به گزارش خبرگزاری تسنیم از تربت حیدریه، به رسم عرف و به حکم شرع، سرپرستی خانوارها برعهده مردان است اما در گذشتههای دور در برخی جوامع به علل گوناگون سرپرستی خانوار را زنان برعهده داشتند و امروزه نیز بنا به شرایط زمانه با این پدیده بیشترمواجهه هستیم. در گذشته زنان سرپرست خانوار را با عنوان زنان بی سرپرست میشناختند.
زنان بیسرپرست یا زنان خود سرپرست و سرپرست خانوار
بر اساس قانون مصوب سال 1371 مجلس شورای اسلامی، زنان بیسرپرست یا زنان خود سرپرست و سرپرست خانوار این گونه تعریف و طبقه بندی میشوند:
- زنان بیوه: بیوه به زنانی اطلاق میشود که به عقد (ازدواج دائم) یا منقطع درآمده و سپس به یکی از دلایل طلاق، فوت شوهر، فسخ عقد، صدور حکم موت فرضی، بذل مدت و یا انقضای مدت در نکاح منقطع، شوهر خود را از دست داده باشند.
- زنان پیر و سالخورده: زنان بیسرپرست و مسنی هستند که قادر به تأمین معاش خود نباشند.
- سایر زنان و دختران بیسرپرست: به زنان و دخترانی اطلاق میشود که بنا به عللی از قبیل مفقودالاثر شدن یا از کار افتادگی سرپرست، به طور دائم یا موقت بدون سرپرست (نانآور) میمانند.
به طور کلی زنان سرپرست خانوار به زنانی گفته میشود که به علت فقدان حضور مستمر و منظم مردی توانمند بار مسئولیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خانواده را بر دوش میکشند.
به آسانی میتوان پی برد با توجه به شرایط اقتصادی و فرهنگ جنسیتی جامعه ایران، این گروه از افراد جامعه گروه آسیبپذیری بوده که نیازمند حمایتهای گوناگون هستند، در کوچه پس کوچههای شهر و روستای ما نیز تعدادی از این زنان بار مسئولیت زندگی را به دوش میکشند.
7 هزار و 762 زن سرپرست خانوار در شهرستان تربت حیدریه
بر اساس سرشماری مرکز ملی آمار ایران، در سال 1390 شهرستان تربت حیدریه دارای 60 هزار و 699 خانوار بوده که 7 هزار و 762 خانوار را زنان سرپرستی کردهاند، به عبارتی 12.78 درصد سرپرست خانوارهای شهرستان زنان هستند که این درصد برای ساکنین شهر، 11.68 درصد است، یعنی از 40 هزار و 219 سرپرست ساکن شهر 4 هزار و 701 سرپرست زن وجود داشته است.
همچنین براساس آمار کمیته امداد امام خمینی شهرستان تربت حیدریه در سال 1391 ، 4 هزار و 863 زن سرپرست خانوار تحت پوشش این نهاد قرار گرفته که به عللی چون طلاق، فوت همسر و حبس همسر سرپرست خانوار بوده و از آن جا که توانایی امرارمعاش را به تنهایی نداشتهاند تحت حمایت کمیته امداد قرار گرفتهاند.
براساس آمار فوق میتوان ادعا کرد نیمی از زنان سرپرست خانوار شهرستان تحت حمایت کمیته امداد هستند که این آمار حکایت از آسیب پذیری بالای این گروه دارد، بدیهیترین مشکلی که زنان سرپرست خانوار با آن مواجهه هستند مسائل اقتصادی است.
تنها 340 زن سرپرست خانوار از بیمه تأمین اجتماعی برخوردارند
از آن جا که اکثر زنان سرپرست خانوار در اثر رویدادی چون طلاق، فوت و حبس همسر و یا ناتوانی و بی کفایتی همسران خود متحمل بر دوش گرفتن بار سنگین زندگی میشوند، بنابر این بدیهی است که از قبل برای مواجهه با چنین شرایطی مهارتی کسب نکردهاند و نمیتوانند به راحتی جذب بازار کار شوند و کسب درآمد کنند، به طوری که براساس آمار سازمان تأمین اجتماعی شهرستان تربت حیدریه تنها 340 زن سرپرست خانوار از بیمه تامین اجتماعی برخوردار هستند که البته این عدد بین شهرستانهای تربت حیدریه، فیض آباد، زاوه و رشتخوار مشترک است.
همزمانی ایفای دو نقش مادری و نانآوری
زنان سرپرست خانوار در مواجهه با همزمانی دو نقش مادری و ایفای نقش پدری ناچار هستند به مشاغل خانگی رو بیاورند که نه تنها از درآمد بالایی برخوردار نیست بلکه از حضور آنان در اجتماع نیز میکاهد، مضاف بر این که برای زنان جوان سرپرست خانوار امکان حضور در اجتماع به ویژه در محیطهای سنتی شهرستان خود معضلی است که بر سایر مشکلات این گروه میافزاید.
احساس عدم امنیت باعث میشود که این زنان به ناچار همواره خود و فرزندان خود را به نوعی به خانواده پدری تحمیل کنند تا ضمن احساس امنیت، اصالت و نجابت خود را به جامعه ثابت کنند.
زنان سرپرست خانوار شوهردار پدیده ای جدید
شاید بدیهیترین و اصلیترین مشکل زنان خود سرپرست و سرپرست خانوار مشکل اقتصادی و امرار معاش باشد لکن معضلات اجتماعی از جمله نگاههای سنگین جامعه و عدم احساس امنیت خود علتی است بر عدم شکوفایی استعداد های زنان و باروری تواناییهای آنان در راستای امرار معاش است.
زنانی که علیرغم تفکر رایج احساساتی بودن، در همین بستر قوی عمل میکنند و سرنوشت خود و کودکان بیگناه شان را به همسران نالایقی که در گیر اعتیاد و ناهنجاریهای اجتماعی شدهاند نمیسپارند، زنان جوانی که با داشتن کودک شاید هرگز نتوانند به علت گناه فرد دیگری زندگی مشترک را تجربه کنند در این میان شرایط زنانی که مسئولیت اقتصاد زندگی را برعهده دارند اما به طور قانونی از همسر نالایق خود جدا نشدهاند بغرنجتر است چرا که ناچارند امر و نهی همسر خود را نیز تحمل کنند و در برخی موارد آزار جسمی را نیز متحمل شوند.
کسانی که بهانهشان حمایت مالی زنان سرپرست خانوار است ولی...
توقع افراطی ازدواج موقت از زنان جوان سرپرست خانوار پدیدهای است که به بهانه حمایت مالی از آنان در جامعه به وجود آمده است به شدت روح و غرور این زنان را آزار میدهد، مضاف بر اینکه چه بسا زنان مطلقه بدون فرزندی که که از تحصیلات برخوردارند و مشکل امرار معاش نیز ندارند بنا به شرایط اجتماعی و فرهنگی شهرستان نمیتوانند زندگی مستقلی داشته باشند و به ناچار به خانه پدری بر میگردند.
در جهت توانمندسازی زنان سرپرست خانوار و رفع مشکلات آنها تنها وجود نهادهای مختلفی که به مشکلات مادی آنان رسیدگی کنند کافی نیست بلکه پاک سازی نگاهها و افکار مسموم جامعه را به گونهای می طلبد تا فضای جامعه به ویژه شهرستان در جهتی سوق داده شود تا همگان در جهت رفع مشکلات این گروه همت گمارند نه این که با افکار و دیدگاههای ناشایست مشکلی بر مشکلات آنها ا فزوده شود.
انتهای پیام/