آیین‌نامه «گرنت» تا اجرا فاصله‌ای به بلندای بودجه دارد
خبرگزاری تسنیم: آیین‌نامه گرنت که سال گذشته مراحل تدوین و تصویب مقدماتی را رد وزارت ارشاد پیمود و قرار بود رد نمایشگاه کتاب تهران رونمایی شود، همچنان منتظر اختصاص بودجه و هماهنگی‌های اداری برای اجرا در وزارت ارشاد است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزای تسنیم، صدور انقلاب و اندیشه‌های انقلابی به جهان یکی از اصول مورد توجه امام خمینی(ره) و مورد تأکید رهبر انقلاب بوده است، اصلی که در نگاه امام و رهبر انقلاب بیش از هر چیز صبغه فرهنگی داشته و دارد. در این میان هنر و ادبیات همواره یکی از مسیر‌های مطمئن برای انتقال اندیشه به جهان بوده است و ملت‌های بسیاری از طریق ادبیات فرهنگ و اندیشه خود را جهانی کرده‌اند.
اما ایران در این میان در زمینه جهانی سازی ادبیات و فرهنگ خود چندان موفق نبوده است، انتشار کتاب‌های ایران در جهان به دلایلی تاکنون ناموفق بوده است، این تنها به ظرفیت داشتن یا نداشتن آثار ایرانی باز نمی‌گردد، هم‌چنین تنها ترجمه و انتشار کتاب‌ها نیز کافی نیست، بلکه انتشار کتاب‌های ایرانی در جهان و ارتباط با مخاطب جهانی مسیری مشخص دارد که ما تاکنون کمتر در آن قدم زده‌ایم.
یکی از شیوه‌هایی که کشورهای مختلف در جهان برای انتشار آثارشان در سایر کشورها از آن بهره گرفته‌اند، پرداخت «گرنت» است. گرنت، وجهی حمایتی است که از طریق یک کشور به ناشران خارجی برای ترجمه و انتشار کتاب‌ها تعلق می‌گیرد و امروزه در عمده کشورها از آن به منظور شیوه‌ای تشویقی استفاده میشود. برای نمونه در فرانسه نیمی از هزینه چاپ و انتشار کتاب به ناشر یا ناشران پرداخت میشود، تا ناشر ریسک بازگشت سرمایه را پذیرفته و به انتشار آثار فرانسه ترغیب شود.
در ایران نیز از سال گذشته زمزمه‌هایی برای تدوین آیین‌نامه گرنت و اجرایی شدن آن در معاونت فرهنگی به گوش می‌رسید، تا اینکه دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی فرهنگی و کتابخوانی ارشاد مسئولیت تدوین پیش‌نویس این آیین‌نامه را بر عهده گرفت. هم‌چنین پس از تدوین پیش‌نویس شورای تعیین صلاحیت کتاب‌ها برای دریافت حمایت در صورت تصویب آیین‌نامه نیز تشکیل شد.
علی‌اصغر سیدآبادی مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی فرهنگی و کتابخوانی وزارت ارشاد درباره آیین‌نامه تدوین شده حمایت مادی از انتشار و ترجمه کتب ایرانی در خارج از کشور(گرنت) می‌گوید: با هماهنگی وزارت ارشاد و سازمان فرهنگ و ارتباطات شکلی از حمایت پیش‌بینی شده است که به نفع کتاب ایران باشد، در پیش‌نویس طرح ما تلاش کردیم از حضور نمایندگانی از آژانس‌های ادبی، ناشران فعال در حوزه بین‌الملل و کارشناسان بخش‌های مختلف وزارت ارشاد که در این زمینه فعال بودند، بهره ببریم، در نهایت با کمک آن‌ها دستورالعملی نوشته شده است که در صورت تصویب حمایت‌های قابل توجهی از انتشار و ترجمه کتب ایرانی در خارج از کشور انجام خواهد شد.در عمده کشورهای دنیا چند شکل حمایت وجود دارد، یک شکل حمایت از ترجمه است، یک گونه حمایت به انتشار تعلق می‌گیرد، یعنی زمانی که کتاب در کشوری دیگر منتشر میشود، حمایت را دریافت خواهد کرد، شکل دیگر حمایت به خرید پس از انتشار مربوط است. ما در واقع تلاش کردیم که هر سه شکل را در این دستورالعمل ببینیم، اما نکته مهمی که وجود دارد، این است که آیین‌نامه گرنت در تلاش است تا از کتاب‌های ناشران بخش خصوصی حمایت کند، چرا که نهادهای مختلف دولتی به لحاظ بودجه امکان حمایت از انتشار کتاب‌های خود در خارج از کشور را دارند، اما نهادهای خصوصی چنین نیستند.
وی ادامه داد: در هر حال ما تلاش داشتیم چندین نگرانی را که در این زمینه وجود داشت، برطرف کنیم. اولین نگرانی از این بابت بود که پرداخت گرنت اقدام موثری باشد، نه اینکه یک اقدام فورمالیته و بدون تأثیر باشد. تلاش شد در آیین‌نامه شرایط به گونه‌ای دیده شود که تا زمانی که قرارداد نشر یا ترجمه کتاب در کشور دیگر بسته نشود، حمایتی انجام نشود، هم‌چنین برای ممانعت از انتخاب آثار نامناسب در آیین‌نامه شرایطی دیده شده است که شورایی تشکیل شده و انتخاب کتاب‌ها را بر عهده داشته باشند.به عبارت دیگر کارشناسان این شورا صلاحیت کتاب‌ها برای مشمول شدن حمایت را تشخیص دهند.هم‌چنین حمایت پس از انتشار نیز زمانی انجام خواهد شد که شورا یقین حاصل کند کتاب در خارج از کشور منتشر و در فروشگاه‌ها توزیع شده است.
اما پس از گذشت چندین ماه از تدوین پیش‌نویس، هیچ خبری مبنی بر اجرایی شدن آیین‌نامه گرنت به گوش نمی‌رسید، تا اینکه سید‌عباس صالحی معاون فرهنگی ارشاد در نشست خبری خود از انتظار برای تخصیص بودجه جهت اجرایی شدن این آیین‌نامه خبر داد. حالا پس از گذشت چند ماه از آن نشست خبری باز هم خبری از اجرایی شدن طرح گرنت که به اداره مجامع و تشکل‌های وزارت ارشاد سپرده شده است، نیست.
علی فریدونی رئیس اداره مجامع و تشکل‌های وزارت ارشاد درباره تازه‌ترین اخبار از آیین‌نامه گرنت می‌گوید: این طرح آماده و مورد تأیید معاونت فرهنگی ارشاد قرار گرفته است.هم‌چنین زمینه‌های اجرایی شدن این طرح توسط ما مهیا شده است، آیین‌نامه نیز به تصویب رسیده و تنها بحث اختصاص بودجه و هماهنگی‌های اداری آن باقی مانده است که متأسفانه هنوز انجام نشده است.
قرار بود در نمایشگاه کتاب از آیین‌نامه رونمایی کنیم
فریدونی تصریح کرد: پیش از این قرار بود، در ماه‌های نخست سال تکلیف بودجه این طرح مشخص شود و در نمایشگاه کتاب تهران بتوانیم از آن رونمایی کنیم، که انجام نشد، تأیید و اختصاص بودجه طرح نیز امری فراتر از معاونت فرهنگی ارشاد است و باید از حوزه وزارتی منبع تأمین بودچه و چگونگی اختصاص مشخص شود.
وی در پاسخ به این پرسش که با این شرایط تصور می‌کنید چه زمانی این طرح اجرایی خواهد شد، گفت: ما طرح توجیهی را به معاونت فرهنگی ارائه کرده‌ایم و معاونت هم پذیرفته است، اجرایی شدن آن نیز بستگی به تلاش ما و وضعیت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از نظر اداری و مالی و تأمین منابع مالی دارد.
به نظر می‌رسد، هنوز ضرورت اجرایی شدن طرح گرنت در بدنه وزارت ارشاد و به صورت مشخص در حوزه وزارتی آن‌چنان که باید و شاید مشخص نشده است و آیین‌نامه گرنت نیز به مانند ده‌ها طرح اجرا نشده حوزه فرهنگ در سالیان اخیر در برابر سرنوشت نامعلومی قرار دارد، این در حالی است که کشورهایی چون ارمنستان و ترکیه با پرداخت گرنت تلاش بسیاری برای انتشار فرهنگ و ادبیاتشان در جهان رد سال‌های اخیر کرده‌اند.
انتهای پیام/
