به گزارش خبرگزاری تسنیم به نقل از آدینه تهران، «حجاب» از ارزندهترین نمودهای فرهنگی، اجتماعی در تمدن ایرانی - اسلامی است که پیشینه آن به قبل از ورود اسلام میرسد، اما در فرهنگ اسلامی به اوج تعالی و منتهای ارزش و اعتبار خود میرسد. حجاب و عفاف پدیده مذهبی - ارزشی مهمی در تعالیم اسلامی است و توجه به زمینههای فرهنگی - اجتماعی به عنوان بستر آن بسیار شایسته و لازم است و اشاعه و تعمیق آن، نیازمند آموزشهای بنیادین و مداوم در خانواده، مدرسه، دانشگاه و اجتماع است. بدیهی است که در کنار شرایط مساعد اجتماعی برای ارزش تلقی کردن و الگوپذیری این فرهنگ، نیازمند درونی و نهادینه شدن آن در وجود افراد است بدون شک رسیدن به این هدف نیازمند مشارکت و توجه جدی همه نهادها و دستگاهها به صورت مستمر و هدفمند است. آنچه در پی میآید مصاحبه آدینه تهران با سردار علیرضا افشار معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر کشور دولت دهم و از طراحان قانون حجاب و عفاف است که از نظرتان میگذرد.
جناب افشار! با صراحت و بدون پرده علت اجرایی نشدن قانون عفاف و حجاب چیست؟
اینکه قانون عفاف و حجاب کاملا اجرا نشده بحث درستی نیست. اما تا نقطه مطلوب و اهدافی که قانون در نظر دارد فاصله زیاد است. در این قانون برای 26 دستگاه اجرایی حدود 300 مصوبه برشمرده شده است. حوزه ترویجی و فرهنگی یک بخش است و بخشی هم در حوزه اقتصادی داریم (طراحی مد لباس، تولید کنندگان و عرضه کنندگان لباس مناسب) و بخش دیگر هم حوزه انتظامی است که به بررسی تخلفات و جرایم میپردازد. اما علت اجرایی نشدن کامل این طرح چند عامل است. اول اینکه بار مالی دارد. مثلا برای صدا و سیما تکالیفی تعیین شده ، برای آموزش و پرورش و دستگاههای فرهنگی دیگر نیز وظایفی مشخص شده است که بار مالی این برنامهها در نظر گرفته نشده و فقط شرح وظایف و راه کار ارائه شده است. مورد دوم اینکه دستگاههای مسئول این وظایف را تبدیل به برنامه نکردهاند و در برنامه سالانهشان نگنجانیده اند.
آیا آسیبها و مشکلات این قانون در اجرایی نشدن آن نقش ندارد؟
بله ممکن است. در آسیب شناسی و بررسیهایی که از دستگاهها داشتیم مشخص شد که مرجع نظارتی و ضمانت اجرایی در این قانون وجود ندارد تا دستگاهها را متقاعد کند که در چارچوب وظایف قانونی خود برنامه بنویسند. بیشتر دستگاهها اظهار کرده اند که برای اجرا نیازمند بودجه هستند و دستگاه مربوط نمیتواند از بودجه جاری در اجرای قانون عفاف و حجاب مصرف کند. یک مسئله کلان هم وجود دارد و به هر حال بین صاحب نظران و مدیران اجرایی و کارشناسان اختلاف دیدگاه راجع به اصل حجاب و عفاف هست هم در تعریف آن و هم حدود شرعی. حتی بعضیها اختلاف در وضعیت موجود دارند. برخی وضعیت فعلی را بد و برخی هم چنین نظری ندارند و مرجعی هم برای حل و فصل این اختلافات و دیدگاهها و نقطه نظرات وجود ندارد که همه را هم جهت کند و فصل الخطاب باشد.
با توجه به اینکه این قانون مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی است چه راهکارهایی برای اجرا وجود دارد؟
اولا باید یک مرکزیت و مرجعی برای آن در نظر گرفته شود و باید ستاد صیانت از حریم امنیتی و حقوق شهروندان که مجری آن در وزارت کشور است جایگاه قوی تری داشته باشد و بتواند از جایگاه فرا قوهای عمل کند. چون خیلی از دستگاهها مانند صدا و سیما تابع دولت نیستند. لذا باید جایگاه قانونیتری برای این مرجعیت و هدایت دستگاههای اجرایی و فرهنگی به وجود آید و برای نظارت بر این دستگاهها و اجرای قانون بودجه و اعتباری در نظر گرفته شود.
آیا بطور کلی برنامه عملیاتی و اساسنامهای برای اجرای این قانون تعیین شده است؟
اساسنامه همان راهکارها و شرح وظایف است که مصوبه شورایعالی انقلاب فرهنگی است که این تبدیل شدنش به برنامه کار بسیار سختی است. در حال حاضر برنامههای اجرایی در هر حوزه برای دستگاهها مشخص شده است. مثل ترویج فرهنگ حجاب و عفاف در ادارات. چراکه خیلی از علما و مسئولین نظرشان این است که کار را از خود دولت شروع کنند و لذا کارکنان دولت در اولویت هستند. برای قانون حجاب و عفاف ده برنامه طراحی شده است و به همه دستگاهها هم ابلاغ شده تا در محیط اداره شان برنامهها را دنبال کنند. اجرای دقیق قانون حجاب و عفاف نیاز به تأمین مالی دارد. مجلس شورای اسلامی موظف شده که قوانین لازم و بودجه برای قانون عفاف و حجاب در نظر بگیرد که تاکنون قدمی برنداشته است و در سال جاری آنچه برای حجاب و عفاف در نظر گرفته اند نیم درصد بودجه کشور برای امور قرآنی و 15میلیارد برای اجرای قانون حجاب و عفاف است. البته چون در مصوبه مجلس این الزام نشده و گفتند دستگاهها مجاز هستند لذا نه آن نیم درصد قرآنی محقق شد و نه 15 میلیارد تومان حجاب و عفاف مجلس تحقق پیدا کرده است.
به نظر شما کدام سازمان و نهاد حکومتی وظیفه سنگین تری برای اجرای این قانون دارد؟
مهمترین دستگاهها در عرصه فرهنگ سازی، آموزش و پرورش و صدا و سیما هستند. البته نهاد خانواده مهمتر است اما خانواده را نمیتوان به عنوان یک تشکل و نهاد در نظر گرفت. وزارت ارشاد نیز در حوزه علمی و دینی تاثیر است.
و سخن آخر؟
ما همه دستگاهها را ارزیابی، نظارت و بازرسی کردیم و در استانها پایش عفاف و حجاب داشتیم. اینها کمک میکند تا مدیران تحت نظارت و هدایت قرار بگیرند. تا وظایفشان را بخوبی انجام دهند. اگر ضمانتهای اجرایی چه در بحث ساختاری و چه بودجهای فراهم شود میتوانیم با این ارزیابی مدیران، دستگاههای مختلف در استانها به نتایج بهتری برسیم.