به گزارش خبرگزاری تسنیم، ساختار کتاب «تولید و تکوین علوم انسانیِ اسلامی» به قلم مهدی عاشوری شامل سه بخش است؛
الف. تبیین مدلهای علم دینی: این بخش تحریر درسگفتارهای حجتالاسلام و المسلمین خسروپناه است که مطالعهای فلسفی-منطقی درباره علم دینی است و مطالعهای است ذیل منطقِ پژوهش و در سه قسمت تدوین شدهاست.
در قسمت ابتدایی مروری تاریخی بر سیر ایده علم دینی و رویکردهای اصلی آن دارد. در قسمت دوم مدلهای مختلفی که در باب علم دینی ارائه گشته در چهار دسته تقریر و معرفی گشتهاند: مخالفین علم دینی، طرفداران غربستیز، طرفداران غربگریز و طرفداران غربگزین. در این قسمت به صورت خلاصه پنج نظریه از مخالفان علم دینی و یازده نظریه از موافقان علم دینی تقریر و لبّ تبیین آنها مورد بررسی قرار گرفتهاست.
قسمت سوم این بخش تبیین مدل پیشنهادی در دو بخش است، در بخش اول با تنقیح مبادی تصوری و تصدیقی، علم دینی مورد نظر توصیف و امکانش اثبات میگردد و در بخش دوم کلیات الگوی حکمی- اجتهادی، به عنوان مدلی از اسلامیسازی علوم انسانی است که با بهرهگیری از فلسفه مطلق و فلسفه مضاف اسلامی و با تبیین نظام انسانشناسی، روششناسی اسلامی، نظام ارزشی و مکتبیْ به توصیف انسان تحققیافته و توصیف انسان شایسته و توصیه انسان بایسته با رویکرد اسلامی میپردازد به عنوان راهکاری در عرصه روششناسی علوم انسانیِ اسلامی تشریح میشود.
ب. فلسفه، فرهنگ و تکوین علوم انسانیِ اسلامی: این بخش تحریر درسگفتار حجتالاسلام و المسلمین دکتر پارسانیا است که هرچند بُعد فرهنگی تکوین علوم انسانی را به صورت پررنگتر مورد توجه قرارداده، اما با توجه به پسزمینه فلسفی علوم انسانی نشان داده که چگونه میتوان از افتادن در وادی نگرشهای نسبیگرایانه پرهیز نمود، وی ریشه رویکرد نسبیگرایانه را در انکار ربط منطقی مبادی معرفتی و نظریهها و تقلیل مبانی معرفتی نظریهها به مبادی وجودی غیرمعرفتی میدانند و پس از بررسی چیستی علم و نظریهپردازی و تمایزهای تحقق یک نظریه در سه جهان نفسالامر، ذهن نظریهپرداز و عالم بینالاذهان ربط نظریهها را مبانی خویش در این سه جهان مورد بررسی قرار میدهد و در نگاهی جامع هم مدلهای تحلیل فلسفی نظریهها را معرفی مینماید و هم بسترها و زمینههای تکوین نظریهها در جامعه را بررسی مینماید. وی با بررسی مبادی وجودی نظریهها و آثار و پیآمدهای انتقال نظریهها از یک فرهنگ به فرهنگ دیگر، بازسازی بومی نظریهها را به عنوان واکنش طبیعی و فعالانه فرهنگها در برابر نظریههای غیربومی معرفی میکند. در پایان نیز با بررسی رابطه علم بومی و علم اسلامی و تفاوتهای آن راهکارهای تحقق بومیِ و تکوین علوم اسلامی معرفی میشود.
ج. تولید علوم انسانیِ اسلامی و جهاد علمی: هرچند توجه به ابعاد منطقی و فلسفی علوم انسانیِ اسلامی و اعتبار الگوهای نظریهپردازی دینی از اهمیت بسیاری برخوردار است، اما تداوم طولی و امتداد عینی این تحقیقات ایجاب میکند برای تقویت نهضت تولید علم مطالعه در باب علم به عنوان پدیدهای اجتماعی نیز مطالعاتی ضابطهمند و بررسیهایی موشکافانه صورت گیرد و نحوه برنامهریزی و ساماندهی برای تقویت بنیانهای تولید علم مورد توجه قرار گیرد.
بخش سوم به این مسأله میپردازد که چگونه جهاد علمی و تولید علم، به نهضتی پویا میان دانشپژوهان تبدیل میشود. هدف اصلی این فصل ارائه چهارچوبی نظری برای مطالعات اجتماعیِ غیرتاریخی درباب «نهضت تولید علم در ایران» با تأکید خاص بر «علوم انسانی اسلامی» است، تا از این طریق بتوان با تکمیل این مطالعات به رشد و پویایی این نهضت یاری رساند. در این بخش با مطالعة دقیق أسناد، تمامی ایدههای مستقل در قالب مفاهیم و مضامین فرعی شناسایی و با دستهبندی مضامین فرعی، چهار مضمون اصلی زیر شناسایی گردید: «سازماندهی پژوهشگران و اجتماعات علمی»، «شکلگیری و مدیریت هستههای علمی»، «هدایت برنامههای پژوهشی»، «تعارض جبههای علم دینی و علم سکولار» و بر اساس عوامل شناسایی شده در مضامین اصلی فوق دو پیشنهاد اصلی ارائه شدهاست: الف. «مدیریت محتوایی در هستههای مولد علم» بر اساس «تدوین و بسط برنامههای پژوهشی»؛ ب. «مدیریت ستادی نهاد علم» بر اساس «تقویت جبهه علمی انقلاب اسلامی» و «حمایت از هستههای مولد علم».
هدف اصلی از تالیف این کتاب فراهمساختن متنی مقدماتی برای دانشجویان و پژوهشگران عرصه علوم انسانی است که میخواهند با رویکردی اسلامی به فعالیت علمی بپردازند، تا از این طریق بتوان با تکمیل این مطالعات به رشد و پویایی این نهضت یاری رساند.
انتهای پیام/