«۹۰ درصد» سالن‌های نمایشی ایران در جهت تئاتر تجاری است
خبرگزاری تسنیم: علیزاد از ۹۰ درصدی بودن سالن‌های در جهت تئاتر تجاری در ایران خبر داد و گفت: در غرب تنها بخشی از تئاتر تجاری است و در انگلستان نهادهایی وجود دارند که از تئاتر مستقل جوانان بدون چشمداشت با بازگشت مالی حمایت می‌کنند.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، نشست تخصصی «تئاتر و جوانان: بایدها و نبایدها» با سخنرانی علی‌اکبر علیزاد در پژوهشگاه فرهنگ و هنر و ارتباطات برگزار شد.
در ابتدای این نشست دکتر شکیبا با معرفی علیزاد به عنوان نویسنده، کارگردان تئاتر و عضو هیئت علمی دانشگاه هنر این نشست را سرآغازی بر دوره جدید نشست‌های آسیب‌شناسی تئاتر معرفی کرد.
علیزاد در ابتدای کلام با بیان آینکه در کشور درمورد تئاتر جوانان بحث نمی‌شودف دلیل آن را در موضوعیت نداشتن جوانان در سیاست‌های مسئولان کشور برشمرد و گفت: در ارتباطم با جوانان متوجه می‌شوم که دغدغه‌ای نسبت به تغییرات در این نسل از جانب مسئولان وجود ندارد و فکری در این باره نشده است.
وی با اشاره به گزارشی گفت: طبق این گزارش 90% بودجه آموزش و پرورش هزینه حقوق معلمان می‌شود و به احتمال زیاد بیشتر بودجه وزارت علوم نیز صرف حقوق اساتید می‌شود.. هیچ فکر بنیادی در مورد بلوغ جوانان و رویارویی آنان با واقعیات و معضلات جامعه وجود ندارد و قرار نیست جوانانمان را برای حضور در جامعه آماده کنیم.
کارگردان نمایش «اولئانا» با اشاره بر اینکه در حوزه تئاتر جوانان به هیچ عنوان کاری نشده است، بخشی از آن را مرتبط به نگرش دولت به تئاتر به عنوان یک شی تزینی دانست. وی با تصریح ارائه سوبسید در ده شصت به هنرمند، گفت: اکنون از هنرمند می‌خواهند از طریق تئاتر پول درآورد و هنرمند هم راهش را بلد شده است.
وی سپس با بررسی وضعیت خانواده در برنامه‌ریزی برای اوقات فراغت جوانانشان، تئاتر را جزیی از آن انتخاب‌ها خواند که تصور از این انتخاب صرفاً در بازیگر شدن و ستاره شدن است. این مترجم تئاتر افزود: با این تصور فرزند درخواست می‌کند و خانواده می‌پذیرد و بعد از مدتی اگر مدرس خوبی در میان باشد، علاقه به تئاتر در جوان ادامه پیدا خواهد کرد. ممکن است در این مسیر با آرا جدید برخورد داشته باشد؛ ولی در نهایت با سوالی تکراری از جانب خانواده مواجه می‌شود؛ تئاتر به چه دردت می‌خورد و او نمی‌تواند پاسخی دهد.
علیزاد با تصریح این مساله که سالیان سال است متفکران تئاتر سعی بر پاسخ به این سوال دارند، گفت: جوان نمی‌تواند پاسخی دهد ولی چیزی در دورنش است که ناشی از تغییر ذهن است. تئاتر می‌تواند دهن آدم‌ها را تغییر دهد.
وی سپس بخشی از سخنانش را به معرفی نوئل گریگ و جشنواره Contact در منچستر اختصاص داد. علیزاد با توضیح شرایط جشنواره Contact همچون اختصاص به هنرمندان آماتور و در طیف سنی 15 تا 25 سال و بیان خاطره‌اش از حضور در این جشنواره، این حرکت را جنبشی صحیح در حوزه تئاتر جوانان خواند. وی تمرکز کارش بر جوانان را نتیجه شرکت در این جشنواره دانست و گفت: در ارسباران کارم را شروع کردم. با آنکه جوانان برای بازیگر شدن می‌آمدند؛ اما سعی کردم ذهنشان را درگیر مسائل مختلفی کنم با این رویکرد که چطور با هم رودررو شویم.
وی با مطرح کردن این سوال که جوانان چطور به بلوغ می‌رسند، از بلوغ مجازی سخن گفت و تصریح کرد خانواده‌های به جوانان اجازه بلوغ نمی‌دهند و سن بلوغشان تا سی سالگی به تاخیر می‌افتد و فرزند به جای آنکه قبل از دانشگاه به بلوغ برسد، در دوران دانشجویی تازه در حال تجربه کردن بلوغ است. وی افزود: خانواده فکر می‌کند جوان نباید به معضلات اجتماعی درگیر شود و از سوی او را ول می‌کنند. رفتار خانواده با افراط و تفریط همراه است. یا جوان را زندانی می‌کنند یا ولش می‌کنند. اگر به فرزندش در کلاس تئاتر آموزش داده شود و بطور جدی با مسائل روبرو شود، درمورد معضلاتی همچون غذا، محیط‌زیست، تابوها و ... آشنا می‌شود. لذا خانواده فرصت گفتن و آموزش دادن ندارد و همه چیز را مصروف به قبول شدن در کنکور می‌دانند و تمام هزینه زندگیشان را صرف این مهم می‌کنند. دولت هم هیچ کاری نمی‌کنند. نه سرمایه‌گذاری دارد و نه برنامه‌ای دارد. حتی مکانی با عنوان مرکز هنری جوانان یا مرکزی تحت نام جوان وجود ندارد. دولت همه چیز را به خانواده سپرده و خانواده هم تواناییش را ندارد؛ لذا فرزند رها شده و رشد نمی‌کند.
علیزاد با مطرح کردن این سوال که تئاتر چه می‌تواند بکند، پاسخ داد: تئاتر می‌تواند به جوان کمک کند که تغییر کند.
وی با اشاره به آرای هاوارد گاردنر و کتاب تغییر ذهن، ذهن فرد 15 تا 25 ساله را ذهنی پلاستیکی خواند و تصریح کرد حکومت‌ها از این خاصیت سوءاستفاده می‌کنند و برای مثال نازی‌ها از این ذهنیت در آموزش کشتن به جوانان بهره بردند و یک ایدوئولوژی خاص در ذهن جوان نهادینه شد. وی افزود: اگر کسی بخواد در جامعه تغییری ایجاد کند باید روی این مساله سرمایه‌گذاری کند و تئاتر فضایی است برای این کارد. ما می‌توانیم با تئاتر روی این بازه سنی تمرکز کنیم و آموزش دهیم. اگر قرار باشد ذهن جوانان را تغییر دهیم و با مشکلات عینی مواجهش کنیم باید روی این مساله تمرکز کنیم. شخصاً این فکر را دارم که چطور می‌شود مرکزی را تاسیس کرد که جوانان بدون دغدغه در آنجا آموزش ببینند، افکارشان را بنویسند و کارگردانی کنند.
این استاد دانشگاه با اشاره به فرهنگسراها، ساختار آنها را نادرست معرفی کرد و از برگزاری سخنرانی‌های بیهوده و کلاس‌های تفننی گلایه کرد. سپس نسبت به رویه غیراستاندارد دانشگاه هنر در جذب 180 دانشجوی تئاتر اعتراض کرد و گفت: عملاً دانشگاه هنر تبدیل به یک دبیرستان شده است و تفکر پشت آن صرفاً مشغول نگه داشتن جوانان است وی سپس افزود: باو جود سالن‌های اندک و صفی از افراد در انتظار که به جوان اجازه کار نمی‌دهند، جوان سرخورده می‌شود و باز از خودش می‌پرسد که تئاتر به چه دردم می‌خورد. ما می‌دانیم که برای مثال دانشجوی اقتصاد کجا می‌رود؛ ولی نمی‌دانیم دانشجوی تئاتر کجا می‌رود. بخش اعظمی به خارج از کشور می‌روند که آینده بهتری نسبت به حضور در ایران ندارند. دولت هیچ برنامه‌ای برای حضور جوانان در آموزش برای مثال در مدارس ندارد.
مترجم نمایشنامه «در انتظار گودو» با تاکید بر اینکه جوان جایی ندارد بخندد یا از سر خشم فریاد بزند، تئاتر را فضای مناسبی برای این مهم دانست و گفت: کاش جایی بود که به عنوان مرکز تئاتر جوانان وجود می‌داشت که جوانان فقط برای خودشان کار کنند. در این چند سال متوجه شدم که تئاتر چقدر می‌تواند جوان را تغییر کند و تابوهای ذهنی او را بشکند. در کلاس تئاتر جوان می‌تواند طرح سوال کند و از هم نوع خود کمک بگیرد.
علیزاد با اذعان بر اینکه جامعه از هنر و هنرمند می‌هراسد، از شیوه سخن گفتن سیاستمداران و معرفی هنرمند با الفاظی چون چه دنیای کودکانه‌ای یا چه تکفر شیرینی و یا عجب فانتزی، انتقاد کرد و آن را نمایانگر جدی نگرفتن هنرمند خواند. وی در ادامه افزود: در موضوعی مانند ایدز میزان مشارکت هنرمندان در برخورد با آن فراتر از دانشمندان بوده است. در غرب به این نتیحه رسیده‌اند که در یک نشست محیط‌زیستی از چند هنرمند دعوت شود چرا که برنامه دارد، می‌تواند فیلم بساز و با کار فرهنگی آگاهی ایجاد کند. ترس از هنرمند نشانگر آن است که نمی‌خواهند هنرمند وارد مسائل جدی اجتماع شود. چرا از هنرمند درمورد مشکلات کمک گرفته نمی‌شود؟ چرا هنرمند را به مدارس نمی‌فرستند؟
وی با اشاره به اینکه جامعه ایران به شکل وسیعی درگیر تغییرات است و جوان در آن نمی‌تواند پاسخ سوالاتی چون بلوغ چیست را بیابد، در کنار بی‌برنامگی دولت در پاسخ دادن به این سوالات، تئاتر را فضایی مناسب برای یافتن پاسخ ورای رادیکالیسم خواند. وی افزود: اگر در خوزه تئاتر جوان سرمایه‌گذاری شود، نه به امید تبدیل شدن به هنرمندی بزرگ؛ بلکه برای بزرگ شدن می‌توان به این تغییرات امید داشت.
کارگردان «خانه برناردا آلبا» مدارس و دانشگاه‌ها را فاقد برنامه‌ای در جهت رشد جوانان دانست و از دولت خواست به جای ترس از تئاتر، تاسیس مراکزی برای جوانان در جهت تنویر سوالات آن تشویق کرد.
وی در انتها گفت: در ایران 90 درصد سالن‌های در جهت تئاتر تجاری است؛ در حالی که در غرب تنها بخشی از تئاتر تجاری است. در انگلستان نهادهایی وجود دارند که از تئاتر مستقل جوانان حمایت می‌کند و بدون چشمداشت با بازگشت مالی. آموزشگاه‌ها تصور بدی از تئاتر را برای جوانان خق می‌کنند که در راستای همان تئاتر تجاری است تنهای جای باقیمانده فرهنگسراها می‌باشند که خودشان هم سیاستگذاری فرهنگی ندارند و برنامه‌هایشان مقطعی است. در جهانی که در حال تنها شدنیم تنها هنری که می‌تواند گروه بودن را به واقعیت تبدیل کند تئاتر است.
انتهای پیام/
