، در صورتی که این مسئله خلاف فرهنگ ایرانی اسلامی است و در صورت رواج آن تبدیل به معضل خواهد شد.
وی درباره راهکارهای مقابله با رواج برندهای خارجی میگوید: زمانی که مربی فوتبال لباس خارجی و اتومبیل خارجی استفاده میکند، نوجوانانی که او را الگو قرار داده از او تقلید و بهعنوان الگوی برتر و مطلوب برمیگزیند. فرهنگ استفاده از کالای ایرانی باید از دوران مدرسه به دانش آموزان تعلیم داده شود. در آموزش و پرورش باید برنامهریزی شود تا با افزایش دانش اطلاع دانشآموزان از هویت فرهنگی و منافع ملی افزایش یابد. متأسفانه بسیاری از لوازمالتحریر دانشآموزان ایرانی از خارج وارد میشود و کودک ایرانی از دوران ابتدایی شکلگیری شخصیت خود میآموزد که از کالای خارجی استفاده کند.
وی با اشاره به نقش خانوادهها در این بحث عنوان میکند: خانوادهها باید به فرزندانشان بیاموزند که حمایت از کالای ایرانی، پاسداری از اقتصاد ملی و اشتغال زایی جوانان را در پی دارد و مصرف کالای خارجی بیکاری جوانان ایرانی و پرشدن جیب کارگران خارجی را بهدنبال دارد. بنابراین آگاهیهای لازم باید به مصرفکننده ارائه شود. او باید بداند مصرف کالای خارجی سلیقهای شخصی نیست، بلکه بهمعنای بیکار شدن جوان ایرانی و پدید آمدن مشکلات همراه آن است. در رادیو و تلویزیون باید محدودیتهای بیشتری برای تبلیغات کالاهای خارجی اتخاذ شود تا رسانه ملی کارکردی ضد توسعه ملی نداشته باشد.
*برخی کالاهای غیرایرانی را بهدلیل چشم و همچشمی مصرف میکنند
علیرضا حائری، دبیر انجمن صنایع نساجی ایران در گفتوگو با خبرنگار اقتصادی تسنیم، درباره اینکه چرا مردم از کالای ایرانی حمایت نمیکنند، میگوید: جامعه با تمام کالاهای داخلی مشکلی ندارد. کالایی که طی سالهای طولانی امتحان خود را پس داده است برای مردم جذابیت دارد و مردم بهدنبال خرید آن هستند، بهطور مثال ایرانی جز فرش ایرانی، برنج ایرانی و زعفران ایرانی از کالاهای مشابه خارجی رضایت ندارد. استفاده از برند خارجی در بخش پوشاک بیشتر است که علت عمده آن عدم فرهنگ سازی مناسب در استفاده از کالای ایرانی است.
وی عدم استقبال مردم از کالاهای ایرانی را فرهنگ سازی دانست و میگوید: عدم استقبال مردم از کالای ایرانی همیشه بهمعنی بیکیفیت بودن کالای ایرانی نیست، بلکه در بسیاری از مردم بهدلیل چشم و همچشمی بهدنبال استفاده از کالای غیرایرانی میروند.
حائری با تأکید بر اینکه فرهنگ سازی باید از سوی مسئولان آغاز شود، بیان میکند: مسئولان خودشان باید کالای ایرانی استفاده کنند و مبلغ تولید داخلی در عمل خود باشند. متأسفانه امروزه در صنعت پوشاک شاهد عدم شناسنامهدار بودن کالاها هستیم. بسیاری از کالاها و پوشاک داخلی از آنجایی که شناسنامه ندارند قابل ساماندهی نیستند. اگر پوشاک شناسنامهدار باشد، کیفیت افزایش و جلب رضایت مشتری بیشتر است. در درجه اول اگر کالای ایرانی دارای شناسنامه و برند مشخص باشد، مشتری به اطمینان درباره کیفیت میرسد.
دبیر انجمن صنایع نساجی ایران با بیان اینکه صنعت پوشاک صنعتی نیست، میافزاید: با اینکه پوشاک بالاترین ارزش افزوده را دارد اما متأسفانه رشدی متناسب با سایر رشتههای نساجی نداشته است. زیرا هنوز پوشاک کشور ما صنعتی نشده و در حد زیرپلهای باقی مانده است لذا تا زمانی که پوشاک اینچنین است نمیتوان قولی در مورد صنعت نساجی داد. ابتدا باید بدانیم چرا هنوز بخش پوشاک کشور ما صنعتی نشده است و موانع آن را رفع کنیم و سپس به بحث نساجی بپردازیم.
دبیر انجمن نساجی تصریح میکند: کشورهایی نظیر ترکیه، چین و بنگلادش 70 درصد گردش مالی صنعت نساجی خود را از پوشاک به دست میآورند در حالی که ما بسیار عقب هستیم و تقریباً روی خط صفر ایستادهایم.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا پارچههای داخلی به نام خارجی به فروش میرسند، میگوید: مقداری از این حرفها صحت دارد اما اینطور نیست که تمام بازار اینچنین باشد. تمایل مردم به جنس خارجی و تأیید کیفیت برخی از برندها و کشورها این موضوع را سبب شده است. البته بهطور حتم این نوع مارک زدنها کار کارخانجات بزرگ نیست و بیشتر مربوط به کارگاههای کوچکی است که نام و نشان چندانی ندارند، زیرا قطعاً یک کارخانه بزرگ در یک رول 5هزار متری چنین کاری را انجام نمیدهد، اما تولیدکنندگان کوچک میتوانند در کارگاه این تغییر برند را انجام دهند.
* تولید کالای بیکیفیت نتیجه تعدد زیاد تولیدکنندگان
محمد طحانپور, رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی تهران در گفتوگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم درباره علت عدم استفاده از کالای ایرانی میگوید: استقبال مردم از کالای ایرانی به زمان جنگ بازمیگردد، زمانی که کالا به کشور وارد نمیشد، تولیداتی که قبل از انقلاب آنها را صادر میکردیم. زمانی که این اتفاق افتاد تعداد زیادی از افراد که سواد مناسبی هم نداشتند بهسمت این حرفه رجوع کردند.
طحانپور میافزاید: آن زمان تعداد زیادی از افراد که دانش تولید را نداشتند بهسمت تولید پیش رفتند. از آنجایی که دانش کافی نداشتند کالاهای بیکیفیتی تولید میشد. بعد از مدتی که درهای واردات به کشور باز شد، کالاهای وارداتی آمدند و مردم احساس رضایت داشتند. این دیدگاه که کالای وارداتی کیفیت بهتری از کالای ایرانی دارد در ذهن مردم باقی ماند.
رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی تهران بیان میکند: در حال حاضر 90 درصد تلویزیونهای موجود در بازار از شرکتهای معتبر داخلی هستند که این موضوع نشان از آن دارد که قاچاق این محصول مقرون به صرفه نیست.
وی با گلایه از اینکه حضور تولیدکنندگان زیاد در سطح بازار باعث میشود تا برخی بدون هیچ نظارتی اقدام به تولید محصولات بیکیفیت کنند، میافزاید: خوشبختانه تأسیس یک واحد تولیدی تلویزیون سرمایه زیادی را میطلبد و همین موضوع باعث میشود تا تولیدکنندگان غیرمعتبر به این حوزه ورود پیدا نکنند.
رییس اتحادیه لوازم خانگی ایران میگوید: در حال حاضر واحدهای تولیدی بیکیفیت سهم زیادی از بازار لوازم خانگی را به خود اختصاص دادهاند، به همین منظور از مردم درخواست میکنم از کالاهای این واحدها استقبال نکرده و اقدام به خرید کالاهای باکیفیت و دارای خدمات پس از فروش کنند.
*طیبنیا: خرید کالای خارجی افتخار نیست
اشاره به صحبتهای علی طیبنیا، وزیر اقتصاد و امور دارایی بهترین پایان برای گزارشی است که در آن بررسی شد چرا تمایل مردم به کالای ایرانی کم است. طیبنیا تأکید میکند: بیجهت نیست که رهبر معظم انقلاب امسال را سال اقتصاد و فرهنگ نامیدند، زیرا رابطه عجین شده میان اقتصاد و فرهنگ وجود دارد، اینکه کدامیک زیربنا است از سالهای دور مطرح بوده اما رابطه نزدیکی با هم دارند و در تاریخ نشان میدهد انقلاب فرهنگی مقدم بر انقلاب صنعتی بوده است.
وی میافزاید: شرط لازم رسیدن به رشد اقتصادی پایدار تحقق این اولویتها است که خود مستلزم پیشنیازهای فرهنگی بوده و تولید بهمعنای خلق ارزش باید در جامعه شناخته شود و برای نیروی کار و سرمایه ارزش قائل باشیم.
وی با بیان "خرید خارجی را نباید افتخار تلقی کنیم" اظهار داشت: فرار از مالیات نباید افتخار باشد و کنار آن اخلاق حرفهای لازمه و عنصر توسعه اجتماعی است تا در جامعه و میان کاسبان اعتماد وجود داشته باشد.
همچنین وزیر صنعت، معدن و تجارت در خصوص استفاده از کالاهای ایرانی گفته: تشویق مردم به مصرف کالاهای داخلی نقش مؤثری در رفع مشکلات بخش صنعت دارد.
*همه با هم کالای ایرانی
به گزارش تسنیم، استفاده از کالای خارجی علاوه بر اینکه باعث آسیب دیدن اقتصاد کشور بهواسطه ورود کالاهای گوناگون میشود و بیکاری جوانان و تعطیلی کارخانجات را بههمراه دارد، بهصورت غیرمستقیم نیز ارزشها و اصول فرهنگی و رفتارهای اجتماعی جامعه را هدف قرار میدهد.
خلاصه اینکه استفاده از کالای ایرانی یکی از مطالبات مقام معظم رهبری است که اگر بخواهیم واقع بینانه نگاه کنیم باید بگوییم بهدرستی محقق نشده است. بسیاری از کارشناسان اقتصادی کشور، علت توجه نکردن مصرف کنندگان به خریداری کالاهای ایرانی را هجوم گسترده انواع کالاهای مصرفی بادوام و بیدوام خارجی که بهصورت قانونی و غیرقانونی وارد مرزهای کشور میشوند، دانستهاند. بهراستی علت این موضوع چیست؟ آیا دوام، استحکام و مرغوبیتی که در بیانات مقام معظم رهبری تأکید شده بود در کالاهای ایرانی وجود دارد؟ اگر وجود دارد علت اینکه ایرانی مشتری کالای ایرانی نیست؛ چیست؟
ایجاد استقلال اقتصادی و سیاسی, ایجاد کار و اشتغال, افزایش ابتکارات تولیدکنندگان, افزایش ثروت ملی, کاهش تورم و کنترل نقدینگی 6 دلیل برای مصرف کالای داخلی در کلام رهبر معظم انقلاب است. چند درصد جامعه این 6 دلیل را سرلوحه کار خود قرار میدهند؟ بهراستی اگر توجه به این 6 دلیل محور مصرف تولید داخلی باشد استقلال اقتصادی کشور بهراحتی تحقق مییابد.
انتهای پیام/*1