به گزارش خبرگزاری تسنیم ، هیچ چیز سر جای خودش نیست. یکباره به شب عید نزدیک میشویم و هر سال یک جنجالی داریم. یک سال قیمت موز و سیب و نارنگی سر به فلک میکشد، سال بعد قیمت لباس و پوشاک، سال دیگر قیمت کفش و سال بعدی قیمت مرغ و گوشت و خلاصه اینکه هر سال شب عید باید منتظر یک اشکالی باشیم که بعضا ناشی از برخی سوء مدیریتها است.
هر کس وقایع اقتصادی کشور را بررسی کند، گمان میکند برخی دولتمردان افرادی هستند که از کره دیگر به کره زمین سفر کرده و نمیدانند که شب عید نقدینگی دست مردم با دریافت عیدی و پاداش پایان سال و سنوات، چند برابر میشود و در نتیجه آنهایی که در تمام سال در حسرت داشتن خیلی چیزها بودند، امروز با داشتن نقدینگی قابل توجه، به آرزوهای خود جامع عمل میپوشانند.
یکی از این موارد، آجیل و خشکبار است. امسال شاهد گرانی سرسام آوری در قیمت آجیل بودیم. قیمتها بالا رفت و از همه بیشتر، قیمت پسته بالا رفت که دولت برای اینکه صدای مردم را بخواباند، تصمیم گرفت مانع صادرات پسته شود غافل از اینکه این تصمیم احساسی چه تبعاتی برای کشور و کشاورزان پسته کار و تاجران خواهد داشت. در این رابطه با حسین آذین، نماینده رفسنجان و عضو کمیسیون اجتماعی مجلس گفتوگو کردیم که در ادامه آمده است.
*چرا یکباره پسته گران شد و 5 هزار تن پسته احتکارشده جنجالآفرین شد؟
تولید، واردات و صادرات پسته احتیاج به یک بحث کارشناسی دارد. بنا بر این اگر میخواهند هر تصمیمیبرای این محصول بگیرند باید سراغ کارشناسان فن بروند. برای این مهم نیز دلیل دارم. به تازگی آقایان اعلام کرده اند که 5 هزار تن پسته را توقیف کرده اند و ادعا میکنند که این پستهها به صورت احتکار بوده است . اما حرف این است که 5 هزار تن پسته احتکار حساب نمیشود. این رقمها مربوط به انبارهای امانی هستند که در همه جای کشور وجود دارند.
*آیا قبول ندارید که 5 هزار تن پسته در یک انبار رقم بزرگی است؟
اگر 5 هزار تن را احتکار میدانید، به انبارهای کرمان سری بزنید که میزان پسته موجود در آن انبارها 20 هزار تن است. بنا بر این رقم 5 هزار تن احتکار حساب نمیشود. دلیل هم دارد زیرا پسته اگر بیرون از انبار باشد، خراب میشود. بنابر این پسته باید در انبار باشد و به مرور برای فروش و مصرف یا صادرات آزاد شود.
*اکنون از صادرات انتقاد میشود و مردم معتقد هستند صادرات باعث گرانی پسته شده است؟
بحث صادرات پسته هم مشکلی است که ناشی از ضعف اطلاعاتی مردم است. ما بعد از سالها بازارهایی برای صادرات پسته پیدا کردیم و اکنون قصد دارند با یک تصمیم غیرکارشناسانه این بازارها را از دست بدهیم. این شائبهای که امروز برای بحث منع صادرات مطرح میشود، واقعا ضربه بزرگی است که به کشاورزان و صادرکنندگان پسته وارد میشود.
پسته یک ظرافتهایی دارد که همه با هم ارتباط دارند. امروزه صادر کننده، پسته را از کشاورز به صورتی میخرد که یک درصد از قیمت پسته را به کشاورز میدهد و بعد از اینکه صادر کرد و پولش را گرفت درصد بقیه را به کشاورز میدهد. بنا براین مشاهده میشود که همه فعالان بازار پسته با هم ارتباط دارند.
*چرا قیمت پسته یکباره بالا رفته است؟
این که قیمت پسته در تهران بالا رفته، دلایلی دارد که کارشناسان باید بررسی کنند. آقایانی که در ستاد تعزیرات سازمان حمایت از مصرف کننده هستند و قصد دارند قیمت پسته را در بازار تنظیم کنند، باید بررسی کنند که قیمت پسته در حال حاضر واقعا یک قیمت کارشناسی شده است؟ پسته یک محصول خاص است که با سایر محصولات فرق دارد. بیش از 12 سال طول میکشد تا درختی که کاشته شده بار بدهد و پسته به عمل بیاید و بعد از 20 سال به حد مطلوب خودش میرسد.
به عبارت بهتر، کشاورز 12 سال چشم میمالد و انتظار میکشد تا درخت پسته به محصول برسد. در تمام این مدت درخت پسته هزینههایی دارد و بعد از آن هم در مدتی که بار میدهد هزینهها ادمه پیدا میکند. اکنون قیمت یک کیلو پسته بین 13 تا 26 هزار تومان برای کشاورز تمام میشود و این بر اثر خرجی است که یک کشاورز در هکتار انجام میدهد. نکته مهم اینجاست که اگر کشاورز 500 کیلو پسته از باغش برداشت کند، همان خرجی را باید کند که یک تن برداشت میکند.
به عبارت بهتر کشاورزی که 500 کیلو یا 800 کیلو یا یک تن پسته برداشت میکند باید یک میزان خرج کند زیرا این خرج باید در هکتار بشود. از سوی دیگر اکنون قیمت سم پودر آزاد شده و تنها چیزی که به قیمت یارانه ای پرداخت میشود، فقط 20 درصد کود به صورت یارانه ای است و کشاورز باید بقیهاش را به قیمت آزاد بپردازد. همین یک قلم هزینهها را بالا میبرد. البته تاثیرات هدفمندی یارانهها را در نظر نمیگیریم که گرانی زیادی به کشاورز تحمیل کرده است.
نکته دیگر این است که بخش قابل توجهی از گرانی پسته وابسته به گرانی ارز است زیرا بسیاری از مواد اولیه مورد نیاز کشاورز از جمله کود از خارج وارد میشود. بنابر این قیمت پسته گران در میآید. فراموش نکنیم پسته یک محصول استراتژیک است و ما باید خوشحال باشیم که پسته را میتوانیم گرانتر صادر کنیم، زیرا هر چقدر بتوانیم پسته را به خارج گران بفروشیم، ارزآوری بیشتری دارد.
*در حال حاضر میزان ارزآوری پسته چقدر است؟
پسته الان چیزی حدود یک میلیارد و 200 میلیون دلار برای کشور ارزآوری دارد. اما مهم اینجاست که همین ارز پسته است که به دارو، تجهیزات پزشکی و نیازهای اساسی کشور در این فضای تحریم تبدیل میشود. اکنون در بحث تحریمهای نفتی و تحریم بانک مرکزی که نمیتوانیم از خارج ارز وارد کنیم، به ارز ناشی از صادرات پسته نیاز داریم.
بنابر این باید از تولید داخلی حمایت کنیم. همانطوری که مقام معظم رهبری فرمودند، دشمن در مسائل اقتصادی محکم ورود کرده و مسوولان باید در زمینه مسایل تولید ملی حمایت همه جانبه کند و این در بحث صادرات پسته اهمیت ویژهای دارد.
*تاثیر پسته بر بازار داخل کشور چگونه است؟
یکی از نکات مهمی که در مورد پسته مطرح میشود تاثیر آن بر اشتغالزایی و کاهش بیکاری است. امروزه 150 هزار نفر به صورت مستقیم و بیش از 2 میلیون نفر به صورت غیرمستقیم از تولید و صادرات پسته ارتزاق میکنند. تصور کنید که مسوولان ما به راحتی یک تصمیم خلقالساعه میگیرند و برای یک مقطع کوتاه، منع صادرات پسته را تصویب میکنند.
البته درست است که این مصوبه لغو شده اما هنوز کشاورزان و صادر کنندگان پسته این دغدغه را دارند که نکند در آینده نزدیک دوباره این امر صورت بگیرد و مسوولان بخواهند صادرات پسته را متوقف کنند.
*اکنون کشور ما به مناسبت ایام نوروز، یک بازار مصرف ویژه دارد. چه اشکالی دارد که در یک مقطع کوتاه صادرات را متوقف کنیم؟
نکته مهم این است که وجهه تجارت ما را در دنیا خراب میکند. این نمیشود که امروز بگوییم صادرات ممنوع و فردا بگوییم صادرات آزاد شد. وقتی ما در مقابل یک تاجر یا یک کشور تعهداتی داریم، باید بر سر تعهداتمان باشیم. آنچه که در بحث تجارت و صادرات مهم است این است که اگر میخواهیم قیمتهای داخلی را کنترل کنیم، باید به ابزارهای داخل متوسل شویم.
هیچ کجای دنیا نمیآیند صادراتشان را متوقف کنند که بازار داخلی را سرو سامان بدهند. نکته بعدی این است که ما فقط 20 درصد از کل تولید پسته کشور را در داخل مصرف میکنیم و 80 درصد آن صادر میشود و این در بهترین شرایط مصرف داخل و هنگامی است که بازار مصرف داخب خیلی هم خوب بود و این 20 درصد چیزی حدود 20 هزار تن است. بنا بر این میبینید که ارزش ندارد تجارت به این سوددهی را به مخاطره بیندازیم.
*اکنون تولید پسته در داخل کشور چقدر است ؟
امروزه در 12 استان کشور بالغ بر 200 هزار تن در سال پسته تولید میکنیم. این در حالی است که 600 هزار تن پسته در کل دنیا تولید میشود. به عبارت بهتر بیش از 30 درصد تولید پسته جهان در ایران است. اکنون تصور کنید که از 600 هزار تن پسته تولیدی جهان 200 هزار تن در کشور ما تولید میشود و از این 200 هزار تن فقط 10 الی 15 درصد که حدود 20 هزار تن است، در داخل مصرف میشود.
بنابراین باید سعی کنیم حمایت از کشاورز پسته کار که تولیدکننده داخلی، آن هم تولید یک محصول ارزآور است، حمایت کنیم. فراموش نکنیم که پسته کالای لوکسی است که به دلیل طعم و مزه خوبش، کاملا بازار دنیایی دارد، بنا بر این نباید این بازار را از دست بدهیم. الان کشاورزان پسته کار یک مقدار نگران هستند و دلهره دارند که قرار است چه اتفاقی بیفتد. انتظار ما این است که این آرامش را به کشاورزان و تولیدکنندگان پسته برگردانند.
*آیا درست است که قیمت یک کیلو پسته در ایران به 60 هزار تومان رسیده است؟
اول به این نکته توجه کنید که قیمت 30 هزار تومان برای یک کیلو پسته واقعا عادلانه نیست. اگر چه الان به زور دولت مجبور هستند به قیمت 30 هزار تومان بدهند اما مساله این است که این قیمت واقعا عادلانه نیست، زیرا تولید پسته گران در میآید و آقایان کشاورز را مجبور میکنند که به زیان بفروشد.
البته نه اینکه زیان کند اما درآمد ناشی از قیمت پسته جوابگوی هزینههای تولید و هزینه زندگی کشاورز پسته کار نیست، و واقعا برای کشاورز گران در میآید .
*الان قیمت پسته برای کشاورز واقعا چقدر تمام میشود؟
قیمت یک کیلو پسته برای کشاورز بین 13 تا 26 هزار تومان در میآید. اما نکته مهم این است که کیفیت پستهای که در داخل مصرف میشود با پسته صادراتی متفاوت است.
کیفیت پستهای که در داخل مصرف میشود بسیار بالاتر از پسته صادراتی است و قطعا گران تر است. اکنون پستهای که صادر میکنیم و هر کیلوی آن را حدود 12 دلار یعنی 36 هزار تومان میدهیم، مردم ایران مصرف نمیکنند، زیرا کیفیت پستهای که به دست مردم میدهیم، کاملا با انواع صادراتی متفاوت است.
*منظور شما این است که پسته مرغوب را صادر نمیکنیم و پسته بیکیفیت را صادر میکنیم؟
من نگفتم پسته بیکیفیت بلکه گفتم پسته مرغوب را صادر نمیکنیم. حرف من این است که پسته ای که صادر میکنیم، مردم ایران نمیپسندند و نمیخرند و این بحث دو مقوله کاملا متفاوت است. به همین دلیل بود که تاکید داشتم کار تولید و صادرات پسته، یک کار کارشناسی و یک کار کاملا دقیق است.
نکته بعدی در خصوص قیمت پسته، تنوع محصول است. اکنون در کشورمان پسته کل قوچی، فندقی، اکبری و ممتاز داریم. پسته انواع و اقسام دارد که نمیتوانیم همه را نام ببریم بنا بر این قیمت 30 هزار تومان برای هر کیلو پسته اصلا عقلانی و منطقی نیست .
*آیا بحث گران شدن دلار بر گران شدن پسته تاثیر داشته است؟
قطعا تاثیر داشته زیرا قیمت پسته در گذشته پایینتر بود. در شهریور سال 91 قیمت پسته کیلویی 16 هزار و پانصد تومان بود اما الان کیلویی 35 هزار تومان شده است. علت این گرانی و جهش قیمت هم به خاطر اتفاقات نرخ ارز و دلار است. به خاطر این است که کشاورز سم و کود را با نرخ ارز گران شده 3500 تومانی میخرد و قیمت نهادهای کشاروزی هم بسیار بالا رفته است.
*جایگاه پسته در کشور چگونه است؟ آیا پسته یک کالای لوکس است یا کالایی است که باید مصرف شود؟
پسته یک کالای لوکس صادراتی است و باید این را مد نظر قرار دهیم که این کالای لوکس ارز آوری دارد. از همین ارز ناشی از صادرات پسته است که میتوانیم اشتغالزایی کنیم و کارخانههای دیگر را به وجود بیاوریم.
بنا بر این پسته صرفا یک کالای مصرفی مانند برنج و گندم نیست که حتما بخواهیم مصرف کنیم و اگر مصرف نکنیم با چالش رو به رو شویم. البته آن درصدی که به هر صورت استفاده میشود، بیش از 20 هزار تن نیست که کشاورز و تاجر در اختیار بازار داخلی قرار میدهد. حرف این است که حتی اگر 30 هزار تن پسته هم در داخل مصرف شود، پسته داریم و مشکلی وجود ندارد. اما حرف ما این است که ارز ناشی از صادرات پسته که وارد کشور میشود، مهمتر است .
*الان چه کشورهایی درخواست خرید پسته ایرانی و ادامه صادرات از کشور ما را دارند؟
نام کشورها دقیق در ذهنم نیست ولی به کشورهای چین و آسیای جنوب شرقی صادرات خوبی داریم که اگر جلوی آن گرفته شود، این بازار صادرات مناسب را از دست خواهیم داد. در کشورهای عربی هم بازار خوبی برای صادرات پسته داریم که اگر دولت تصویب کند که پسته را صادر نکنیم این بازارها را از دست خواهیم داد.
*آیا بستهبندی پسته کشورمان مطلوب است و در کیفت آن تاثیر میگذارد؟
بستهبندی یکی از موارد مهم برای صادرات است و باعث اشتغالزایی میشود. تصور کنید که وقتی پسته را بستهبندی میکنیم، بیکاران کشور در کارخانههای بستهبندی پسته کار میکنند و با درآمد آن زندگی خود و خانوادهشان را میچرخانند، اما اگر صادرات پسته را قطع کنیم، کارخانههای بستهبندی هم تعطیل میشود و یک درصدی به تعداد بیکاران ما اضافه خواهد شد .
*با این شرایط چرا دولت دنبال این است که قانونی تصویب کند تا جلوی صادرات پسته را بگیرد؟
متاسفانه دولت به دنبال این قضیه است و برای ارزان شدن پسته در یک مقطع خاص، میخواهد صادرات را متوقف کند. البته اکنون این پیشنهاد را پس گرفتند و در واقع منع کردند اما ترس ما این است که خدا نکند دولت دوباره بخواهد جلوی صادرات را بگیرد، به ویژه آنکه در آینده نزدیک این اتفاق بیفتد.
*فکر میکنید اگر دولت بخواهد این کار را انجام دهد، مجلس بتواند به سرعت واکنش نشان دهد و مانع شود و آیا این کار را خواهید کرد؟
در جلساتی که بخش خصوصی با نمایندگان مجلس و دولت داشتند نتیجه خوبی حاصل شده و دولت هم همکاری کرده و ما دایم آرزو میکنیم که انشاءالله این تصور جلوگیری از صادرات پسته به ذهن آقایان بر نگردد.
منبع: روزنامه مردم سالاری
انتهای پیام/
خبرگزاری تسنیم : انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانههای داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانهای بازنشر میشود.