خودنمایی با ساخت ویلا

به گزارش گروه "رسانه‌ها" خبرگزاری تسنیم، قصری که با برج و بارویی بلند، رنگی فانتزی و شیشه‌های آینه‌ای و براق، مثل علفی هرز بین خانه‌های کج و کوله کاهگلی روستا قد می‌کشد یا چون خنجری، سینه جنگل را می‌شکافد یا زیر ستون‌های بتونی‌اش، شالیزاری را خفه می‌کند، به چشم دکتر ابراهیم رزاقی، اقتصاددان، فقط یک ساختمان نیست؛ نمادی است از چند تهدید اجتماعی ـ اقتصادی ناخوش.

به همین سبب است که دیدن ویلاهای لوکس او را سر ذوق نمی آورد و برعکس، نگرانش می کند از آینده ای که در آن شهرها، روستاها را ببلعند و سبک زندگی روستایی ـ با همه مزایایش برای جامعه ـ نابود شود.

این استاد بازنشسته دانشگاه تهران، افزایش بی رویه ویلاسازی را چه در شهرهای شمالی و چه در باقی مناطق خوش آب و هوای کشور پدیده ای نگران کننده می داند و اعتقاد دارد برای جلوگیری از تبدیل قشر روستایی و تولید کننده به شهرنشین های مصرف کننده باید این روال کنترل شود.

بهترین خاطره خیلی ها از سفر به استان های گیلان و مازندران در گذشته های دور، تصویر شالیزارهایی است که شبیه تکه های آینه همه جا پراکنده بودند؛ خاطره ای که بوی خوش برنج و جنگل و باران می دهد. حالا ولی کمتر می شود این تصویر را دید و اولین نشانه از ورود به این استان ها، ویلاهای مجلل است و ماشین های مدل بالای پارک شده جلوی هرکدام. به نظرتان غم انگیز نیست؟

بله تصویر غم انگیزی است و البته این تصویر فقط مربوط به شمال نیست و در بسیاری از مناطق خوش آب و هوای دیگر کشور نیز همین شرایط وجود دارد.

باید دید چه چیز باعث شده است، این ویلاهای لوکس وسط بافت روستایی سبز شوند و حتی جای شالیزارها را بگیرند؟ وقتی جامعه مصرفگرا می شود، هرکس ثروتمندتر باشد محترم تر است، ویلای لوکس داشتن هم یکی از نمادهای ثروت است پس در جامعه ای که به مصرف معتاد شده است ویلا داشتن، افتخار محسوب می شود.

به نظر من هدف از ساخت برخی ویلاهای مجلل نیز ارضای میل خودنمایی اربابی است. در زمان قدیم خانه ارباب ده از بقیه جدا بود و اشرافی و متفاوت ساخته می شد، دقیقا مثل این ویلاها که هیچ سنخیتی با محیط روستایی ندارند.

چرا روستایی، زمینش را می فروشد؟

ایرانیان در گذشته های دور کشاورز و صنعتگر بودند، اما در طول زمان کشاورزان تضعیف شدند، تولیدشان کاهش پیدا کرد، درآمدشان کم شد، دولت به درآمد نفت متکی شد و امروز به جایی رسیده ایم که هر چه از خارج وارد می کنیم ارزان تر از تولید داخل می شود.

پس زحمتکش روستایی نمی تواند به تولید ادامه دهد چون محصولش خریدار ندارد و معادل ارزان تر آن از خارج می آید. در نهایت روستایی باید به راه هایی فکر کند که بتواند زندگی اش را بگذراند و یکی از آن راه ها فروش زمین است که باعث می شود تا مدتی مشکل مالی اش برطرف شود.

علت زمین فروشی برای ویلاسازی فقط این نیست. فرهنگ مصرف گرایی به روستاها هم رسیده است. زیاده خواهی به روستاها هم رسیده است. حالا تقاضای روستایی ها برای داشتن کالاهای جدید زیاد شده است، سطح انتظاراتشان بالا رفته و برای پاسخ به این نیازها، به درآمد بیشتری احتیاج دارند.

روستایی هایی که زمینشان را می فروشند یا نمادهای دیگر ثروت مثل ماشین های مدل بالا را خریداری می کنند یا واسطه و املاکی و بساز بفروش می شوند یا کارگر و نگهبان همان ویلا ها یا به شهرها مهاجرت می کنند؛ به هر حال هر اتفاقی که بیفتد آنها دیگر تولیدکننده های جامعه ما نیستند.

با تبدیل قشر تولیدکننده به مصرف کننده چه اتفاقی می افتد؟

ما پول نفت را برای خرید محصولاتی خرج می کنیم که اگر روستایی ها را ضعیف نکرده بودیم می توانستند همان ها را تولید کنند تا هزینه فروش نفت را صرف خرید کالاهای مهم تر کنیم.

کسانی هم که تولیدکننده باقی می مانند، به مرور زمان سرخورده می شوند چون وضع زندگی فقیرانه شان را با زندگی رونق گرفته روستایی های دیگری که زمین شان را فروخته اند، مقایسه می کنند و به نتیجه می رسند که متضرر شده اند.

البته ویلاسازی این روزها فقط مربوط به اقشار متمول نیست و قشر متوسط هم زمین هایی را در مناطق خوش آب و هوا با هدف ساخت و ساز می خرند. چرا این قشر باید مشتاق ساخت ویلا برای فراغت گذرانی باشند در حالی که می توانند هزینه این ساخت و ساز طولانی را صرف گردشگری در استان های مختلف کنند؟

وقتی تولید در کشور بی ارزش شود، کسی هم در این حوزه سرمایه گذاری نمی کند. پس نه تنها قشر متمول بلکه حتی قشر متوسط نیز به دنبال محلی امن برای سرمایه گذاری هستند. یکی از محل های امن از نظر این اقشار در کشورمان برای سرمایه گذاری، حوزه مسکن است. ویلا هم جزئی از انواع مسکن است و آنها گمان می کنند با این کار در حوزه ای قابل اعتماد سرمایه گذاری کرده اند که سودآوری هم برایشان دارد.

گروهی از قشر متوسط هم از شهرها مهاجرت و در همان ویلاها که ساخته اند زندگی می کنند؛ اما این پدیده هم ضررهایی دارد مثلا آنها خودشان را با فرهنگ روستایی وفق نمی دهند بلکه شهری می مانند و مایلند از امکانات روستا هم استفاده کنند.

فرهنگ آنها با فرهنگ روستایی ها در تضاد است، جزئی ناهمگون در بافت روستا هستند و از طرفی شیوه زندگی شان بر سبک زندگی روستایی ها هم اثر می گذارد و ممکن است از آنها الگو بگیرند. این شیوه الگو گرفتن همیشه مثبت نیست و امکان دارد از برخی وجوه منفی زندگی شهرنشینی هم الگوبرداری شود.

از منظر تاثیر ویلاسازی بر صنعت گردشگری، همان طور که اشاره کردید، هر خانواده از قشر متمول یا متوسط، بخش زیادی از سرمایه اش را که باید صرف رونق گردشگری داخلی در کشور می کرده، برای ساخت ویلا خرج کرده است.

تجربه نشان داده است معمولا بعد از خرید یا ساخت ویلا مردم خیلی سراغش نمی روند و بعد از مدتی حتی تصمیم به فروشش می گیرند، اما اگر هزینه شان را صرف گردشگری می کردند باعث به وجود آمدن ده ها شغل به واسطه رونق صنعت گردشگری می شدند و خودشان هم از جاذبه های گردشگری استان های مختلف بازدید می کردند.

بعلاوه گردشگر خارجی همزمانی به کشورمان سفر می کند که علاوه بر امنیت و خوشنامی، جاذبه گردشگری قابل عرضه ای داشته باشیم در حالی که وقتی بافت روستایی از طریق ویلاسازی مورد هجوم قرار می گیرد، بخش زیادی از جاذبه های گردشگری مان را از دست می دهیم.

فکر می کنید برای پیشگیری از رشد بی رویه ویلاسازی راهی وجود دارد؟

گرفتن مالیات از ویلاهای لوکس، نوعی هدایت سرمایه ها به سمت تقویت فعالیت های تولیدی است یعنی اگر کسی بداند که با ساخت یک ویلای آنچنانی باید هزینه ای گزاف به دولت بپردازد، نتیجه می گیرد ویلا نمی تواند سرمایه مناسبی برای او باشد و اگر در آن زمان درست هدایت شود، ممکن است سرمایه اش را به حوزه فعالیت های تولیدی اختصاص بدهد.

مساله دیگر حمایت از محصولات روستایی ها مثل صنایع دستی، خوراکی های محلی، محصولات کشاورزی و دامی آنهاست. اگر روستایی از زمینش سود کافی ببرد دیگر آن را نمی فروشد. باید از هر نوع تغییر کاربری زمین های کشاورزی هم جلوگیری شود و واضح است که اگر نظارت دقیق و کامل باشد، ویلاسازی در مناطق جنگلی و آسیب رساندن به جنگل که سرمایه ملی است نیز متوقف می شود.

منبع: جام جم

انتهای پیام/