به گزارش خبرگزاری تسنیم از ارومیه، وقتی بخواهیم یک موضوع سیاسی را در شهری مثل ارومیه که سالهای سال مرکز استان و ایالت بوده است بررسی کنیم ناگزیر به بررسی برگهای تاریخ در دهههای مختلف هستیم تا از پی آن رفتار شناسی مدیران حاکم بر شهر و استان انجام گرفته و خط مشی و گرایشات سیاسی آنها و تاثیرشان در توسعه یا عقب ماندگی مرکز استان آذربایجان غربی بازشناسی شود.
در بررسی تاریخ سیاسی شهر ارومیه از منظر مدیریت شهری میتوان ردپای انواع مدیران با تفکرات مختلف را در این شهر دید که هر یک با وابستگیهای سیاسی در صدد اعمال نقطه نظرات و سلایق خود برای توسعه شهر بودهاند و بسته به تاثیرگذاری تفکراتشان دستاوردهای کم و زیادی در توسعه این شهر داشتهاند.
سیاسی ترین شهردار، پاک ترین شهردار
شهر ارومیه، پس از انقلاب شهردارانی مثل مهندس شهید مهدی باکری داشته است که روزگاری گمنامانه تلاش کرده است در مقام یک کارگر ساده شهرداری مشکلات شهروندان حاشیه نشین و در سیلاب مانده را حل کند.
شاید بتوان شهید باکری را سیاسی ترین شهردار ارومیه نیز نامید چراکه این سردار جنگ در دوران پیش از انقلاب پیوسته تحت نظر و تعقیب ساواک قرار داشت و در تامین اسلحه برای انقلابیون از خارج از مرزها نقشآفرینی میکرد.
حتی شهید باکری دوره سربازیاش را به تبعیت از فرمان امام مبنی بر فرار سربازان از پادگانهای ارتش شاهنشاهی نیمه تمام رها کرد در حالی که در تهران افسر وظیفه بود.
سیاست خدمت خالصانه
شهید مهدی باکری زمانی برای 9 ماه، مسئولیت شهرداری ارومیه را بر عهده داشت که همزمان در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که تازه تشکیل شده بود نیز خدمت میکرد و به کار ساماندهی سپاه ارومیه نیز مشغول بود و بعدها همه این فعالیتها را رها کرد و با فراهم سازی تیمی 45 نفره راهی جبهه آبادان برای شکستن حصر این شهر شد.
به هر حال در زمان شهرداری شهید باکری از یک سو نا آرامیهای داخلی و منافقانه در اطراف این شهر آغاز شده بود و از سوی دیگر جنگ 8 ساله در حال وقوع بود و در همه این جریانات تقریباً همه دستگاههای دولتی و خدماترسان در وضعیتی تقریباً ناپایدار میتوانستند خدمات محدودی را به شهروندان ارائه کنند.
عبور شهرداران از نا امنی و بحران دهه شصت
در حقیقت شهر ارومیه مدیریت شهری جنگ زده، بمباران شده و نا امن را در دهههای نخست انقلاب به شکل جدی تجربه کرد.
بعد از شهید باکری، رضا بنیهاشمی، میرقدیر ساداتی، فریدون انتظاری، عبدالحسین طاهر مرام، علی اشرفنیا و محمد علی صمدی سکان مدیریت شهری ارومیه را در دست گرفتهاند و از کوران جنگ و بمباران و نا امنی عبور داده و به دهه هفتاد رساندهاند.
دههای که حدوداً نیمی از آن به سازندگی گذشت و نیمی دیگر به اصلاحات.
در این دهه نیز نصرت صمدزاده، کریم فروزان، رسول کشتپور، نقی کریمی و عبدالهی پشت میز شهردار در ساختمان عقاب شکل شهرداری ارومیه در میدان ایالت سابق و انقلاب کنونی نشستند تا در دو دههای که از تاریخ شهر ارومیه پس از انقلاب گذشت هیچ کار شاخصی که نشان دهد این شهر به سمت توسعه متوازن و حساب شده پیش میرود اتفاق نیافتد.
اضافه شدن خرد جمعی به مدیریت شهری در ارومیه
اما جرقههای وقوع مهمترین اتفاق مدیریت شهری در همین دهه توسط دولت اصلاحات زده شد و یکی از اصول برجای مانده قانون اساسی احیا شد.
اصل هفتم قانون اساسی که تصریح دارد اعضای شوراهای شهر و روستا که منتخب مردمند در مدیریت امور شهرها و روستاها نقش آفرینی کنند و از حجم دخالت دولت بکاهند و نقش خود مردم را در مدیریت امور خود توسعه دهند.
در نهایت انتخابات شوراها در سال 1381 همزمان با سراسر کشور در ارومیه نیز انجام شد و حاصل رای مردم اضافه شدن منتخبانی از خرد جمعی افکار عمومی در مدیریت شهری بود.
جلوگیری از تکروی شهرداران
تا آن زمان شهرداران به تشخیص شخص خود اقدام به اجرای برنامههای مختلف میکردند اما شوراهای شهر سه گانه در ارومیه تلاش کردند تا به هر نحوی که شده جایگاه تازه خود را در مدیریت شهری اعمال کنند و از تکروی جلوگیری کنند.
مثلاً شهرداری در ارومیه وجود داشت که یک شب دستور داد کرکرههای مغازهها در یک خیابان فلان رنگی شوند و کرکرههای مغازه های مردم در خیابانی دیگر رنگ فلان بر خود گیرند و اتفاقاً همین مصوبه شخصی را به سرعت در شهر اجرا کرد و اکنون از دوره مدیریتی او تنها همن یک کار در ذهنها باقی مانده است.
به هر حال میتوان آغاز بلوغ مدیریت شهری در ارومیه را از سال 81 و با انجام انتخابات شوراها علامتگذاری کرد.
گرچه در مدت زمان فعالیت شوراها، آزمون و خطاهای مختلفی در شهر ارومیه انجام شد اما همین آزمایشات بستری برای بلوغ مجوعه مدیریت شهری را فراهم میکرد.
آزمون و خطا برای یافتن معبر غیر سیاسی
مثلاً مجموعه مدیریت شهری ارومیه برای اینکه دریابد گزینش سیاسی و سپس برخورد سیاسی در انتخاب شهرداران ضربه مهلکی بر روند توسعه شهر میزند چند تجربه تلخ را از سر گذراند.
انتخاب و استیضاح ابراهیم بازیان در دوره شورای شهر سوم و متعاقب آن، دوباره تکرار همان اشتباه و فراخواندن علیرضا عصمت پرست از خراسان و انتخاب وی به عنوان شهردار و باز استیضاح فرسایشی وی و کنارگذاردن او و دوباره اداره شهر با یک سرپرست، این تجربه را پیش روی اعضای شورای شهر سوم گذارد که تلاش نمایند نه سیاسی انتخاب کنند و نه سیاسی برکنار نمایند.
سیاست اتکا به قدرت داخلی در شهرداری ارومیه
سرانجام مجموعه مدیریت شهری با تجربه 14 ساله بدین نتیجه رسید که تفکیک سیاسی در کار مدیریت شهری قائل شود بنابراین با همین رویکرد محمد حضرت پور را از نایب رئیسی شورای شهر برداشت و بر مسند شهرداری ارومیه گذاشت.
فعالیت چند ماهه شهردار ارومیه پیش از چهارمین دوره انتخابات شوراها مجموعه مدیریت شهری حاکم بر این شهر چه ترک و چه کرد را به این یقین رساند که اگر به توان داخلی مجموعه شهرداری اکتفا کنند دستاوردهای سیاسی خوب اما کم چالشی را کسب خواهند کرد گرچه همین افراد خود از خارج از شهرداری به انتخابات شوراها ورود پیدا کرده بودند، بنابراین با فاصله گرفتن از سیاستهای پیشین در صدد بر آمدند تا همین ظرفیت را به شورای شهر چهارم انتقال دهند.
برای اجرای این کار ترکیبی از مدیران موجود در داخل شهرداری و افراد توانمند و نزدیک به این طرز تفکر در یک لیست قرار گرفت.
سیاست خدمت آبادگرانه
پیشاهنگی این سیاست با محمد حضرت پور و تحت عنوان لیست آبادگران در انتخابات شوراها انجام گرفت و در نهایت به راهیابی اکثریت اعضای آن به ساختمان شورا و تسخیر این نهاد نظارتی و قانونگذاری شهری منجر شد.
در دوره چهارم، شورای شهر ارومیه دوباره با اکثریت آرا محمد حضرت پور را به شهرداری برگزید تا سیاست دوری از سیاستهای آزموده شده قبلی و اجرای سیاست اتکاء به قدرت داخلی مجموعه شهرداری بیشتر تجلی یابد.
اکنون شهردار ارومیه در آخرین اظهار نظر خود گفته است مجموعه مدیریت شهری ارومیه بین کار خدماتی و سیاسی تفکیک قائل است و وارد کارهای سیاسی نمیشود.
حتی شهردار ارومیه تاکید کرده و قسم خورده است در انتخابات آینده مجلس شورای اسلامی نام نویسی نخواهد کرد.
اگر بتوانیم به رویکرد مجموعه مدیریت شهری ارومیه در پرهیز از سیاسیکاریهای معمول و کم نتیجه سابق خوشبین باشیم میتوانیم به شتاب در توسعه شهر ارومیه و تعییر چهره این شهر از شهری معمولی به یک شهر در حال توسعه اقرار کنیم و به آینده این بلوغ سیاسی در مدیریت مجموعه شهرداری ارومیه امیدوار باشیم.
اما ماندگاری هر کار سیاسی در مدیریت شهری ارومیه زمانی توانسته است در دل مردم جا باز کند که به سیره شهید مهدی باکری که مبتنی بر پایداری بر ارزشهای اسلامی، انساندوستی و عمل به تکلیف الهی بود نزدیک باشد.
گزارش: محمد آقایی پر
انتهای پیام/ آ