رهاسازی فاضلاب شهری و سموم کشاورزی؛ مرگ تدریجی خاک در خراسان شمالی
خبرگزاری تسنیم: انباشت زباله، رهاسازی فاضلاب شهری در خاک کشاورزی و بدتر از همه سموم کشاورزی خاک حاصلخیز خراسان شمالی را به‌سمت نابودی می‌برد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از بجنورد، می‌گویند تشکیل هر سانتی‌متر مربع خاک مناسب برای حیات موجود زنده، دست‌کم به 500 و گاهی800 سال زمان نیاز دارد. اما در این میان آلودگی‌های مختلفی که از بی‌مسئولیتی انسان‌ها نشأت می‌گیرد سلامت خاک این استان را به خطر انداخته است.
ضعف خاک برای کشاورزی
یکی از کشاورزان بجنوردی می‌گوید: خاک این شهرستان دیگر توان و قوت لازم برای کشاورزی را ندارد و باوجود زحمت فراوان محصول کمی عاید ما می‌شود.
محمد پور می‌افزاید: زمینی را برای کشت از فردی در روستا اجاره کردم و باوجود صرف هزینه بذر و کارگر و تلاش فراوان در هنگام برداشت با حساب‌وکتابی که کردم متوجه شدم امسال بدهکار نیز می‌شوم.
وی اظهار می‌کند: قبول دارم که بخش زیادی از این ضرر مربوط به خشک‌سالی امسال است اما زمین‌های کشاورزی نیز مثل سابق نیستند.
محمد پور تصریح می‌کند: استفاده بیش‌ازحد از سموم آفت‌کش، خاک روستاهای اطراف را بیمار کرده است و دیگر زراعت در این منطقه به‌صرفه نیست.
بدنامی آب‌وخاک مانع فروش محصولات
یکی از کشاورزان روستای اطراف بجنورد نیز می‌گوید: باوجود زحمت زیادی که می‌کشیم اما محصولات ما خریداران بومی ندارد.
وی می‌افزاید: به دلیل وجود تصفیه‌خانه فاضلاب شهری در اطراف بجنورد برخی معتقدند خاک و زمین کشاورزی این روستا با آب فاضلاب آبیاری می‌شود و از خرید محصولات ما اجتناب می‌کنند.
وی می‌گوید: اما درواقع به این شکل نیست و محصولات این منطقه جزو باکیفیت‌ترین محصولات استان است.
خاک مرغوب ته‌نشین در سدها
یکی از دوست داران محیط‌زیست خراسان شمالی نیز می‌گوید: وضعیت خاک در این استان بسیار ناراحت‌کننده است و با هر بارش باران خاک مرغوب این استان شسته می‌شود و در سدها ته‌نشین می‌شود.
محمودی معتقد است: انباشت زباله‌ها در کوه بابا موسی بجنورد و نفوذ شیرابه آن به دل خاک و آب‌های زیرزمینی یکی دیگر از نمونه‌های بارز ظلم به خاک است که متأسفانه در بجنورد شاهد آن هستیم.
وی می‌افزاید: بارها نسبت به کمبود آب در رسانه‌ها هشدار داده می‌شود اما هیچ‌کسی به مرگ خاک توجه نمی‌کند و به‌راحتی از کنار این موضوع عبور می‌کند.
این دوستدار محیط‌زیست می‌گوید: استفاده از سموم کشاورزی و کودهای شیمایی که به‌طور غیراستاندارد و بیش‌ازحد استفاده می‌شود آب‌وخاک خراسان شمالی را نابود می‌کند.
محمودی تصریح می‌کند: شیار نامناسب مراتع و همچنین انباشت زباله‌های روستایی و رهاسازی پساب‌ها همگی مقصران اصلی بیماری خاک هستند.
هشدار تنها وظیفه جهاد کشاورزی
مدیرکل جهاد کشاورزی دراین‌باره می‌گوید: نقش جهاد کشاورزی در این زمینه، نقش توصیه‌ای و ترویجی است و مکرر توصیه‌های هشداری و فنی به کشاورزان تولیدکننده داده می‌شود اما انتظار این است اداره کل محیط‌زیست، دانشگاه علوم پزشکی باید به امر جلوگیری از استفاده فاضلاب‌های شهری در آبیاری کشاورزی و نیز مدیریت پسماندها و دفن بهداشتی زباله‌ها ورود جدی داشته باشند.
عبدالله یوسفی پا را فراتر از موارد یادشده در مرگ تدریجی خاک می‌گذارد و از فرسایش خاک، به‌عنوان یکی دیگر از مخاطرات خاک یاد می‌کند.
یوسفی می‌گوید: فرسایش خاک به دو صورت فرسایش خاکی و فرسایش آبی مشاهده می‌شود و میانگین فرسایش خاک در ایران در مقایسه با منطقه آسیا، سه برابر بیشتر است.
به گفته وی فرسایش بالای خاک در استان سبب می‌شود تا خاک، سال‌به‌سال ضعیف‌تر فقیرتر و ناپایدارتر شود و با وزش باد و یا بارش باران تخریب شود.
یوسفی می‌افزاید: البته ناپایداری خاک سبب جریان سیلاب‌های مخرب به هنگام بارندگی می‌شود و این سیلاب‌های مخرب مزید بر علت فرسایش خاک هستند.
وی می‌گوید: یکی از مشکلاتی که فرسایش و شسته شدن خاک به هنگام سیلاب‌ها دارد، افزایش آورد رودها به سدها و انباشته شدن رسوب در مخزن سدها می‌شود که این امر نیز سبب کاهش عمر مفید سدها می‌شود.
مرگ مراتع مرگ تدریجی خاک
مدیرکل جهاد کشاورزی خراسان شمالی می‌افزاید: یکی از علت‌های فرسایش خاک، از بین رفتن پوشش گیاهی در مراتع و عرصه‌های طبیعی است.
یوسفی اظهار می‌کند: تغییر کاربری‌های زمین‌های کشاورزی، چرای بیش‌ازحد مراتع و حضور بیش از ظرفیت در مراتع سبب شده تا با اندک بارندگی، سیلاب‌ها و روان آب‌ها جاری شود و باران فرصت نفوذ در خاک نداشته باشد.
وی می‌افزاید: در استان نیز شاهد تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی، شخم زدن کوه‌ها به‌صورت عمودی هستیم. این امر در مسیر بدرانلو و نیز پلمیس بیشتر مشاهده می‌شود.
مدیرکل جهادکشاوری معتقد است: کشاورزان برای رسیدن به سود مقطعی و ناپایدار، دامنه‌های کوه‌ها را شخم زده و پس از یکی دو سال کشت، زمین را به حال خود رها کرده‌اند. خاکی که انسان در آن دست برده و در روند زیست آن دخالت کرده و شخم و شیار خوره پایداری خود در برابر بارندگی‌ها و وزش باد را ازدست‌داده است و فرسایش پذیر می‌شود.
یوسفی می‌گوید: جلوگیری از فرسایش بیش‌ازحد خاک، مستلزم تدوین طرح توجیهی و منطقی است که تغییر کاربری عرصه‌ها از این وضعیت خارج شود و دراین‌باره، طرح تولید علوفه و نیز توسعه باغ‌ها در زمین‌های شیب‌دار باهدف جلوگیری از فرسایش خاک در سفر دولت به استان پیشنهادشده است.
کشت علوفه مرهم درد خاک کشاورزی
مدیرکل جهاد کشاورزی خراسان شمالی می‌افزاید: کشت علوفه توسط کشاورزان و بهره‌برداران این بخش می‌توانند سبب دستیابی به درآمد پایدار و نیز جلوگیری از شسته شدن و رها شدن خاک شود.
یوسفی تصریح کرد: برای توسعه باغ‌ها در زمین‌های شیب‌دار نیز 180 میلیارد ریال اعتبار پیشنهادشده است که با این میزان اعتبار، چهار هزار هکتار از زمین‌های شیب‌دار استان به‌منظور توسعه باغ‌ها، زیر کشت درختان مثمر می‌رود.
به گفته وی برای توسعه باغ در زمین‌های شیب‌دار در بیش از 10 هزار هکتار از منطقه اسدلی، بدرانلو و مناطقی از راز و جرگلان این استان مطالعه انجام‌شده است.
یوسفی اظهار می‌دارد: در حوزه عمرانی نیز، شاهد تخریب و از بین رفتن خاک هستیم و در استان اجرای پروژه‌های راه‌سازی، گازرسانی و آب‌رسانی سبب وارد آوردن خسارت به منابع خاکی شده و برخی پرونده‌ها نیز در این زمینه قضایی شده است.
مدیرکل جهاد کشاورزی خراسان شمالی می‌گوید: تمام این مشکلات به‌این‌علت است که قانون‌های محکم و قاطع برای حمایت و صیانت از خاک وجود ندارد.
به گفته وی لایحه جامع مدیریت خاک در سال 88 به مجلس داده شد و پارسال نیز با اصلاح و بازنگری به هیئت دولت داده شد که در حال بررسی است و اگر این لایحه تصویب و قانون شود، گام‌های مؤثری در حفاظت از خاک برداشته می‌شود.
مدیرکل جهاد کشاورزی خراسان شمالی می‌گوید: با قانون شدن این لایحه، حفاظت از خاک، شفاف‌تر و با اختیارات بیشتری انجام می‌شود و جلوی بسیاری از آسیب‌ها و خسارت‌ها بر منابع خاکی گرفته می‌شود.
یوسفی می‌افزاید: جلوگیری از تخریب منابع خاکی اهرم و ابزار قانونی ندارد. هیچ قانونی برای اینکه کشاورزان و بهره‌برداران این بخش را مجاب به احیا و یا جلوگیری از تخریب خاک کند، وجود ندارد.
وی می‌گوید: بهره‌برداری غیراصولی از خاک، سبب به خطر افتادن امنیت غذایی در جامعه شده و افزایش جمعیت و تأمین مواد غذایی برای آنان نیاز است تا برنامه‌ریزی درست و عملی برای حفظ منابع خاک طراحی شود.
انتهای پیام/ج
