محمدرضا سنگری، نویسنده و محقق ادبیات انقلاب و دفاع مقدس، در گفتوگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، با اشاره به مطالبات اهالی فرهنگ از دولت یازدهم و برنامه وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: من نگاهی اجمالی به برنامههای جنتی داشتم و با برخی از کارشناسان ادبی و فرهنگی نیز صحبتهایی درباره برنامههای وی کردهام. در مجموع باید گفت که جریانها، تلاشها و کوششهایی در دوران وزارت سیدمحمد حسینی انجام شد که در وزارت جدید نباید آنها را ناتمام گذاشت، به ویژه در حوزه فرهنگ قرآنی باید مباحث به صورت جدیتر دنبال شود. این موضوع اکنون اندکی کمرنگ است و به نظر میرسد باید بیشتر شود.
وی افزود: نکته دومی که خوب است جنتی به آن توجه داشته باشد، مهندسی فرهنگی نهادها و مجموعههایی است که همخوانی و همراهی ندارند. در حوزه فرهنگ فعالیت بسیاری از نهادها و موسسات به موازات یکدیگر و به دور از مهندسی فرهنگی است، در صورتی که با یک نقشه راه و مهندسی فرهنگی میتوان این فعالیتها را در جهات مختلف ساماندهی کرد.
سنگری تصریح کرد: موضوع دیگری که باید به آن به صورت روشن و شفاف رسیدگی کرد، موضوع سینماست، جنجالها و دیدگاه متفاوتی در این حوزه در یکی دو سال اخیر ایجاد شده که رفع آنها نیازمند تلاش جدی، عالمانه و هوشمندانه است. باید شکاف موجود در حوزه سینما را از بین ببریم، امیدوارم جنتی در حوزه سینما برنامه دقیقتری ارائه کنند.
این استاد ادبیات دفاع مقدس همچنین افزود: در حوزه شعر و ادبیات نیز نیازمند مباحث نظری هستیم. بهتر است مسئولان ارشاد در دولت یازدهم به جای برگزاری نشستهای شعرخوانی که خروجی چندان روشنی ندارد، نشستها و همایشهایی برای روشن کردن وضعیت شعر در دوره کنونی برگزار کند. ما باید ارتباط خود را در حوزه شعر با جهان تعریف کنیم، اکنون ارتباط یکسویهای میان شاعران ایرانی و شاعران بینالملل وجود دارد. برای نمونه ما در جشنواره شعر فجر برخی از شاعران حوزه بینالملل را دعوت میکنیم تا در ایران حضور داشته باشند، اما اقدامی برای معرفی و شناساندن شعرای خود به کشورهای دنیا نکردهایم.
ترجمه شعر انقلاب؛ ضرورتی فراموش شده
وی ادامه داد: بنابراین باید ارتباطی که اکنون کمرنگ است را به حد قابل قبولی برسانیم، برای این کار میتوان همایشها و نشستهایی جهانی برگزار و چهره شعر بعد از انقلاب را به دنبا معرفی کرد. ترجمه شعر انقلاب نیز یکی از ضرورتهاست، که تاکنون از آن غفلت شده است، بخشی از جهان امروز که شاهد اتفاقات و حساسیتهایی مشابه انقلاب اسلامی است، میتواند بستری مناسبی برای معرفی شعر انقلاب باشد، کشورهای حوزه جهان اسلام که این روزها شاهد تحولات و بیداری اسلامی است، در همان فضایی هستند که ما در سال 57 یا 58 بودیم، این کشورها در وضعیت کنونی مبانی فکری چندان قویای ندارند و به لحاظ فرهنگی و ادبی در حوزه انقلاب فقیر محسوب میشوند، ما ترجمه ادبیات انقلاب میتوانیم بخشی از خوراک فکری و فرهنگی لازم را برای آنها فراهم کنیم.
در حوزه انتقال شعر انقلاب فاقد نگاه جهانی و نگاه منطقهای بودهایم
سنگری گفت: متأسفانه ما نه تنها نگاهی جهانی نداشتهایم، بلکه در حوزه انتقال شعر انقلاب فاقد نگاه منطقهای لازم بودهایم، اکنون در کشورهای هند، پاکستان، افغانستان، شیفتگان بسیاری نسبت به فرهنگ و تمدن انقلاب ایرانی وجود دارد که ما بر روی آنها سرمایهگذاری نکردهایم. برای نمونه چند سال پیش در هند در مجلسی حضور داشتم که جمعی از مسلمانان اهل تسنن و مسیحیان وجود داشتند، من در این مجلس اشعاری عاشورایی را قرائت کرد، بخشی از «نینامه» اثر قیصر امینپور و شعر «راز رشید» سید حسن حسینی را قرائت کردم که موجب شد حالت روحی بسیاری از این افراد منقلب شده و استقبال جالب توجهی داشته باشند.
وی پیشنهاد کرد، وزارت فرهنگ و ارشاداسلامی در حوزه شعر نشستهای مشترک برگزاری کرده تا شاعران به بحثهای نظری در حوزه شعر پرداخته و جایگاه شعر انقلاب در دنیای ادبیات جهان ترسیم کنند.
غفلت از ورود ادبیات دفاع مقدس به فضای آکادمیک
سنگری در بخش دیگری از سخنان خود به ادبیات دفاع مقدس اشاره کرد و گفت: اخیراً مسئولان حوزه هنری با رهبر معظم انقلاب دیداری داشتند که معظمله در این دیدار نکات حائز اهمیتی را مطرح کردند، که باید به آنها توجه داشته باشیم، ورود ادبیات دفاع مقدس به فضای آکادمیک از نکات قابل توجهی است که تاکنون از آن غفلت شده و کار جدی در این زمینه صورت نگرفته است.
وی گفت: من در این حوزه پژوهشها و جستوجوهای فراوانی داشتهام، اما واقعیت این است که هنوز پژوهشهای علمی و دانشگاهی جدی در این حوزه صورت نگرفته است، در حوزه ترجمه نیز اقدام قابل توجهی صورت نگرفته است، ادبیات دفاع مقدس تنها به شعر و داستان ختم نمیشود، بلکه شامل نقد ادبی و پژوهشهای ادبی نیز میشود، هر چند در حوزه داستان نیز جز چند اثر محدود آثار دیگری را ترجمه نکردهایم.
ایجاد اتاق فکرمتشکل از نخبگان ادبیات انقلاب و دفاع مقدس
سنگری گفت: ما زندگینامههای داستانی، وصیتنامهها شهدا، خاطرات، ادبیات نمایشی دفاع مقدس و ... را نیز منتقل نکردهایم در حالیکه تجربه نشان داده است، ترجمه موفق و انتقال صحیح این آثار نتایج موثری را برای انتقال گفتمان انقلاب به آن سوی مرزها به بار خواهد آورد و ادبیات ما جهانی خواهد شد.
وی ادامه داد: به گمان من وزارت ارشاد دولت جدید در نخستین اقدام باید اتاق فکر ایجاد کند و از نخبگان ادبیات انقلاب و دفاع مقدس برای ساماندهی این حوزه و ترسیم چشماندازهای روشن بهره بگیرد.
انتهای پیام/