در روزگار فراوانی اطلاعات, ملت‌های ایران و روسیه همدیگر را به خوبی نمی‌شناسند
این اولین اتفاق رسانه‌ای حضور ایران در نمایشگاه کتاب مسکو است. نشست خبری امیر مسعود شهرام نیا رئیس نمایشکاه های فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و رضا ملکی رایزن فرهنگی ایران در روسیه در استودیوی شبکه تلویزیونی ریانووستی(روسیه امروز) برگزار شد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، بعد از ظهر امروز نشست خبری امیر مسعود شهرام نیا رئیس نمایشکاه های فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و رضا ملکی رایزن فرهنگی ایران در روسیه در استودیوی شبکه تلویزیونی ریانووستی(روسیه امروز) برگزار شد.
این نشست به مناسبت حضور ایران به عنوان مهمان ویژه بیست و هشتمین دوره نمایشگاه کتاب مسکو امروز برگزار شدو در این دوره نمایشگاه کتاب مسکو گروهی از ناشران و نویسندگان برجسته ایرانی به همراه هنرمندانی در حوزه های موسیقی، تجسمی و ... حضور دارند.
این برای دومین بار است بعد از نمایشگاه دوحه قطر، ایران به عنوان مهمان ویژه به یک نمایشگاه بین المللی دعوت می شود.
قرار است در این نشست خبری بخشی از برنامه های فرهنگی ایران در هفته پیش رو تشریح شود.
این برنامه را مجری مسلمان شبکه ریانووستی که او را از خبرنگاران فعال این شبکه تلویزیونی می شناسند اجرا می کند.
بعد از معرفی ابتدایی مهمانان برنامه به مخاطبان روسی و توضیحات مجری برنامه درباره حضور فرهنگی و ویژه ایران در بیست و هشتمین دوره نمایشگاه کتاب مسکو؛ رضا ملکی رایزن فرهنگی ایران ضمن تشکر از خبرگزای «روسیه امروز» به منظور برپایی این نشست خبری گفت: بزرگترین ساخته ای که ملت ها دارند، فرهنگ آن هاست؛ هیچ چیزی فراتر از فرهنگ ملت ها وجود ندارد و آن چیزی که بیشترین جلوه از فرهنگ ملت ها را دارند کتاب است. کتاب ارزشمندترین محصول فرهنگی برای انتقال فرهنگ یک ملت است و به خوبی می‌تواند فرهنگ و هویت ملت ها را انتقال دهد.به همین دلیل نمایشگاه کتاب به شدت اهمیت می یابد و اینکه دو ملت بخواهند همدیگر را از طریق کتاب های یکدیگر بشناسند به شدت مهم است.به همین دلیل فکر میکنم حضور ایران در این نمایشگاه به شدت حائز اهمیت است. این اتفاق از سوی دیگر اراده دولت ها و ملت های ایران و روسیه را نشان می دهد که علاقمندند علاوه بر ارتباطهای سیاسی، اقتصادی و .. که با یکدیگر دارند رابطه را در حوزه فرهنگ نیز قوت بیشتری ببخشند.
امیر مسعود شهرام نیا مدیر نمایشگاه های فرهنگی ایران در این نشست گفت: درباره نمایشگاه تهران که قدمت و عمر آن برابر با نمایشگاه مسکو برابر است لازم می دانم توضیحی بیان کنم.با توجه به گفته های دکتر ملکی و اهمیتی که کتاب در فرهنگ کشورها دارد ما هر ساله در ماه می(اردیبهشت) شاهد برپایی این نمایشگاه هستیم.نمایشگاه کتاب ایران دارای چند ویژگی برجسته است. ابتدا اینکه یکی از پربازدید ترین نمایشگاه های دنیا است و روزانه نزدیک به 4 میلیون نفر از 65 کشور دنیا از این نمایشگاه بازدید می کنند.125 هزار متر مربع مساحت این نمایشگاه است.این نشان دهنده علاقه مردم به کتاب و کتابخوانی است اما ما هم مانند دیگر نمایشگاه های دنیا برای ارتقای فرهنگ متابخوانی تلاش می کنیم و به دنبال افزوده شدن سرانه مطالعه در کشور خود هستیم.
شهرام‌نیا افزود: امروز کشورها علاقمندند که از طریق دیپلماسی فرهنگی ارتباطات خود را گسترش دهند و دیگر تمایل چندانی به محدود شدن این ارتباطات به عرصه سیاست وجود ندارد. سال گذشته عمان مهمان ویژه نمایشگاه کتاب ایران بود. دو سال پیش نیز ایران مهمان ویژه نمایشگاه دوحه بود.امسال نیز ایران در نمایشگاه مسکو حاضر می شود و نزدیک به یکصد چهره شاخص فرهنگی ایرانی در این نمایشگاه حضور دارند.تعداد زیادی از نویسندگان به مسکو آمده اند و تعدادی از آن ها در روسیه شناخته شده اند و برای نمونه می توان به گروس عبدالملکیان و هوشنگ مرادی کرمانی اشاره کرد که آثار جدیدی هم از ایشان رونمایی می شود.
شهرام‌نیا جزئیات دیگری از حضور ایران در نمایشگاه کتاب مسکو را هم به این ترتیب اعلام کرد: حدود 17 ناشر ایرانی در این نمایشگاه حضور دارند که شامل ناشران دولتی و بخش خصوصی هستند.گروه های هنری مختلفی در این نمایشگاه حضور دارند و برنامه های متعددی علاوه بر حضور در نمایشگاه در بیرون این نمایشگاه در دانشگاه ها و تالارها و در موسسات ایران شناسی و شرق شناسی اجرا خواهیم کرد.دو گروه موسیقی ایرانی، شامل موسیقی فولکلور ایرانی و موسیقی سنتی ایرانی نیز در این نمایشگاه حضور دارند.
به گفته شهرام‌نیا؛ علاوه بر این برنامه‌ها نشست های متعددی برگزار خواهد شد. شهرام‌نیا ادامه داد: امیدواریم این نشست ها در معرفی فرهنگ و نشر ایران به مردم خوب کشور روسیه و در جهت گسترش ارتباطات فرهنگی بین این دو کشور کارآمد باشد. برنامه هایی هم پیش بینی کردیم که در طول سال بین دو کشور اجرا شود و این روند با حضور روسیه به عنوان مهمان ویژه در ایران قوت بیشتری خواهد گرفت. علاوه بر همه این موارد، نشر کتابهای ایرانی در روسیه و نشر کتب روسی در ایران و امضای چند تفاهم نامه بخشی از این فعالیت ها خواهد بود.
شهرام نیا در بخش دیگری از این نشست در پاسخ به سوال مجری برنامه درباره میزان مصرف محصولات فرهنگی در ایران گفت: تصور من بر مبنای بعضی آمارهای موجود در ایران، این است که 3 موضوع ادبیات، مذهبی و تاریخ بالاترین حجم مصرف آثار را تشکیل می دهد.شاید بتوانم بگویم انقدری که ایرانی ها ادبیات کلاسیک را می شناسند جوانان روسی علاقه به ادبیات کلاسیک خودشان و ایران نداشته باشند.موضوع مذهب هم به دلیل شرایط جامعه ما به شدت پرطرفدار است. موضوع تاریخ هم به شدت مورد استقبال است.اما بر حسب همین آمار درباره سرانه مطالعه لازم می دانیم که برنامه هایی در نظر بگیریم.
ملکی، رایزن فرهنگی ایران در روسیه هم در پاسخ به این سوال ادامه داد: فکر میکنم که نرخ مطالعه کتاب در دنیا قدری پایین آمده است و تحقیقات نشان می دهد که بخشی از این مساله به دلیل گرایش به عرصه تکنولوژی است و مطالعه کتب چاپی با افول مواجه شده است. اما من معتقدم که در کنار توسعه کتاب های الکترونیک به نظرم باید کتب چاپی نیز مطالعه شوند زیرا مطالعات نشان می دهد که مطالعه این کتاب های به عمق بخشی دیدگاه مخاطبان می انجامد.با توجه به افت سرانه مطالعه در جهان امروز تصور میکنم دو کشور باید به ادبیات کلاسیک توجه بیشتری کنیم. البته در ایران به حوزه شعر و داستان توجه ویژه ای می شود.
ملکی همچنین از معرفی 3 اثر خاص در نمایشگاه کتاب روسیه خبر داد و گفت: در این نمایشگاه 3 اثر خاص معرفی می شود یکی کتاب سید مهدی شجاعی با عنوان دموکراسی یا دموقراضه عرصه می‌شود.کتاب دوم ایشان که به روسی ترجمه شده و در این نمایشگاه رونمایی می شود هم «طوفان دیگری در راه است» خواهد بود و کتاب سوم هم؛ «شما که غریبه نیستید» اثر هوشنگ مرادی کرمانی است که از چهره های ماندگار و معاصر ایران هستند.
در بخش دیگری از این نشست تلویزیونی رضا ملکی در پاسخ به سوال مجری گفت: عادات و رفتارهای مطالعه به شدت مهم است و ما از کودکی به مطالعه کتب چاپی عادت داریم.ما علاقمندیم در تمامی حالات نسخه فیزیکی یک کتاب در دستمان باشد و با این شیوه ارتباط بیشتری با این کتاب ارتباط برقرار می‌کنیم. واقعیت این است که نسل ما با کتاب الکترونیک چندان ارتباطی ندارد اما نسل امروز اینطور نیست.من فکر میکنم که مطالعه کتاب چاپی قدری عمیق تر است و البته نمی توان در برابر گسترش فناوری هم ایستاد؛ اما باید مراقبت کرد که رسانه های دیجیتال باعث نشوند که جامعه ما به مطالعات سطحی بسنده کنند.یکی از آسیب های شبکه های اجتماعی که امروز به شدت فراگیر شده است، گوشه نشینی افراد است اما کتاب و کتاب خانه به حضور در جمع بودن کمک می کند.
شهرام نیا گفت: زمانی که کتاب الکترونیک پا به عرصه گذاشت تصور این بود که کتب چاپی جمع می شود اما اینطور نشد به چند دلیل یکی اینکه حس نوستالژیک به نسخ چاپی اجازه این افول یا جایگزینی را نداد.کتاب دیجیتال نتوانست این کار را بکند اما شبکه اجتماعی نوین به گفته یکی از محققان تا حدی در این مسیر موفق بوده است.وقتی حجم انتقال اطلاعات بالاست یا سرعت به روز آوری بسیار مهم است رسانه الکترونیک می تواند مفید باشد اما در حوزه رمان و داستان همچنان قدرت در اختیار کتب چاپی است.امروز البته ماجرا فراتر از این است و کتاب چاپی و الکترونیک هر دو با چالش و بحران ایجاد شده توسط رسانه های جدید روبرو شده اند.شبکه های اجتماعی جدید مزایایی هم دارند و قابل انکار نیست اما نفس برگزاری این نمایشگاه ها کمک می کند که کتاب در کنار حضور رسانه های جدید جایگاه خود را از دست ندهد.
در بخش بعدی این نشست مسئولان ایرانی به سوالات خبرنگاران پاسخ گفتند.
رضا ملکی در پاسخ به سوالی گفت: در بحث معناشناسی می‌گویند پیامی که از خواندن کتاب به مخاطب منتقل می شود الزاما پیامی نیست که نویسنده می خواسته به مخاطب خود انتقال دهد.نویسنده از کلمات و جملات برای انتقال پیام خود بهره می برد اما وقتی کتاب نوشته می‌شود معنای آن در اختیار خواننده است و اوست که تعیین می کند که این کتاب چه معنایی دارد.اما نویسنده چه نقشی در انتقال پیام دارد؟ من فکر میکنم هر گاه انسان به جمع بندی رسید که باید پیام یا احساسی را به کسی منتقل کند و جامعه خود را درباره باور یا علم یا احساس یا اندیشه ای آگاه کند؛ باید تلاش خود را جهتِ عملیاتی ببخشد.یک فیلسوف اندیشه اش را، یک شاعر احساسش را ودیگران هم به همین ترتیب با نشر دیدگاه خود، خود را در معرض آزمایش قرار می دهند و نقد دیگران می توانند این اندیشه ها را بارور کند و به بالندگی آن ها کمک کند. از این جهت شروع ماجرا با نویسندگان است.
ملکی ادامه داد: اختراعات به مرور سرنوشت بشر را تغییر داده است. از زمانی که خط اختراع شد، بشر آموخت که داشته هایش را مکتوب کند. اختراع کاغذ، فرآیند انتقال را تسهیل کرد و اختراع چاپ به این مسیر قدرت بیشتری بخشید و انبوه تولید کتاب ها را موجب شد.تا دهه 70 و 80 تنها محفلی که اندیشه بشری در آن اندوخته می شد کتاب بود اما در دوران دیجیتال و مدیای الکترونیک امروز این روند قدرت بیشتری گرفته اما آن هم فرهنگ خاص خود را منتقل می کند. علایق و گرایشان خاص خود را دارند. شاید هنوز پاسخگویی به این سوالات زود باشد که روند کنونی علاقه خواندن به کتاب را افزایش می دهد یا کاهش می دهد.اما این معلوم است که نسل امروز حوصله خواندن رمان های طولانی را ندارد.
ملکی در خصوص کتاب هایی که در آینده به زبان روسی منتشر می‌شود گفت: در حوزه های مختلف تلاش داشتیم که شاهکارهای بزرگ ادبیات فارسی را به زبان روسی منتشر کنیم.ترجمه 6 دفتر مثنوی معنوی و شاهنامه بخشی از این فعالیت هاست.اما با این حال این مسیر ادامه خواهد یافت و فکر می‌کنیم که ادبیات معاصر ما و ایشان آن طور که باید منتشر نشده است.جنگ 8 ساله که به ما تحمیل شد باعث شد که امروز ادبیات و آثار برجسته ای در ایران تولید شود و این ها قابلیت معرفی دارد؛ «شطرنج با ماشین قیامت»، اثر حبیب احمدزاده یکی از این آثار است که در این نمایشگاه عرضه می شود. اما طبیعتا بخشی از این مسائل به بازار روسیه مربوط می شود و بخشی از این مسیر را هم ناشران تعیین می‌کنند.
شهرام نیا در پاسخ به سوال خبرنگار تسنیم گفت:هم آشنایی ما با ادبیات روس ها کم است هم آشنایی ایشان با ادبیات ما. به نظر می رسد که هر دو طرف در سال های اخیر نسبت به این تبادل و معرفی آثار کمتر تلاش کردند.و این به خصوص در حوزه معرفی آثار جدید و ادبیات معاصر خود بارزتر بوده است. اما نمایشگاه بهانه خوبی است که بتوانیم این آثار را به ناشران روسی معرفی کنیم.حضور در نمایشگاه مسکو یک ایونت یا رویداد موقت نیست بلکه مجموعه ای از تعاملات گشترده بین صنعت نشر ایران و روسیه را شامل می شود.قدم اول در این مسیر شناخت نخبگان است. علاقمندان به کتاب؛ شاهد نمایش آثار ما و ظرفیت غنی ادبیات ما خواهند بود.بین دو نمایشگاه ایران و مسکو برنامه های متعددی در نظر گرفته شده است.اعزام نویسندگان، قرار دادن قفسه خاص آثار ایرانی و روسی در شبکه کتابفروشی ها و کتابخانه ها به نظر ما به حرکت در این مسیر کمک زیادی می‌کند. اما به هر حال نقش ناشران از هر چیزی مهم تر است و باید بخش خصوصی و ناشران هم در این حوزه ورود کنند.50 برنامه که بخش عمده ای از آن ها سلسله نشست های ادبی است می تواند سرآغاز خوبی باشد.
رئیس نمایشکاه های فرهنگی جمهوری اسلامی ایران ادامه داد: نمایشگاه کتاب تهران و مسکو بهترین فرصت برای نیل به این هدف است و امیدواریم که سال آینده، کشور روسیه به عنوان مهمان در نمایشکاه ما حضور یابد و به این ترتیب بتوانیم این مسیر را قدرت بخشیم.در تعاملی که با آژانس فدرال چاپ و نشر روسیه داشتیم آن ها نسبت به حضور در نمایشگاه ایران ابراز علاقمندی کردند در شورای سیاستگذاری نمایشگاه ایران هم مطرح شد اما قطعی شدن آن به گفتگوهای دکتر صالحی و طرف روسی مربوط می شود.اینکه برای دوره بعد یا دو دوره بعد روسیه مهمان قطعی ما شود در این نشست های چند روزه مشخص می شود
به گفته شهرام‌نیا یکی از مهم ترین اتفاقات حضور ایران در نمایشگاه کتاب روسیه، امضای قرار داد بین انتشارات بیبلوگلبوس یک انتشارات قدرتمند و بزرگ در روسیه با انتشارات شهر کتاب است.به نظر می رسد که یک رسانه ویژه کتاب می تواند این مسیر را سرعت هم ببخشد. در ایران بیش از هفت گروه آموزشی برای آموزش زبان روسی فعالیت می کنند و به نظر می رسد توجه به زبان و ادبیات قدرت بیشتری گرفته و این روند به سرعت گرفتن این ارتباط کمک کند.
در ادامه این نشست، شهرام نیا در پاسخ به سوال دیگری گفت: در ادبیات معاصر ایران، حضور زنان نویسنده و شاعر بسیار پررنگ است و آثار ادبی فراوانی از ایشان در حوزه های مختلف به جا مانده است. در بخشی از غرفه ایران تقریباً 270 عنوان کتاب از آثاری که از فارسی به روسی ترجمه شده و بخشی از جمیع آثار است به نمایش در می آید که بخشی از آثار از نویسندگان زن است.
ملکی در پاسخ به تسنیم گفت: در دنیای ارتباطات امروز، ما دو ملت همچنان از یکدیگر اطلاعی چندانی نداریم. به خصوص جوانان دو کشور از یکدیگر اطلاع چندانی ندارند. روسی و فارسی را نمی شناسند و لذا به یکدیگر دسترسی ندارند. این نشان از این دارد که باید کار ویژه ای برای ایجاد این ارتباط استفاده کنیم. برای نمونه چه تعداد از رسانه های ایرانی خروجی زبان روسی دارند، همین اتفاق را درباره رسانه های روسی هم دنبال کنید. هم ما و هم آنها باید در این زمینه تلاش بیشتری کنیم.این ارتباط زبانی می تواند کمک زیادی به ارتباط مستقیم و بی واسطه دو ملت از یکدیگر کند و دو ملت باید ادبیات و باورهای یکدیگر را بی واسطه بشناسند. اطلاعات افزوده شده اما شناخت‌ها چندان افزایش نیافته و ما باید برای گستردگی این ارتباط فرهنگی تلاش بیشتری داشته باشیم.
انتهای پیام/
