به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم به نقل از نشریه بلومبرگ، ولیرضا نصر با تأکید بر اینکه با ادامه منازعه سوریه روابط ایران و روسیه تقویت خواهد شد، ایران را پیروز این منازعه خواند و پیشبینی کرد استمرار این پیروزیها در نهایت موجب مسلط شدن اتحاد ایران ـ روسیه بر منطقه خواهد شد.
آغاز ناآرامیها در سوریه از احتمال شکست استراتژیک ایران خبر میداد. در این سناریو، سرنگونی حکومت بشار اسد باعث تضعیف ایران میشد؛ سوریه تنها متحد عرب ایران و حد واسط حیاتی میان این کشور و حزبالله لبنان است. ایرانی که منزوی شده، در برابر فشارهای بینالمللی برای محدود کردن برنامه هستهای آن آسیب پذیرتر میشود. همچنین با کاهش و کمرنگ شدن نفوذ منطقهای ایران، دشمنان و رقبای آن ــ متحدین آمریکا یعنی ترکیه، قطر و عربستان سعودی ــ نفوذ خود را بسط خواهند داد.
اما همه اینها یک سناریوی محتمل است و اوضاع کنونی در سوریه بهنفع ایران پیش میرود. حکومت اسد در حال پیشروی است، جنگ ایران را در پیشبرد برنامه هستهای خود راحتتر کرده است و دستاوردهای ایران متحدین آمریکا را که از شورشیان سوری حمایت میکردند دلسرد ساخته است. مهمتر آنکه ایران روابط خود را با روسیه تقویت کرده است، که میتوان آن را مهمترین پیامد استراتژیک منازعه سوریه تلقی کرد و آمریکا همچنان بیرون از این ماجرا ایستاده است.
بخشی از محاسبات آمریکا که منجر به کاهش تمایل آمریکا به دخالت در سوریه شده این فرض است که اسد خواه ناخواه سقوط خواهد کرد. ظاهراً آمریکا پیامدهای بازگذاشتن گزینه بازگشت اسد را به هیچ وجه مدّ نظر قرار نمیدهند. ارتش سوریه، با کمک مبارزان حزبالله و تسلیحات ایرانی و روسی، هفته گذشته خطوط شورشیان را در شهر مرکزی القصیر درهم شکستند. این پیروزی نمادین امیدها را برای سرنگونی سریع حکومت اسد یا دست یافتن به یک راهحل دیپلماتیک برای منازعه، از میان برد.
سوریه اکنون یک جنگ نیابتی است که نتیجه آن نظام سلسله مراتبی منطقه را تعیین خواهد کرد. در کانون این نظام، هاله قدرت مزیت استراتژیک دارد. حضور پررنگ حزبالله در سوریه بهمثابه ضربهای سهمگین بر عربستان سعودی است که از مخالفان سیاسی حزبالله در لبنان حمایت میکند. دستاوردهای نظامی سوریه بهمثابه شکستی است برای سعودیها، قطریها و ترکها که همگی ایشان از شورشیان حمایت مالی و تسلیحاتی صورت میدادند.
آمریکا، جدای از خودداری از مداخله نظامی، از کمک تسلیحاتی هم صرفنظر کرده است. دولت اوباما از ورود به این جنگ خودداری کرده است چرا که آن را بهمثابه سُر خوردن بهسمت جنگی تمامعیار میداند؛ تکرار شکست مفتضحانه و بسیار پرهزینه در عراق. با این حال انتخاب چنین گزینهای باعث شده است که دولت اوباما پیامی صریح بدهد که علیه ایران نیز وارد جنگ نمیشود، بهرغم آنکه رئیس جمهور اوباما صراحتاً اعلام کرده بود در قبال مسئله جلوگیری از دسترسی ایران به تسلیحات هستهای، هیچ گزینهای را از روی میز کنار نمیگذارد. هنگامی که مقامات آمریکایی گفتند که گزینههای ایشان برای مداخله در سوریه تحت تأثیر سیستم نیروی هوایی سوریه محدود میشود، ایشان همچنین بهطور ضمنی اعلان کردهاند که از سیستم نیروی هوایی ایران هم هراس دارند.
اگر زمانی این امید که جنگ داخلی سوریه بتواند ایران را منزوی کند بسیار پررنگ و واقعی بود، باید گفت اکنون چنین امیدی بسیار کمرنگ شده است. روسیه در تمام این مدت فرض را بر این گذاشته است که اسد میتواند پیروز شود و بهمیمنت حمایتهای ایران، این فرض را میتوان نتیجه واقعی منازعه سوریه تلقی کرد. روسیه که تا به حال با حمایت از حکومت اسد، خشم بسیاری از اعراب را برانگیخته است، دیگر دلیلی نمیبیند که موضع خود را تغییر دهد. با ادامه حمایت خود از اسد، روسیه متحد پایداری را برای خود تصویر میکند که در برابر فشارهای بینالمللی سر فرود نمیآورد، این در حالی است که به نظر میرسد آمریکا میخواهد دستان خود را از دخالت در منطقه شسته بهسمت محور آسیایی پیش برود.
حمایت ظاهری و جزئی روسیه از فشارهای بینالمللی بر برنامه هستهای ایران، کاملاً آشکار است. این دو کشور همکاری بسیار بلندمدتی در عرصه مسائل قفقاز و آسیایی مرکزی داشتهاند تا سیاستهای منطقهای مطلوبی در قبال این مناطق شکل داشته باشند و نفوذ آمریکا را به حداقل برسانند. هدف مشترک این دو در سوریه روابط ایشان را عمیقتر ساخته است. هرچه منازعه سوریه به طول انجامد، همکاری و اتحاد این دو بیشتر و بیشتر خواهد شد.
روسیه نیز همانند ایران از گسترش اسلام افراطی در سراسر جهان عرب نگرانی دارند. مقامات کرملین بر این باورند که این جریان میتواند رادیکالیسم اسلامی را در مناطق مسلمان نشین روسیه نیز تقویت کند. ایشان سوریه را از منشور جنگ در چچن مینگرند و ترکیه، قطر و عربستان سعودی را عوامل اصلی حمایت از افراطگرایی ابتدا در قفقاز و آسیای مرکزی و اکنون در خاورمیانه میدانند. ایشان خود را کنار ایران در حال مبارزه با متحدین آمریکا و افراطگراهای مسلمان میبینند.
اگر بتوانند در سوریه موفق باشند، بلوک قدرت روسیه ــ ایران نفوذ بیشتری را در مناطق جدید اعمال خواهند کرد از جمله در خلیج فارس ــ لذا میتوان گفت دعوت روسیه از حزب اوپوزیسیون شیعه بحرین، یعنی الوفاق، برای دیدار از مسکو در ماه فوریه، چندان اهمیتی ندارد.
آمریکا شاید درصدد آن باشد که خاورمیانه را ترک گفته دردسرهای آن را پشت سر بگذارد، اما اگر میراث این سیاست آمریکا در قبال سوریه باعث شود که منطقه تحت تسلط محور ایران ــ روسیه قرار گیرد، این تمایل چندان پابرجا نخواهد ماند.
انتهای پیام/*