آیا دور نخست مذاکرات «رسمی» صلح افغانستان برگزار شده است؟

به گزارش دفتر منطقه‌ای خبرگزاری تسنیم، طی هفته‌های گذشته اخبار گسترده‌ای پیرامون برگزاری نخستین دور مذاکرات رسمی میان دولت کابل و گروه طالبان افغانستان به میزبانی اسلام‌آباد در رسانه‌های جهان منتشر شد.

گزارش‌ها نشان می‌داد که تیمی از جانب حکومت وحدت ملی افغانستان به سرپرستی حکمت خلیل کرزی به منطقه خوش آب‌وهوای «مری» در نزدیکی اسلام‌آباد رفته بود تا با نمایندگان رسمی گروه طالبان دیدار کند.

این تیم پس از بازگشت از پاکستان اینگونه نشان داد که با نمایندگان رسمی طالبان افغانستان دیدار داشته و پس از گفت‌وگوهای فشرده به جمع‌بندی‌هایی از جمله توافق ضمنی برای آتش‌بس رسیده‌اند.

رسانه‌های پاکستانی هم به صورت گسترده اخبار این دور از مذاکرات را منتشر کردند و در ادامه اخبار برگزاری دور دوم این مذاکرات بر روی خروجی رسانه‌ها قرار گرفت که مکان این دور از مذاکرات نیز مورد اختلاف بوده و گاهی از چین و گاهی از اسلام‌آباد به عنوان میزبان دور دوم این مذاکرات یاد می‌شود.

حال ذکر چند نکته در رابطه با برگزاری دور نخست مذاکرات رسمی میان نمایندگان دولت کابل و حکومت وحدت ملی حائز اهمیت است:

1- نمایندگان دو طرف مذاکره چه کسانی بودند

حکومت وحدت ملی افغانستان با استقبال از این دور از مذاکرات تقریبا تیمی رسمی را به محل گفت‌وگوها اعزام کرده بود. تیمی به سرپرستی حکمت خلیل کرزی معاون سیاسی وزارت امور خارجه افغانستان که برخی بزرگان قومی از جمله «حاجی دین محمد» وی را همراهی می‌کردند.

به نظر می‌رسد حکومت وحدت ملی افغانستان به رهبری اشرف‌غنی با اعتماد کامل به اسلام‌آباد با تیمی رسمی وارد این دور از مذاکرات شده بود اما در مورد حضور نمایندگان رسمی گروه طالبان در این گفت‌وگوها ابهام وجود دارد.

گروه طالبان افغانستان هم‌زمان با برگزاری این دور از مذاکرات بدون اشاره به رد این اخبار، اعلامیه‌ای را منتشر کرد که براساس آن تمام مسئولیت مذاکرات و روابط این گروه با طرف‌های افغان و غیرافغان به عهده فتر سیاسی آن‌ها در قطر گذاشته شده بود.

چند روز و همزمان با فرارسیدن عید سعید فطر، ملا محمد عمر رهبر گروه طالبان افغانستان پیامی را منتشر کرد که در آن به صورت تلویحی به مذاکرات صلح اشاره و اعلام کرده بود که مذاکرات سیاسی برای رسیدن به اهداف نظام اسلامی مشروع بوده و در عین حال مسئولیت این مذاکرات به عهده دفتر سیاسی قطر است.

پس از انتشار این پیام اشرف‌غنی و سایر کشورهای خارجی مستقر در افغانستان از جمله آمریکا و همچنین سازمان ملل متحد از این پیام ملا عمر استقبال کرده و اینگونه جریان رسانه‌ای ادامه پیدا کرد که رهبر طالبان با این دور از مذاکرات موافق بوده و صلح در راه است.

این هجمه خبری باعث شد طالبان افغانستان طی روزهای گذشته بار دیگر اعلامیه‌ای را در توضیح پیام عید رهبرشان منتشر کرده و اینگونه حرف و حدیث‌ها را نوعی تبلیغات دشمن از نگاه خودشان دانستند و بار دیگر اعلام شد که مسئولیت مذاکرات به عهده دفتر قطر بوده و خارج از آن اعتباری برای هرگونه گفت‌وگو در هر مکانی وجود ندارد.

«وحید مژده» آگاه مسائل طالبان و شخصیت‌های برجسته دیگر افغانستان از جمله «سید اسحاق گیلانی» اعلام کرده‌اند که افراد حاضر در این دور از گفت‌وگوها نمایندگان طالبان نبوده‌اند.

نشریه اکونومیست چاپ لندن نیز در مقاله‌ای اینگونه تحلیل کرده بود که مذاکرات برگزار شده در نطقه مری میان نمایندگان حکومت وحدت ملی و نمایندگان طالبان افغانستان نبوده است بلکه کسانی که به عنوان نمایندگان طالبان معرفی شدند برده‌های ژنرال‌های پاکستانی (آی اس آی) بودند.

2- آتش‌بس یا ادامه درگیری‌ها

بلافاصله پس از برگزاری نشست «مری» رسانه‌های مختلف در افغانستان و منطقه خبر توافق بر سر آتش‌بس را منتشر کردند.
برخی خبرنگاران خارجی حاضر در شمال افغانستان خبر از دستور غنی به «دوستم» و «عبدالرئوف ابراهیمی» به منظور عدم مبارزه با شبه‌نظامیان در مناطق شمالی این کشور را منتشر کردند و در روزهای عید نیز کمی از تب و تاب جنگ کاسته شده بود.

با این حال در روزهای گذشته و با انجام حمله شدید انتحاری در منطقه «المار» ولایت فاریاب بار دیگر آتش جنگ در شمال برافروخته شده است. پس از فاریاب، بدخشان و سرپل نیز در روزهای گذشته شاهد حملات گسترده گروه طالبان بوده است.

حضور ژنرال دوستم در مناطق شمالی و اعلام نبرد جدی با طالبان نیز نشان از آن دارد که رهبران حکومت وحدت ملی افغانستان خود به مذاکرات صلح با طالبان این کشور باور ندارند.

از سوی دیگر حضور عناصر وابسته به داعش در مناطق غربی و جنوبی افغانستان نیز باعث شده است تا برخی درگیری‌ها در این مناطق نیز شکل بگیرد.

برخی منابع نزدیک به طالبان می‌گویند که داعش حاضر در افغانستان در واقع نوعی پروژه ارتش پاکستان برای به زانو در آوردن طالبان است.
این موضوع نیز خود نشان می‌دهد که مذاکراتی رسمی شاید میان دو طرف افغانستانی در پاکستان شکل نگرفته باشد.

3- اقدامات جدید پاکستان علیه طالبان افغانستان پس از مذاکرات «مری»

در حالی که مقامات افغانستانی و پاکستانی و همچنین برخی مقامات خارجی از جمله مقامات آمریکایی از موفق بودن مذاکرات مری سخن می‌گویند برخی اقدامات ارتش پاکستان علیه مواضع و افراد طالبان افغانستان حکایت از موضوع دیگری دارد.

مقامات پاکستانی چند روز پس از برگزاری مذاکرات «مری» دستور عدم پذیرش و مداوای افراد طالبان افغانستان در بیمارستان‌های کشورشان را صادر کردند. براساس این دستور دیگر بیمارستان‌هایی که از گذشته مجروحین طالبان افغانستان را مداوا می‌کردند حق ندارند به این کار خود ادامه دهند.

دومین اقدام علیه طالبان بازداشت برخی رهبران مذهبی این گروه در شهر «کویته» از سوی نیروهای امنیتی پاکستان بود.

برخی کارشناسان بر این باورند که اقدامات پاکستان علیه طالبان افغانستان به درخواست اشرف‌غنی انجام می‌پذیرد.

حال سؤال اینجاست که اگر دور نخست مذاکرات رسمی صلح با حضور نمایندگان رسمی طالبان برگزار شده و نتایج مطلوبی نیز در برداشته است، دلیل این اقدامات پاکستان چیست.

برخی آگاهان بر این باورند که نمایندگان رسمی طالبان افغانستان حاضر به حضور در این مذاکرات نشده و پاکستان با چنین اقداماتی قصد فشار آوردن بر آن‌ها برای حاضر شدن در میز مذاکرات را دارد.

4- تلاش رسانه‌ای پاکستان

چندی پیش برخی پایگاه‌های خبری در افغانستان متن توافقنامه همکاری‌های اطلاعاتی میان کابل و اسلام‌آباد را منتشر کردند. یکی از نکات قابل توجه در متن منتشر شده وجه ویژه دو طرف به اقادامات رسانه‌ای دو کشور امضا کننده این توافق بود.

به نظر می‌رسد طرف پاکستانی به شدت خواهان کاهش تبادل اطلاعات منفی علیه اسلام‌آباد در فضای رسانه‌ای افغانستان بوده و به همین دلیل به صورت متعدد در متن منتشر شده خواهان تلطیف فضای رسانه‌های علیه خود است.

در مورد مذاکرات مری نیز این نکته قابل لمس است. آنچه در مورد محل و زمان و نمایندگان شرکت‌کننده در این مذاکرات منتشر می‌شود غالبا بر روی خروجی رسانه‌های پاکستانی وابسته به ارتش این کشور قرار می‌گیرد.

زمانی که طرف افغانستانی از چین به عنوان میزبان دور دوم مذاکرات سخن می‌گوید بلافاصله این رسانه‌های پاکستانی هستند که وارد میدان شده و اسلام‌آباد را میزبان مجدد این مذاکرات معرفی می‌کنند.

تحلیل‌گران اوضاع منطقه بر این اعتقادند که اسلام‌آباد و سران ارتش پاکستان قصد دارند ناکامی خود در برگزاری مذاکرات رسمی میان کابل و طالبان افغانستان را با تلاش جدی رسانه‌ای جبران کنند و همچنان خود را میانجی اصلی میان دو طرف افغانستانی معرفی کنند.

انتهای پیام/