فرهنگستان: واژه‌های معادل ارائه کردیم؛ آموزش و پرورش: معادل‌ها غریب‌اند
خبرگزاری تسنیم: فرهنگستان زبان و ادب فارسی برای چهار هزار واژه غیرفارسی در کتاب‌های درسی دانش‌آموزان معادل‌هایی را به آموزش و پرورش ارائه کرده است، اما آموزش و پرورش اعتقاد دارد که برخی از این معادل‌ها غریب و نامأنوس‌اند و مناسب کتاب‌های درسی نیستند.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، این روزها انگلیسی‌دانی فخر است، فرقی نمی‌کند که در چه سنی باشی و یا در چه جایی کار می‌کنی، همین‌که چند کلمه بیشتر از دیگران انگلیسی بدانی، خودش فضل محسوب می‌شود. به همین خاطر هم تعداد آموزشگاه‌ها در هر استان کشور با رشد روزافزونی بوده است. انگلیسی‌دانی و یادگیری این زبان در چند سال اخیر رشد بیشتری نسبت به سال‌های گذشته دارد که این امر تا حدودی به نیاز روزگار کنونی برای ارتباط هرچه بیشتر با مردم در دیگر مرزها از طرق مختلف باز می‌گردد.
ورود واژگان بیگانه در دل زبان مادری خود پیامدهای مختلفی دارد. علاوه بر تغییر هویت زبان، تحول ذائقه‌های فرهنگی و هویت ملی نیز از دیگر پیامدهای ورود هر زبان بیگانه‌ای به زبان مادری است. از این جهت بسیاری از کشورهای دنیا با وقوف بر این امر تلاش دارند تا آنجا که از دست دولتمردان برمی‌آید، از مرزهای زبان ملیشان محافظت کنند. در این میان گاه برخی از ملت‌ها مانند ژرمن‌ها موفق می‌شوند که این امر را به عنوان نوعی ارزش ملی در میان مردمشان جا بیندازند و برخی دیگر نیز در حد مقابله با ورود واژکان بیگانه برمی‌آیند.
در ایران سال‌هاست که فرهنگستان زبان و ادب فارسی با عنایت به این ضرورت اقدام به فعالیت کرد و با استفاده از اساتید مجرب و خبرگان این حوزه، در صدد برآمد تا برابرنهادهای دقیق و قابل استفاده‌ای برای هر یک از واژگان بیگانه که استعمال آن هنوز جا نیفتاده است، انتخاب کند که از جمله این طرح‌ها در دست گروه واژهگزینی است که چند سالی است فعالیت‌های خود را بر کتاب‌های درسی در مقاطع مختلف تحصیلی متمرکز کرده است. گروه واژهگزینی در این طرح بیش از 200 کتاب درسی در موضوعات مختلف را مورد بررسی داد که نتیجه آن استخراج هشت هزار واژه بیگانه در این منابع بود.
کار دیگر گروه واژهگزینی انتخاب معادل‌های مناسب برای این واژگان با کمک اساتید مجرب و اهل فن بود. از میان مجموع واژگان شناسایی شده، چهار هزار واژه غیر قابل تغییر تشخیص داده شد. واژگانی مانند المپیک، المپیاد و از این دست که کاربرد آن در میان کاربران زبان فارسی مصطلح شده، از دایره این تغییرات خارج شد و برای چهار هزار واژه دیگر معادلی مناسب با آنچه فرهنگستان طبق آرای اساتید در نظر گرفته بود، ارائه شد.
فرهنگستان زبان و ادب فارسی کار خود در این زمینه را ایجاد هماهنگی میان معادل‌های به کار رفته بین کتاب‌های درسی دانش‌آموزان و کتاب‌های آموزشی مقاطع دانشگاهی اعلام کرده است. به گفته نسرین پرویزی، معاون گروه واژهگزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، هماهنگی‌ای میان واژگان در کتاب‌های آموزشی مقاطع ذکر شده دیده نمی‌شود. او در این‌باره بیشتر توضیح داد و گفت: امکان دارد که در کتاب‌های درسی نیازی بر این نباشد که یک خوشه‌واژه به کار رود، بلکه از واژگان منفرد استفاده شود، اما در دانشگاه این واژه‌ها با هم مرتبط می‌شوند و تعداد کلماتی که مشتق می‌شوند، بیشتر از کتاب‌های درسی خواهد شد. انتخاب معادل‌ها در این کتاب‌های درسی بر این اساس انجام شده که با واژگان کتاب‌های دانشگاهی ارتباط داشته باشد.
واژه‌های انتخاب شده از سوی فرهنگستان به آموزش و پرورش ارائه شد تا این دسته از کلمات در چاپ جدید کتاب‌های درسی مورد استفاده قرار گیرند، اما طبق آنچه یکی از مسئولان این وزارتخانه اعلام کرده‌اند، تنها تعدادی از این واژه‌ها در کتاب‌های درسی اعمال شد و مابقی که به نظر غریب و نامأنوس می‌رسید، به کار برده نشده است. این اولین‌بار نیست که بر معادل‌های فرهنگستان زبان ایرداتی وارد می‌شود. اتفاقاً بسیاری از منتقدان بر این باوراند که کاربرد این دسته از واژگان غریب است، اما معاون گروه واژهگزینی در این‌باره به تسنیم گفت: بسیاری از واژگانی که از سوی برخی از کارشناسان مطرح و از سوی تعدادی از رسانه‌ها نیز اعلام شده، مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیستند. افراد فعال در فرهنگستان بنا بر تخصصی که دارند، به انتخاب واژه در رشته‌های مختلف علوم می‌پردازند. بسیاری از این واژگان برای علوم خاصی ارائه شده‌اند که برای غیر اهالی آن فن نامأنوس است.
وی ادامه داد: ضمن اینکه واژه‌های کتاب‌های درسی مربوط به عموم مردم نیست و اگر هماهنگی‌ای میان این واژه‌ها با واژه‌های به کار رفته در کتاب‌های دانشگاهی ایجاد شود، امکان حضور این واژه‌ها پس از چند سال در جامعه نیز بسیار است.
فرهنگستان زبان و ادب فارسی با توجه به این موضوع و انتقادها، پیشنهاد دیگری را اخیراً به آموزش و پرورش ارائه کرده تا در صورت تمایل تعدادی از کارشناسان این وزارتخانه نیز در جلسات واژهگزینی فرهنگستان حضور داشته باشند تا از این طریق هم با رویه کار آشنا شوند و هم اگر پیشنهادی در این زمینه دارند، ارائه دهند. قرار بر این شده است تا پس از تعطیلات تابستانی این جلسات با حضور این کارشناسان برگزار شود.
طبق نظر کارشناسان، هر دانش‌آموز به طور متوسط دو هزار صفحه کتاب می‌خواند که با توجه به سیستم آموزشی کشور، عمده این میزان به کتاب‌های درسی اختصاص دارد. با توجه به رویه آموزشی در کشور که بیشتر مبتنی بر کتاب‌های آموزشی است، این منابع تأثیرگذارترین کتاب‌هایی هستند که یک دانش‌آموز در طول سال تحصیلی با آن مواجه است. از این وجه به نظر می‌رسد جا انداختن واژگان فارسی در ذهن نسل آینده از طریق این منابع یکی از مؤثرترین راه‌ها است.
انتهای پیام/
