به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهد مقدس, مهدی سقایی صبح امروز در جمع خبرنگاران در ارتباط با نگرش تمدن بشری به مقوله زیارت اظهار کرد: زیارت در دوران پیشامدرن ابزاری برای ارتباط میان جوامع سنتی بوده است.
وی افزود: یکی از زمینههای اصلی زیارت در آن عصر سفر بود که مفهوم جابهجایی بین دو مکان را در پردازش معنایی خود متبلور میکرد, سفری که از یک مبدأ که محل سکونت بود آغاز میشد و به مقصدی که محل زیارت بود ختم میگشت و پایانش برگشتی دوباره به مبدأ بود.
عضو کارگروه تلفیق دفتر مطالعات توسعه کمی و کیفی زیارت امام رضا (ع) اهمیت سفر زیارتی در دوران پیشامدرن را به دلیل زمان بسیار طولانی جابهجایی و خطرات و سختیهای مسیر دانست و خاطرنشان کرد: به همین علت، تنها تعداد اندکی که توانایی سفر داشتند قدم در این راه میگذاشتند تا از رهگذر سیر آفاق به مقصود خود که زیارت مقاصد مذهبی است نائل آیند.
سقایی تصریح کرد: با ورود به مدرنیته و رشد نوآوریهای تکنولوژیکی در زمینۀ حملونقل و جابهجایی میان مکانهای مختلف در زمانهای کوتاه و بهشیوهای راحت و آسان، سفر اهمیت خود را در زیارت از دست داد و مقاصد مذهبی دستیافتنی شدند و این بار این مقاصد مذهبی بودند که اهمیت دوچندان یافتند.
وی با اشاره به اهمیت مقاصد مذهبی در زیارت در عصر جدید، عنوان کرد: زیارت و سفرهای زیارتی به مقصد مکان مذهبی با تأثیرگذاری بر ساختار مکانی آن مقصد دارای ویژگیهای مربوط به خود است.
عضو انجمن علمی گردشگری ایران اظهار کرد: زائر علاوه بر جنبههای معنوی و ابعاد روحانی زیارت و سفر زیارتی، در طول سفر زیارتی به خدماتی نیاز دارد تا احتیاجات خود را برآورده سازد و فارغ از مسائل و مشکلات ناشی از برآورد نکردن این احتیاجات به زیارت بپردازد.
سقایی با بیان اینکه کمبود و کاستی در برآورده کردن هرکدام از احتیاجات، زائر را از پرداختن کامل به امر زیارت و سودمندی معنوی و روحانی باز می دارد، گفت: از این رو، تأمین این احتیاجات و خدمات بر عهدۀ مقاصد مذهبی است که بر اهمیت آنها نیز افزوده است.
وی افزود: در مقاصد مذهبی کنش میان زائر و مجاور در فراهم آوردن خدمات و احتیاجات سفرهای زیارتی، بیش از همه به سمت کنش اقتصادی سوق یافته است.
عضو کارگروه تلفیق دفتر مطالعات توسعه کمی و کیفی زیارت امام رضا(ع) خاطرنشان کرد: افزایش شمار زائران و دریافت هزینه از زائران برای ارائۀ خدمات، گونهای از اقتصاد زیارت را شکل داده که در آن حجم بسیار زیادی از سرمایه جابهجا شده و مشاغل مستقیم و غیرمستقیم فراوانی بر آن مبنا ایجاد میشود.
سقایی با بیان اینکه اقتصاد زیارتی تجربۀ زیارتی متناسب را برای زائران از طبقات مختلف اجتماعی فراهم میآورد، تصریح کرد: چنین کنشی مابین زائر و مجاور در مقاصد مذهبی گونهای از متن فضایی را تولید میکند که این متن فضایی بیش از همه نیازمند شناخت دقیق در جهت برنامهریزی برای تجربۀ زیارت متناسب زائران و سودمندی اقتصادی عادلانۀ مجاوران است.
وی افزود: جریان زیارت در داخل کشور، روندها و فرایندهای مختلفی را دربرمیگیرد و مقاصدی چندگانه همچون مشهد و قم را بهعنوان مقصد عمدۀ سفرهای زیارتی در داخل کشور شامل میشود.
عضو انجمن علمی گردشگری ایران با اشاره به جایگاه خاص کلانشهر مذهبی مشهد، گفت: ورود این تعداد از زائران به کلانشهر مشهد، فارغ از مقیاس سفر خارجی یا داخلی، سبب شده است که این کلانشهر دومین کلانشهر مذهبی جهان از نظر ورود زائر بهشمار آید.
سقایی عنوان کرد: علاوه بر آن، کلانشهر مذهبی مشهد دارای حوزه نفوذ بینالمللی است و به دلیل همجواری با کشورهای مسلمان، بزرگترین مرکز جذب گردشگران مذهبی و زائران در نیمۀ شرقی و شمال شرقی ایران است.
وی از موقعیت کلانشهر مشهد بهعنوان گرانیگاه امر زیارت در کشور نام برد و گفت: ورود چنین حجم بالایی از مسافران باعث شده است که کارکرد اقتصادی شهر مشهد به سوی تأمین خدمات مورد نیاز زائران توسعه یابد و افقهای پیشرو نیز در این زمینه دارای اهمیت باشند.
عضو کارگروه تلفیق دفتر مطالعات توسعه کمی و کیفی زیارت امام رضا(ع) خاطرنشان کرد: به علت وجه غالب اقتصاد زیارت در شهر مشهد، گونهشناسی این اقتصاد همبستگی خاصی را میان بخشهای مختلف اقتصاد شهری در زمینۀ خدماتدهی به زائران نشان میدهد.
سقایی با بیان اینکه کنش اقتصادی زیارت بیشتر در محدودۀ خدماتدهی به زائران است، تصریح کرد: این امر شهر مشهد را بدل به فضا و مکانی میکند که متن فضایی زیارت در کنش ما بین زائر و مجاور تولید شده است.
وی افزود: این متن فضایی باتوجه به ویژگیهای درونمتنی برآمده از سنت و آداب و رسوم بومی منحصر به فرد است و در کنار موقعیت جغرافیایی و جایگاه شهر مشهد در جهان تشیع، اهمیت پدیدۀ زیارت در این شهر و متن فضایی تولیدشده را دوچندان کرده است.
انتهای پیام/ آ