به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم به نقل از مؤسسه واشنگتن، سیمون هندرسون، کارشناس مسائل انرژی و خلیج فارس در این اندیشکده معتقد است که پیشرفت ایران در عرصه هستهای در حال تبدیل کردن این کشور به یک قدرت هستهای غیر رسمی است که با توجه به این مهم، سرعت مذاکرات هستهای با این کشور باید سرعت گیرد تا خطر ایران خنثی شود.
امروز، دو روز کاری از مذاکرات میان کارشناسان گروه 1+5 و همکاران ایرانی آنها در وین آغاز میشود؛ این کارشناسان قرار است مسائل تکنیکی مربوط به برنامه هستهای ایران و تحریمهای بینالمللی را بررسی کنند. این نشست کمک خواهد کرد، بستر لازم برای دور بعدی مذاکرات دیپلماتیک ایران و گروه 1+5 که قرار است در 7 و 8 نوامبر در ژنو برگزار شود، فراهم آید.
اظهاراتی که پس از گفتگوهای مجزای میان ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی انجام شد، چشم انداز برای پیشرفت در این مذاکرات را تقویت کرده است. در یک بیانیه مشترک بسیار نادر، هر دو طرف اعلان کردند که گفتگوها «بسیار ثمر بخش» بوده است ـ که این به مثابه فاصله گرفتن از یازده نشستی است که پیش از این در سالهای اخیر برگزار شد و در حل آنچه که از طرف آژانس «وجوه نظامی محتمل» برنامه هستهای ایران خوانده میشود، توفیقی حاصل نکرد. بیانیه مذکور همچنین نشان میدهد که سندی که در نشستهای پیشین روی آن بحث شده، کنار گذاشته میشود و رویکردی جدید اتخاذ شده است.
هر چند که گروه 1+5 و تهران توافق کردند که محتوای مذاکرات ایشان مخفی باقی بماند، هدف کلی گفتگوها این بود که در برابر برداشته شدن تحریمهایی که به شدت به اقتصاد ایران ضربه زده است، ظرفیت غنی سازی و دیگر فعالیتهای هستهای این کشور کاهش یابند. مهمترین موانعی که در مسیر این فرایند قرار میگیرند، تأیید هر گونه امتیازی است که ایران میدهد و چینش اقداماتی که به منظور برداشته شدن تحریمها باید صورت گیرد.
به رغم اظهارات آشکاری که خبر از پیشرفت میدهند، پیشرفتهای واقعی که تا کنون رخ داده بیشتر مربوط به فضای مذاکرات بوده است. پیشرفت بیشتر نیازمند آن است که تهران امتیازاتی را بدهد که چهرههای برجسته سیاسی ایران آنها را ـ حداقل در انظار عمومی ـ غیر قابل مذاکره خواندهاند. متوقف کردن تولید اورانیوم غنی شده و متوقف کردن نصب سانتریفیوژهای بیشتر میتواند اقدام آغازین مناسبی باشد که حسن نیت ایران را آشکار میکند. موضوع مهم دیگر تغییر رویکرد ایران نسبت به شفاف سازی است، از جمله اجرای کامل همه پادمانهای مذکور در پروتکل الحاقی آژانس بینالمللی انرژی اتمی که ایران در سال 2003 با آن توافق کرد. این امر همچنین باید با شفاف سازی در مورد مسائل مربوط به اقدامات نظامی پیش رود که آژانس از سال 2004 بر آنها تأکید میکند و همچنین نگرانیهایی که در مورد راکتور آب سنگین پلوتونیوم اراک وجود دارد.
به نظر میرسد که دولت اوباما در مورد موفقیت مذاکرات بسیار نگران است، هر چند که اعلان کرده است که معامله نکردن به مراتب بهتر از شکل گرفتن یک معامله بد است. اگر گفتگوها ناکام بماند، حمایت بینالمللی از تحریمها ممکن است از هم بپاشد و اهرم فشار از دست آمریکا خارج گردد. جامعه بینالمللی در حال نظاره است، به ویژه متحدین آمریکا در اروپا و آسیا و نیز دوستان منطقهای ما همچون اسرائیل، اردن، امارات متحده عربی و عربستان سعودی. ریاض هفته گذشته از عدم قاطعیت واشنگتن در مورد مسئله سوریه و رویکرد ظاهراً مثبت آن در قبال ایران، اعلان نارضایتی کرد.
به نظر میرسد که واشنگتن معتقد است که زمان به نفع آن در حال گذار است، چرا که پیشرفتهای هستهای ایران همچنان قابل بازگرداندن است. به لحاظ تکنیکی، این ادعا قابل بحث است. هرگونه امتیازی که به ایران داده شود، مانند صدور اجازه غنی سازی اورانیوم، به زودی از جانب دیگر کشورهایی که پیش از این از برخورداری از چنین حقی منع شدند، مطالبه خواهد شد. در واقع دادن چنین امتیازی به این نحو به ایران، برای جلب همکاری برای التزام به شرایط منع گسترش، زیادهروی خواهد بود.
در خاورمیانه، بسیاری نگران این هستند که پیشرفتهای ایران در عرصه هستهای آن را در مسیر تبدیل شدن به یک قدرت هستهای غیر رسمی قرار دهد. این تصور در حال تحقق است، تهران در حال تبدیل شدن به یک هژمون منطقهای نوظهور است و رسیدن به یک توافق با غرب به مثابه مهر تأیید واشنگتن بر این وضعیت است. لذا حتی در این مرحله بسیار حساس، واشنگتن لازم است به سرعت مذاکرات را ادامه دهد، پیشرفتی قابل توجه حاصل کرده و پیشرفت ایران را خنثی کرده و نگرانیهای متحدین آمریکا را بر طرف سازد.
انتهای پیام/