تیپنگاری انسانی دفاع مقدس از قاب دوربین احمد علیزاده نوحی
خبرگزاری تسنیم: احمد علیزاده نوحی، عکاس جنگ تحمیلی دارای علاقه و نگاهی عمیق به تیپنگاری انسانی و مواجهه آنها با زندگی و مرگ است. کتاب «عکاسان جنگ»؛ عکسهای علیزاده نوحی از جنگ چندی پیش توسط انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس روانه بازار کتاب شد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، نخستین کتاب از سری کتابهای "عکاسان جنگ" (جنگ تحمیلی عراق علیه ایران)؛ آثار احمد علیزاده نوحی از دوران دفاع مقدس ماه گذشته توسط انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس منتشر و در ضیافت افطار این انجمن با حضور اعضای انجمن، مسئولان و رئیس بنیاد فرهنگی روایت، رئیس موسسه شهید حسن باقری و خود عکاس رونمایی شد.
این کتاب دارای 148 صفحه و شامل 112 عکس سیاه سفید با جلد سخت است و در دو قطع منتشر شده است؛ قطع 24×21 با قیمت 250000 ریال و قطع 14×12 با قیمت 120000 ریال. این کتاب شامل گزیدهای از عکسهای عکاس آبادانی طی سالهای 59 تا 67 است و عملیاتها و وقایع مختلفی از دوران دفاع مقدس را به صورت تصویری روایت میکند.
احمد علیزاده نوحی متولد 1322 در آبادان است. در 1341 به استخدام آموزش وپرورش درآمد. سال 42 با تشویق برادرش به عضویت انجمن عکاسی آبادان درآمد که حدود شش سال از تأسیس آن گذشته بود. دورههای عکاسی را نزد استادان محمدرضا فتاحی (از کارمندان شرکت نفت)، حسن چهره نگار (از عکاسان بنام شیراز) و ابراهیم هاشمی گذراند.
علیزاده نوحی با دوربین قطع متوسط عکاسی میکرد. علاقه زیادی به تیپنگاری از مردم بود و معمولا در ساحل رودخانه، نخلستان و حاشیه شهر به دنبال سوژههای انسانی میگشت. وی در سال 52 نخستین نمایشگاه انفرادی خود را در تالار اجتماعات شرکت ملی نفت آبادان (Anex) و سپس دو نمایشگاه دیگر در تهران برگزار کرد. این عکاس در اوایل سال 59 که هنوز جنگ آغاز نشده بود در خانهای در بلوار مهر خرمشهر ساکن شد.
علیزاده نوحی پس از آغاز ناباورانه جنگ تحمیلی تا مدتی با خانوادهاش در خرمشهر ماند. اما با نزدیک شدن دشمن و ناممکن شدن رفت و آمد در شهر خانواده اش را به خانه پدری در آبادان فرستاد. چهل روز از آنها بیخبر ماند تا مطلع شد که به اجبار به شهرستان بهبهان مهاجرت کردهاند. در بحبوحه جنگ، بنیاد شهید آبادان عکاسی از چهره شهدا را به احمد علیزاده نوحی سپرد. از این عکسها فقط برای شناسایی توسط خانوادهای مفقودین و شهدا پس از دفن آنان استفاده میکردند. با افزایش تعداد شهدا، علیزاده نوحی دو نوجوان جسور را به کمک گرفت تا آنها را آموزش دهد؛ محسن چوبدار که 30 آذر 1362 به شهادت رسید و محمد حجازی که در همین سال جانباز شد. این دو بارها ا ز خطوط مقدم عکاسی کردند و آثار با ارزشی را به یادگار گذاشتهاند.
با ادامه جنگ و احساس نیاز به ثبت وقایع و مستندات این رویداد، علیزاده نوحی عکاسی از ویرانیهای آبادان و خرمشهر، خطوط مقدم و به ویژه زندگی مردم در جنگ را ادامه داد. این هنرمند در 1361 با عکسهایی از عملیات ثامن الائمه (شکست حصر آبادان) و عملیات بیت المقدس (آزادسازی خرمشهر) نمایشگاهی گروهی را در آبادان برگزار کرد. سال 1364 برادرش سیامک (عباس) که از فرماندهان جنگ بود، طی عملیات والفجر8 به شهادت رسید؛ برادری که احمد را به کارهای هنری و عکاسی تشویق کرده بود. احمد علیزاده نوحی بعدها به اصفهان مهاجرت کرد و تاکنون در همین شهر ساکن است.
انتشار کتاب عکسهای احمد علیزاده نوحی به گفته خود این عکاس تنها آرزوی عمرش بوده که با آن زحمات چندین و چند سالهاش به ثمر نشسته است. محسن راستانی از عکاسان شناخته شده جنگ و از دوستان علیزاده در ابتدای این کتاب نوشته است: «احمد علیزاده نوحی از نسل انسانهای فرهیخته، آگاه و خودساخته پیش از انقلاب در جنوب ایران است. خلوص، گرمی و هوشمندی در عکسهای او موج میزند. انتخاب بدیعِ زاویه دید، بکر بودن لحظههای طبیعی و ترکیب بندی آگاهانه عکسهای علیزاده نوحی، هر بینندهای را به اعتراف وا میدارد که با یک عکاس متفاوت و حرفهای رو به رو است. در تورق عکسهای او و در مقایسه با آثار عکاسان پیشرو آن دوران، به سطح ممتاز نگاه او پی میبریم و حضورش را در دهههای گذشته، ویژه می بینیم. اگر چه فضای عکاسی حرفهای در ایران، بسیار سخت - و بلکه دیر - به وجود این افراد معترف شد، اما عکسهای آنها به محض دیده شدن، این حقیقت را خالصانه آشکار ساخته است.
جنوبی ها با اینکه در آن دوران دستشان از مرکز دور بود، اما خودشان امکانی بزرگ و استثنائی برای مرکزیت بسیاری از رویدادها و تحولات بنیادی در سطح زندگی آن روزگار بودند؛ تا آ نجا که شهرنشینان مرکز را نیز تحت تأثیر قرار میدادند. شکلگیری بسیاری از جریانهای نوین ادبیات معاصر، سینمای نوگرا و حتی نمونههای برتر در عرصههای ورزشی و موسیقی ایران از آن سرزمین آغاز شد و شاید اغراق نباشد که مدرنیسم شهری در ایران را نیز مدیون آنها باشیم.
احمد علیزاده نوحی در چنین فضایی تنفس میکرد و در مواجهه با دنیای مدرن، جزء نخستینها بود. آبادان - شهری نمونه و استثنائی در ایران پیش از انقلاب - وجود نخستین نهادهای فرهنگی و اجتماعی وابسته به شهرنشینی پیشرفته را تجربه میکرد. اداره یک نهاد عظیم صنعتی - پالایشگاه آبادان - که نمونه آن در دنیا کمنظیر بود، بسیاری از افراد فرهیخته و تحصیل کرده آن دوران را به عنوان شهروندانی برجسته به خود جذب میکرد. وجود کلوپهای ورزشی، فرهنگی و انجمنهای هنری، کمک شایانی در جهت رشد استعدادها و قوام شخصیت اجتماعی شهروندان آبادانی بود.
عضویت علیزاده نوحی در انجمن عکاسی آبادان و دوستی او با چهرههایی همچون ابراهیم هاشمی و حسن چهرهنگار، شرایط بهتری را برای درک او از هنر عکاسی رقم زد. نکتهسنجی این دو استاد، مرز توقع حرفهای بودن در عکاسی را برای علیزاده نوحی آشکار ساخت. تجربههای متنوع در عرصه نقاشی و خوشخطی و نیز ورود او به حوزه امانتداری و تعهد کاری در مشاغل حسابداری یک بانک معتبر، همزمان با معلمی آموزش و پرورش، همگی شخصیت او را مداراگر، واقع گرا و مردمی ساخت. ریشههای این قوّت را حتی میتوان در عکسهای او از جنگ، به خوبی به تماشا نشست.
بسیاری از عکسهای جنگ علیزاده نوحی، به هیچ عکاس دیگری شبیه نیست. چند عکس او امتیاز شایستهای را در تاریخچه عکاسی جنگ ایران و عراق به خوداختصاص داده. چه بسا برخی تصاویر او عکاسانه تر از بقیه به نظر میرسد. لحظههای انسانی در این عکسها چندان رقیق و سطحی نیست و در واقع، یک اتفاق متفاوت در این عکسها باعث شده که عکاس آنها را ثبت کند. کافی است کمی منصفانه به لحظهها و رفتارها در قاب نگاه علیزاده نوحی بنگریم تا کم کم دریابیم که با عکاس متفاوتی رو به رو هستیم.»
انجمن عکاسان ایران ناشر این کتاب از انجمنهای وابسته به بنیاد فرهنگی روایت است که همچنان مشغول آرشیوسازی و انتشار آثار تصوری دوران انقلاب و دفاع مقدس است. مهمترین دغدغه این انجمن به گفته محمدحسین حیدری؛ مدیر عامل آن، نجات عکسها، اسلایدها و نگاتیورها از خطر فرسایش و نابودی به دلیل گذشت زمان است.
انتهای پیام/