حج ابراهیمی با رویکرد مهدوی (عج)

به گزارش خبرگزاری تسنیم، متن یادداشت حجت الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیزاده معاون سیاسی شورای سیاستگذاری ائمه جمعه با عنوان «جُستاری در حج ابراهیمی با رویکرد مهدوی (عج) به شرح ذیل است:

امام خمینی(ره) : «حج بی روح و بی تحرک و قیام، حج بی برائت، حج بی وحدت و حجی که از آن هدم کفر و شرک برنیاید؛ حج نیست.»

اعزام کاروانهای حج به سرزمین وحی در حالی جریان یافته است که امت اسلام به ویژه در منطقه غرب آسیا دچار مصیبتها و چالشها و مِحنتهای جدی و گسترده ای می باشد. این که عامل اصلی این مصیبتها چه جریانها و کشورهایی هستند، در مجال دیگری باید به آن پرداخت اما اجمالاً می توان از سران استکبار به ویژه شیطان بزرگ آمریکا به عنوان سرمنشاء اصلی و عوامل منطقه ای با محوریت اسرائیل و آل سعود و سرخطهای اصلی وهابیت و به تبع آن ها جریان مرموز و وحشیانه تکفیر و داعش، یاد کرد.
جریان استکباری آمریکا با استراتژی نفوذ و ایجاد اختلاف و درگیری بین امت اسلام و با هدف سلطه بر ملتها و کشورهای اسلامی، شرایطی را به وجود آورده است که سفیران ملت بزرگ ایران (حجاج بیت  الله الحرام) را به انجام رسالت انقلابی و تاریخی خود با رعایت همه شئون و ملاحظات در جهت حجی ابراهیمی فرا می خواند. از این روی حجاج محترم ایرانی باید در کنار توجه به ابعاد معنوی و تحول آفرین مناسک حج و بهره گیری معنوی از این فرصت طلایی که ممکن است دیگر تکرار نشود، توجه ویژه ای به دردها و رنجهای ملتهای مظلومی داشته باشند که تنها امیدشان، امر فرج منجی بشریت و نهضت جهانی مهدوی(عج) است و لذا مراسم برائت از مشرکین حج امسال، باید با روحیه استکبارستیزی امت اسلام، تداعی بخش بت شکن تاریخ، حضرت ابراهیم(ع) باشد. در دوره انتظار، همه کنشها و واکنشها و همه اندیشه ها و رفتارها و زیربنای همه تغییر و تحول ها، اندیشه مهدوی(عج) است که برآمده از نهضت ابراهیمی و بعثت نبوی و شور غدیری و عاشورایی می باشد. مفهوم انتظار، اقتضا می کند که هرگونه قیام و قعود، فریاد و سکوت، جماعت و اجتماعی در جهت زمینه سازی ظهور و ارتقاء آمادگی همه جانبه برای یاری امام عصر(ارواحنا فداه) تا استقرار حاکمیت عدل جهانی توحیدی و در نهایت، تحقق «لیظهره علی الدین کله» تنظیم و انجام گردد و این مهم با الهام از اصول حج ابراهیمی، سهل الوصول تر خواهد بود.

اصول حج ابراهیمی و نهضت مهدوی(عج)
1. با روح و روح بخش
حج ابراهیمی هم خود دارای روح و جان است و هم روح آفرین و اثربخش است و الا ابی سفیان ها هم مناسک حج را با تشریفات خیره کننده انجام می دادند، چنان که مروجان اسلام آمریکایی به سرکردگی آل سعود با ادعای خادم الحرمینی، مناسک حجی را دنبال می کنند که جز ظاهری عوام فریبانه، هیچ خاصیت دیگری نداشته باشد.
حج ابراهیمی در مقابل حجی است که در خدمت ظلمه و استکبار باشد؛ حجی که نه مناسکش و نه تلبیه ها و سعی صفا و مروه اش و نه عرفات و منایش، هیچ خطری برای شیطان بزرگ به همراه نداشته باشد، به راستی چگونه حجی است؟!
2. تولی و تبری
حقیقت حج توحیدی و ابراهیمی در دو جهت تولی و تبری قابل درک است. تولی در حج، نشانه جمال خداست و ناظر بر روح رحمانی شریعت نبوی و اسلام عزیز دارد و تبری سیاسی آن، جلوه جلال حضرت حق می باشد و تجلی بخش جنبه اشداء علی الکفاری اسلام عزیز است.
از جهتی به لحاظ اعتقادی، تمرکز بر توحید دارد و از مجرای معرفت دینی، در اوج عشق ورزی و ابراز مودت و دوستی با دوستان خدا و اولیاء خدا می باشد که تجلی گاه رحمانیت مکتب توحیدی است و از جهت دیگر با ایمان به نصرت الهی در مقابل جبهه شرک و نفاق، با صلابت و استوار می ایستد که تجلی بخش بعد اشداء علی الکفار است. از این روی شعار مرگ بر آمریکا به منزله تَبَری است که به بت بزرگ اصابت می کند و اجر و ثواب ذکر در طواف خانه خدا را دارد.
3. انسجام بخشی (روح وحدت و یکدلی)
حضرت ابراهیم طبق آیه 163 انعام «انا اول المسلمین»، اولین مسلمانی است که به تنهایی یک امت بود «ان ابراهیم کان امّةً» - نحل، 120 - و در جایگاه امامت امت، نقش اساسی برای انسجام تشنگان عدالت و پاکی علیه طاغوتیان ستمگری همچون نمرود ایفا می نمود. «انی جاعلک للناس اماماً» (بقره، آیه 124)
مراسم حج که هر ساله تکرار می شود، بی نظیرترین اجتماع پرشوری است که در سطح جهان اتفاق می افتد و قطعاً این حرکت بزرگ الهی، تحت سایه عنایات و توجهات حجت خدا امام عصر(عج) صورت می گیرد، از این روی حضور امام زمان (ارواحنا فداه) در با شکوه ترین اجتماع مسلمین، قطعی و حتمی به نظر می رسد چه آن که در کنار کعبه گِل، آن کعبه دِل که اصل ولایت و رهبری است، همواره محفوظ بوده و چه بسا حجی که رهبری و امام مسلمین در آن حضور نداشته باشد، حجی ناقص خواهد بود زیرا انسجام امت اسلام بدون محوریت حجت خدا معنا و مفهومی نمی یابد.
4. تربیت و خودسازی همه جانبه فردی و اجتماعی
ازجمله اصول اصلی حج ابراهیمی و نیز انتظار مهدوی(عج)، تربیت و ایجاد آمادگی همه جانبه فرد و اجتماع است. طبق آیه شریفه «و واعدنا موسی ثلاثین لیلة و اتمناها به عشر و...» ماه با عظمت ذی القعده یعنی 30 روز دعوت شده برای خلوت گزینی با حضرت دوست، فرصتی است برای ایجاد آمادگی و تقویت ظرفیت و شایستگی ورود به حریم وصل و قرب الی الله تعالی که با دهه اول ذی الحجه و مناسک حج، آدمی به حریم امن پروردگار ورود می یابد، ولی کمتر کسی به اهمیت 30 روز دوره تربیت و ایجاد آمادگی (ذی القعده) توجه دارد، این در حالی است که برای درک فیض 10 روز آخر و تکمیل چله نشینی و خلوت گزینی با رب ودود، از مدخل 30 روز ذی القعده باید عبور کرد. دوره انتظار به عبارتی ترجمانی از همان 30 روز است، دوره ای برای ایجاد آمادگی در جهت درک عظمت قیام و دولت عدل توحیدی مهدوی(عج) چه آن که بدون استعداد و ظرفیت پیدا کردن امت امام، امر فرج و ظهور نیز نزدیک نمی گردد.
5. استکبارستیزی
روح حج ابراهیمی، استکبارستیزی است و در زمان ما مصداق اتم و روشن آن، رژیم ایالات متحده آمریکاست، پس باور داشته باشیم که شعار مرگ بر آمریکای حجاج به ویژه در مراسم برائت از مشرکین، برخاسته از شعور و عقلانیت آنهاست و این به منزله راهبرد و استراتژی کارآمدی است که به امر انتظار نیز هویت می بخشد، چه آن که حج و انتظار عاری از برائت، نه حج ابراهیمی است و نه مدعی انتظار، منتظِر واقعی است.

************************

لزوم توجه به هر دو جنبه فردی و اجتماعی حج

دیدار کارگزاران و دست اندرکاران حج با رهبر معظم انقلاب که به صورت معمول مدت کوتاهی پیش از آغاز مراسمات و سفرهای حج برگزار می شود، فرصتی است تا رهبر معظم انقلاب علاوه بر ذکر توصیه هایی به حجاج ایرانی، برخی از نیازهای اصلی امت اسلامی را به عنوان مسائلی که باید از سوی حجاج و دست اندرکاران حج مورد توجه قرار گیرد، متذکر شوند. در دیدار امسال نیز که در هفته ای که گذشت برگزار شد، رهبر معظم انقلاب اسلامی به توصیه هایی در همین رابطه پرداختند. مطالعه مشروح سخنان رهبر معظم انقلاب اسلامی حاکی از آن است که ایشان بر دو بعد فردی و اجتماعی حج متمرکز شدند و با توجه دادن به این که این فریضه الهی دارای دو بعد است، در هر یک از ابعاد فردی و اجتماعی به بیان توصیه ها و تذکرات مهمی پرداختند که برخی از آن ها متوجه امت اسلامی و برخی  متوجه حجاج بیت الله الحرام و برخی متوجه حجاج ایرانی است. برخی از مهم ترین محورهای بیانات ایشان در این سخنرانی به شرح زیر است:

الف: لزوم تلاش برای تحقق حج مطلوب برای مردم.
ب: حج متعلّق به اسلام است.
ج: توصیه هایی در باب جنبه اجتماعی حج: 1. وحدت اسلامی. 2. تبلور امت اسلامی (لعنت خدا بر کسانی که امت اسلامی را از ذهن ها دور کردند.) 3. نشان دادن عظمت امت اسلامی. 4. تبادل تجربیات ملتهای اسلامی. 5. تجربیات ارزشمند ایران برای امت اسلامی (شناخت صحیح دوست و دشمن، شناخت استکبار به عنوان دشمن اصلی و حقیقی، اتحاد و اتفاق داخلی و پرهیز از درگیری.) 6. آگاهی بخشی نسبت به این که امت اسلامی دچار توطئه دشمن است.
د: توصیه هایی در باب جنبه فردی حج: هر حاجی با این سفر، باید خود را به خدا نزدیک تر کند و از جنبه های فردی حج غافل نباشد: تضرّع، خشوع، خشیت، دعا و پرهیز از ضایع کردن وقت و فرصت و مال خود در بازارگردی. #

موسم حج ابراهیمی امسال در فضایی دیگر فرا می رسد. در فضایی که به علت رفتار نامناسب و سخت گیری های آل سعود و سیاست های ضد اسلامی آن ها در کشورهای اسلامی دیگر ازجمله یمن و سوریه و بحرین و... سفرهای زیارتی عمره متوقف شده است و در عین حال شاهد سیاست های ضد اسلامی رژیم سعودی در کشورهای اسلامی هستیم. در چنین حال و هوایی بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در جمع کارگزاران و دست اندرکاران حج و توصیه هایی که ایشان به حجاج ایرانی و مسؤولان برگزاری حج از سوی کشورمان داشته اند، بیش از پیش قابل توجه است. دیدار کارگزاران و دست اندرکاران حج با رهبر معظم انقلاب که به صورت معمول مدت کوتاهی  پیش از آغاز مراسمات و سفرهای حج برگزار می شود، به همراه پیام هر ساله ایشان به حجاج بیت الله الحرام که در ایام برگزاری مراسم حج ارائه خواهد شد و در نهایت بیانات ایشان در جمع کارگزاران حج که در پایان موسم حج در دیدار با ایشان برگزار می شود، هر ساله موضع گیری اصلی رهبر معظم انقلاب نسبت به مسائل حج و نیز مسائل اصلی امت اسلامی را نشان می دهد. به طور معمول این موضع گیری ها با توجه به نیازهای اصلی امت اسلامی  و حجاج ایرانی صورت می گیرد و رهبر معظم انقلاب به برخی از اصلی ترین مسائل امت در این سه فرصت اشاره می کنند و چاره برخی از دردها و گرفتاری های امت اسلامی را در این موضع گیری ها بیان می نمایند. در این میان سخنان رهبر معظم انقلاب پیش از آغاز عملی سفرهای حج، فرصتی است تا رهبر معظم انقلاب علاوه بر ذکر توصیه هایی به حجاج ایرانی، برخی از نیازهای اصلی امت اسلامی را به عنوان مسائلی که باید از سوی حجاج و دست اندرکاران حج مورد توجه قرار گیرد، متذکر شوند.
مطالعه مشروح سخنان رهبر معظم انقلاب اسلامی در این دیدار حاکی از آن است که ایشان در ضمن بیان دو بعد فردی و اجتماعی حج، برخی از مسائل اصلی امروز امت اسلامی مانند نیازمندی جدی امت به وحدت و نیز توطئه های کنونی دشمنان برای ایجاد درگیری و اختلاف در میان مسلمانان را بیان داشتند و با توجه دادن به این که این فریضه الهی دارای دو بعد است، در هر یک از ابعاد فردی و اجتماعی به بیان توصیه ها و تذکرات مهمی پرداختند که برخی از آن ها مانند لزوم توجه به امت اسلامی و خودداری از گروه گرایی و لزوم توجه به شناخت دشمن حقیقی و اشتباه نگرفتن آن، متوجه امت اسلامی است؛ و برخی دیگر از این توصیه ها متوجه حجاج بیت الله الحرام است که در حج به مسائل اصلی امت بپردازند و از غفلت خودداری کنند و برخی متوجه حجاج ایرانی است که تجربیات ایران اسلامی را به دنیای اسلام منتقل نمایند و از فرصت حج بهترین بهره معنوی را ببرند و آن را با بازارگردی و هدر دادن مال ضایع نسازند.
برخی از مهم ترین محورهای بیانات ایشان در این سخنرانی به شرح زیر است:

الف) لزوم تلاش برای تحقق حج مطلوب برای مردم
اولین توصیه ای که رهبر معظم انقلاب به  دست اندرکاران و برگزارکنندگان حج داشتند، این بود که باید هر ساله با تلاش بیشتر و اقدامات سنجیده و برنامه ریزی شده تلاش کرد که حج بهتر از گذشته برگزار شود. ایشان خاطر نشان ساختند: «سعی کنید نقش خود را به بهترین وجه، با انگیزه ی کافی، با وقت گذاری، با دلسوزی انجام بدهید؛ مجموعه ی  این تلاشها محصول شیرینی خواهد داد که آن عبارت است از تحقّق حجّ مطلوب برای مردم.»

ب) حج متعلّق به اسلام است
نکته مهم دیگری که رهبری بر آن تأکید کردند، این بود که حج متعلق به یک کشور خاص نیست و متعلق به اسلام و همه مسلمین است. ایشان البته خاطرنشان کردند که حج به یک ملت و یا یک مذهب خاص تعلق ندارد و متعلق به اسلام است و از این رو هیچ کشور و مذهبی حق ندارد خود را صاحب این فریضه بداند و دیگران را از آن محروم سازد: «آنچه من به عنوان توصیه عرض می کنم، این است که حج متعلّق به ما ایرانی ها فقط نیست؛ حج متعلّق به اسلام است، متعلّق به امّت اسلامی است، ضامن تداوم اسلام است. احترام ماه های حج -که خدای متعال برای اَشهُر حج احترام قائل شده است؛ حتّی زمان، احترام دارد؛ مکان، احترام دارد- نشان می دهد که چقدر این عملیّات عظیم است، مؤثّر است؛ این ها نشان دهنده ی این است که این فریضه، از یک خصوصیّاتی نسبت به امّت اسلامی برخوردار است که هیچ فریضه ی دیگری دارای این خصوصیّات نیست؛ این را باید توجّه داشت.»

ج) توصیه هایی در باب جنبه اجتماعی حج
رهبر معظم انقلاب اسلامی در این دیدار متذکر شدند که حج دارای دو جنبه فردی و اجتماعی است و از این رو به تشریح جنبه های اجتماعی حج وارد شدند و خاطرنشان کردند که مسائل زیر از جنبه های اجتماعی حج هستند:
1. وحدت اسلامی
اولین نکته این است که حج مظهر وحدت اسلامی است. از این رو باید عامل وحدت و از میان بردن تفرقه نیز باشد. فرصت حج باید برای ایجاد وحدت به کار گرفته شود و در آن از تفرقه سازی و کوبیدن بر طبل تفرقه خودداری شود.
2. تبلور امت اسلامی (لعنت خدا بر کسانی که امت اسلامی را از ذهن ها دور کردند)
مسأله دیگری که باید به آن توجه داشت این است که حج مظهر امت اسلامی است. هویت اصلی مسلمانان باید هویت اسلامی آن ها باشد و نباید دیگر هویت های قومی و ملی و... آن ها را از احساس تعلق به امت اسلامی باز دارد. حج مظهر و یادآوری کننده این اصل است و از این جهت رهبر معظم انقلاب اسلامی خاطرنشان ساختند: «لعنت خدا بر آن کسانی که سعی کردند حقیقت امّت اسلامی را، اهمّیّت امّت اسلامی را از ذهنها دور کنند؛ مسلمانها را به اصناف گوناگون، به  انگیزه های گوناگون تقسیم کنند؛ ملّیّتها را در مقابل عظمت امّت اسلامی بزرگ کنند؛ ملّت را از هم جدا کنند؛ درحالی که امّت اسلامی مهم است؛ عظمت متعلّق به امّت اسلامی است؛ خدای متعال، رحمتش را بر امّت اسلامی نازل می کند؛ حج مظهر تشکیل امّت اسلامی است، مُشتی نمونه ی خروار.»
3. نشان دادن عظمت امت اسلامی
مسأله دیگری که از ابعاد اجتماعی حج محسوب می شود، نشان دادن عظمت امت اسلامی و ایجاد روح عزت و شجاعت در مسلمین است. مسلمانان با دیدن اجتماع عظیمی که به این فریضه دینی اقدام می کنند باید به این فکر بیافتند که چرا با این همه مسلمین و این همه قدرتی که در اختیار دارند، گرفتاری ها و مشکلات کنونی جهان اسلام بر آن وارد شده است. چرا امت اسلامی نمی تواند از این  قدرت بزرگ و این جمعیت و ثروت فراوان برای حل مشکلات خویش و مقابله با دشمنان خود بهره ببرد؟ چرا با این همه عظمت هنوز هم شاهد آن هستیم که امت اسلامی در چنگ دشمنان خود گرفتار است و حتی از کنار زدن دشمنان خود از اراضی ای که از مسلمین غصب و اشغال شده است ناتوان است؟
حج عظمت امت اسلامی را به مسلمانان یادآوری می کند تا بتوانند از این عظمت به نحو واقعی برای اهداف و نیازهای امت اسلامی بهره ببرند.
4. تبادل تجربیات ملتهای اسلامی
رهبر معظم انقلاب اسلامی یکی دیگر از جنبه های مهم اجتماعی حج را انتقال و تبادل تجربیات ملت های اسلامی به یکدیگر معرفی کردند و خاطرنشان ساختند که حج جایگاهی است که ملت های مختلف مسلمان می توانند تجربیات خود را به یکدیگر منتقل نمایند. در این میان برخی از کشورهای اسلامی که تجربیات ارزشمندتر و مفیدتری به حال امت دارند، باید پیشگام باشند. ازجمله جمهوری اسلامی ایران است که با تجربه موفق انقلاب اسلامی باید در این زمینه پیشقدم باشد.
5. تجربیات ارزشمند ایران برای امت اسلامی (شناخت صحیح دوست و دشمن، شناخت استکبار به عنوان دشمن اصلی و حقیقی، اتحاد و اتفاق داخلی و پرهیز از درگیری)
بخش مهمی از بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی به بیان تجربیاتی که ایران اسلامی می تواند در اختیار امت اسلامی  قرار دهد، اختصاص داشت. ایشان در این بخش خاطرنشان ساختند که حج باید محملی برای انتقال این تجربیات باشد: «ملّت ایران، تجربه ای دارد در مواجهه ی با دشمن، در شناسایی دشمن، در اعتماد نکردن به دشمن، در اشتباه نکردن در شناختن دوست از دشمن؛ ما تجربه داریم. ما دچار اشتباه نشدیم در شناسایی دوست از دشمن؛ از اوّل انقلاب تا حالا فهمیدیم و دانستیم که دشمن حقیقی عبارت است از استکبار جهانی و صهیونیسم؛ این را فهمیدیم... بعضی از گروه هایی که گروه های اسلامی هم بودند و در بعضی از کشورها توانستند یک فرصتی هم پیدا کنند، این تجربه را نداشتند و دچار اشتباه شدند؛ با آن کسی که دشمنِ واقعی بود ساختند، علیه آن کسی که دوست محسوب می شد، حرکت کردند و ضربه اش را خوردند. نعمتی را خدای متعال به این ها داده بود، این نعمت را قدر ندانستند. یکی از تجربه های ملّت ایران ایجاد اتّحاد است... ما سی وپنج شش سال است که این تجربه را داریم که باید داخل آحاد ملّت، اتّحاد و اتّفاق وجود داشته باشد؛ و به برکت این اتّحاد و اتّفاق موفقیّتهای بزرگی هم به دست آوردیم؛... این نعمت را خدا از شما نمی گیرد تا وقتی خود شما زمینه را خراب کنید؛ وقتی زمینه را خراب کردید، نعمت سلب خواهد شد. این تجربه ی ملّت ایران است که توانسته اند نعمت الهی را برای خودشان حفظ کنند. خب، این تجربه ها منتقل بشود.»
6. آگاهی بخشی نسبت به این که امت اسلامی دچار توطئه دشمن است
بخش مهم دیگری از بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در بیان ابعاد اجتماعی حج، به آگاهی دادن به امت اسلامی  نسبت به توطئه های دشمنان اختصاص داشت. ایشان در این بخش به صراحت بیان داشتند که «کشورهای اسلامی، امروز با توطئه مواجهند؛ این را می فهمیم یا نه؟». ایشان خاطر نشان ساختند که این توطئه از اساس، علیه اسلام است و به یک مذهب یا کشور خاص توجه ندارد و اگر ایران اسلامی اکنون هدف اصلی این توطئه قرار گرفته است، به این علت است که مرکزیت مقاومت اسلامی اکنون در ایران اسلامی است؛ اگر نه هدف اصلی  توطئه های دشمنان، اصل اسلام است.
یکی از اصلی ترین اشکال این توطئه در دوره کنونی، نفوذ در منطقه با یک شکل و هدف و نفوذ در ایران اسلامی با شکل و هدف دیگری است. رهبر معظم انقلاب در سخنرانی ها و تذکرات اخیر خود بارها از خطر نفوذ دشمن سخن به میان آورده اند که این بار نیز متذکر شدند که «شیوه های برخورد با اسلام و دشمنی با اسلام هم متنوّع است انواع و اقسام. می نشینند فکر می کنند، راه پیدا می کنند برای نفوذ کردن، برای ضربه زدن.»

د) توصیه هایی در باب جنبه فردی حج
البته حج ابراهیمی و سنت رسول اعظم در انجام این فریضه الهی به جنبه اجتماعی محدود نمی شود و باید به جنبه های  فردی این فریضه نیز توجه جدی داشت. رهبر معظم انقلاب در بیان جنبه های فردی این عبادت، بر لزوم تلاش در جهت نزدیک شدن به خدای متعال تأکید کردند و خاطرنشان ساختند که «هر حاجی با این سفر، باید خود را به خدا نزدیک تر کند و از جنبه های فردی حج غافل نباشد. تضرّع، خشوع، خشیت، دعا و پرهیز از ضایع کردن وقت و فرصت و مال خود در بازارگردی» از نکاتی است که در جنبه فردی باید به آن توجه نمود. ایشان خاطرنشان کردند که هرچند گفته شده است که در سفرهای اخیر حج «جلو بازارگردی را گرفته اند اما گزارشهایی که به من می رسد، این است که متأسّفانه نه، بعضی از حجّاج ما باز گرفتار این بیچارگی هستند».
لازم است که فرهنگ دوری از چنین رفتار نامناسبی ایجاد شود تا حجاج ایرانی فرصت مغتنم معنوی حج را صرف چنین کار بیهوده ای نکنند، چراکه به تعبیر معظم له: «یکی از کارهای مهم در حج، همان جنبه های شخصی و فردی است. این که ما روی جنبه های  اجتماعی حج تکیه می کنیم، ما را از جنبه های فردی حج غافل نکند: تضرّع، خشوع، خشیت، دعا. فرصت خوبی است؛ هیچ جا مثل مسجدالحرام نمی شود؛ هیچ جا مثل مسجدالنّبی نمی شود؛ این فرصت در اختیار شما است، در اختیار حاجی است. خیلی بی سعادتی می خواهد که کسانی این را رها کنند بروند در بازار، درِ این دکّان، درِ آن دکّان.»
امید است که تلاش های دست اندرکاران حج و نیز همکاری و همراهی حجاج گرامی باعث شود که هم در جنبه اجتماعی و هم در جنبه فردی، حجی مقبول و در سطح مورد نظر اسلام عزیز و اولیاء عظیم الشأن آن در سال جاری برگزار شود و فواید آن عاید امت اسلامی و همه مسلمین جهان گردد. ان شاء الله.

انتهای پیام/