محمد حمزه‌زاده‌ مدیر انتشارات سوره مهر، در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزارش تسنیم، با بیان اینکه بعضی از افراد بین این نمایشگاه با دیگر نمایشگاه‌های بین‌المللی منطقه مقایسه کنند، اما این مقایسه دقیقی نیست، گفت: اهداف هر یک از کشورها از برگزاری نمایشگاه متفاوت است. مهترین کارکرد این نمایشگاه، کاکرد فروشگاهی است که معمولاً به هدف خودش هم می‌رسد. نمایشگاه ما صرفاً یک نمایشگاه بین‌المللی نیست، بلکه یک بازار برای عرضه کتاب در داخل کشور نیز هست. این امکان برای مصرف‌کنندگان کتاب در کشور، فراهم می‌شود که به منابع متعدد دسترسی داشته باشند. این موضوع و جریان را در هیچ‌یک از نمایشگاه‌های دنیا شاهد نیستیم.

وی با بیان اینکه در خصوص وضعیت نمایشگاه صحبت‌های متعددی در طی این سال‌ها انجام شده است،‌ادامه داد: تمامی اعضای شرکت‌کننده در این نمایشگاه اعم از ناشران، نویسندگان و مسئولان جمعاً به این نتیجه رسیده‌اند که این نمایشگاه بهترین روش برای دسترسی مردم به کتاب نیست. باید با استفاده از روش‌های دیگری مانند ایجاد فروشگاه‌های بزرگ در کشور، وجه نمایشگاهی را گسترش داد؛ البته در طی چند سال گذشته در دست انجام است و اقداماتی در این زمینه صورت گرفته است.

مدیر انتشارات سوره مهر به وضعیت بخش بین‌الملل در نمایشگاه کتاب تهران اشاره کرد و افزود: وجه دیگری که می‌تواند در نمایشگاه تقویت شود، بخش بین‌الملل آن است. باید رابطه‌ای بین ناشران داخلی و ناشران خارجی ایجاد شود که یکی از عوامل مؤثر در ایجاد این پیوند، نمایشگاه بین‌المللی کتاب است. بخش زیادی از منابع ما قابل ارائه به ناشران بین‌الملل است؛ این بدان معنا نیست که بستر خرید رایت منابع خارجی فراهم شود، بلکه با ایجاد تمهیداتی زمینه برای فروش رایت آثار ایرانی ایجاد شود. به نظرم می‌رسد راه طولانی‌تری نسبت به دیگر راه‌ها در این حوزه در پیش داریم.

وی با بیان اینکه ضعف در بخش بین‌الملل به این بازمی‌گردد که وجه کارشناسی و نخبگان بازار بین‌الملل از ابتدا به خوبی طراحی نشده است، گفت: اتفاقی که در نمایشگاه‌های بین‌المللی دیگر کشورها مبنی بر اینکه ناشران پیش از نمایشگاه اقدام به مذاکره برای فروش رایت خود می‌کنند، در این نمایشگاه کمتر اتفاق می‌افتد. در نمایشگاه‌های بین‌المللی تمامی زمینه‌ها و کارهای اولیه برای فروش رایت آثار فراهم می‌شود و دو طرف ناشر در خود نمایشگاه برنامه‌ای برای فروش به مخاطبان و بازدیدکنندگان ندارند. لازمه رسیدن به این درجه برنامه‌ریزی و طراحی قبل از شرکت در نمایشگاه است، باید مذاکرات در طی 300 روز از سال انجام شود تا ناشر در طی چند روز نمایشگاه بتواند نتیجه کارش را ببیند.

حمزه‌زاده با بیان اینکه باید جذابیت لازم در بخش بین‌الملل وجود داشته باشد تا زمینه کار فراهم شود، یادآور شد: باید ناشران ایرانی آمادگی این را داشته باشند که آثارشان را برای دیگران عرضه کنند؛ به عبارت دیگر ابتدا ناشران باید تمهیداتی برای ترجمه آثار خود اندیشیده باشند. بسیاری از آثاری که در زبان فارسی تألیف و منتشر می‌شود، غنی است و می‌تواند مخاطب خود را جذب کند، اما متأسفانه محور اصلی در این گردونه که همان ترجمه اثر است، انجام نشده است.

به گفته این کارشناس حوزه نشر، کمبود ترجمه در برابر تألیف، سبب می‌شود تا جذابیت لازم برای مخاطب خارجی اعم از ناشر و مخاطب عادی وجود نداشته باشد. بازاری که ما در نمایشگاه ایجاد کرده‌ایم، محدود به مخاطبان داخلی شود. اگر نگاهی بیندازیم متوجه می‌شویم آثاری در طی این بیست و چند سال نمایشگاه موفق بوده‌اند که دست کم به یکی از زبان‌های زنده دنیا ترجمه شده باشند. با وجود این به نظرم می‌رسد که باید افق دید وسیع‌تری نسبت به نمایشگاه کتاب داشت. باید هدف را از واردات کتاب به صادرات کتاب توسعه داد تا به نتبجه مطلوب رسید.

حمزه‌زاده با بیان اینکه باید بازارهای هدف را به خوبی شناسایی کرد، افزود: نکته بعدی این است که باید بازار هدف شناسایی و آثار بر اساس مخاطبان آن بازار تعیین شوند. علاوه بر این، باید ترجمه اثر توسط مترجمانی انجام شود که زبان مادری آنها زبان مقصد است. همچنین باید گزینشی از اثر صورت گیرد و به مخاطب ارائه شود؛ چراکه تمامی یک اثر برای مخاطب کشور هدف جذاب و قابل درک نیست.

فضای نمایشگاه با کتابفروشی متفاوت است

وی مهمترین مشکل نمایشگاه کتاب در طی این چند سال را مکان برگزاری آن دانست و افزود: اگرچه سالن شبستان امکانی برای ناشران است تا همه جمع شوند، اما اشکالاتی در سالن هست. در کنار این فضای نمایشگاهی همزمان یک تیم در حال ساخت و ساز هستند. مهمترین مشکل نمایشگاه نداشتن فضای مناسب برای عرضه کتاب است. خیلی از ناشران هستند که از فضای نمایشگاه برای کتابفروشی استفاده می‌کنند. فضای نمایشگاه با کتابفروشی متفاوت است. اگر از یک ساعت از شروع نمایشگاه بگذریم، حجم مردم به حدی می‌شود که راه رفتن برای مردم دشوار می‌شود.

مسئول انتشارات سوره مهر با بیان اینکه روش‌های مختلفی در طی این چند سال برای رفع این مشکل ارائه شده است، گفت: یکی از مهمترین روش‌ها نحوه چیدمان آثار است که می‌تواند محتوایی و موضوعی صورت گیرد. مهمتر از این‌ها نحوه راهنمایی غرفه‌ها است. الان به طور دقیق هیچ بخشی از نمایشگاه از محتوای آن اطلاعی ندارد. هیچ بانکی اطلاعاتی نداریم که در نمایشگاه چند عنوان با چه محتوایی اثر ارائه شده است. نقص بعدی این است که مؤسساتی هستند که فعالیت شبه نشر دارند. اگر این تعداد از فضای نمایشگاه خارج شوند وضعیت بهتری برای مخاطبان ایجاد می‌کنند. به عنوان نمونه می‌توان به ناشرانی اشاره کرد که به آموزش زبان انگلیسی می‌پردازند که تعداد آنها کم هم نیست. ناشران بزرگ آموزشی کتاب برای آموزش است نه ارائه محتوا. فقط فضا را اشغال می‌کنند. اینها قابل شناسایی هستند و باید جدا شوند از ناشرانی که سال‌ها دغدغه فرهنگ دارند.

حمزه‌زاده یکی از راهکارها در زمینه ارتقای کیفی نمایشگاه را فعالیت در زمینه نشر دیجیتال عنوان کرد و افزود: نشر دیجیتال در کشور موضوع نسبتاً تازه اما غریبی است. خیلی از ناشران خوب ما زیرساخت‌های ارائه آن را ندارند. مؤسساتی هستند که نقش واسطه را دارند، اما به دلیل بی‌اعتمادی‌ای که نسبت به نشر دیجیتال وجود داشته و شناخت ناشران کامل نیست، راه دوری را در پیش داریم. نشر دیجیتال رابطه میان ناشر و نویسنده است که باید نقش آن تبیین شود. بخش دیگر به امکانات سخت‌افزاری و مهمتر از آن به عادت مخاطب باز می‌گردد.در فضایی که کتاب گران شده است، وجود یک امکان که بتوان کتاب را ارزان‌تر خرید، حائز اهمیت است.

انتهای پیام/