به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، نشست «میراث اسلامی و علوم انسانی مدرن» عصر امروز، 21 بهمنماه در بخش دوم با گفتوگوی حجتالاسلام حمید پارسانیا و ابراهیم فیاض اعضای هیئت علمی دانشگاه تهران در تالار شهید مطهری دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران ادامه یافت.
حجتالاسلام پارسا نیا در این نشست گفت: در حرکتهای اجتماعی وقتی یک معرفت یا اندیشهای تعین اجتماعی پیدا میکند عوامل متعددی در حاشیه آن نقش بازی میکند و برخوردهای گزینشی زیادی صورت میگیرد که خود اینها باعث ایجاد جریانات متعدد میشود. بر این اساس تحولات اجتماعی همیشه بر مبنای یک الگوی منطقی و از پیش تعیین شده پش نمیروند، نمونه این در تاریخی که قرآن ارائه میدهد هم به خوبی قابل پیگیری است.
انحرافات، نظر مثبت ما به اسلام را خدشهدار نمیکند
وی ادامه داد: صفویان بیش از هر جریانی خود را به قرآن و اسلام منتسب میکردند و اهل ظاهر هم تصورشان این بود که منش آنها عین اسلام است، در حالی که از دل همان صفویه جریانهای منحرف زیادی پیدا شد. جریانهایی مانند اخباریگری، صوفگرایی و... که بخشی از آنها امروز هم وجود دارند که همه خود را به قرآنت و اسلام نسبت میدهند. اما سوال این است که آیا میتوان به دلیل این انحرافات حقایق و ظرفیتهای والای معرفتی قرآن را نادیده بگیریم و انحرافات را هم به اصل اسلام وابسته بدانیم؟
انحرافات فکری معاصر تقصیر حکمت صدرایی نیست
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: از سوی دیگر در همین قرآن و اسلام روایتهای منطقی و مثبتی وجود دارد که نمیتوان وجود آنها را انکار کرد و در نظر نگرفت. آنچه در دوران صفویه و در دل حکمت صدرایی رخ داد یک همنشینی و تلائم خوبی بود که تا پیش از آن دوران وجود نداشت. تلائم و همنشینی میان قرآن و عرفان و فلسفه و آموزههای معصومین(ع). ملاصدرا توانست این حقیقت را از مجرای فلسفه به کرسی بنشاند که کلام معصوم میتواند حد وسط برهان قرار بگیرد و اقوال معصومین را در حوزههایی غیر از فقه به عنوان یک منبع معرفتی دقیق مورد توجه قرار دهد.
«اسفار» و «جواهر»؛ تاثیرگذارترین کتابها بر اندیشه امام(ره)
این پژوهشگر درباره جایگاه آخوند خراسانی و میرزای نائینی گفت: آخوند خراسانی توان فقهی خوبی داشت، اما توان فلسفیاش به اندازه توان فقهیاش خوب نبود، اگر چه ایشان شاگرد حکیم سبزواری بوده اند. اما نائینی هم توان فلسفی محدودی داشته است. امام راحل هم خیلی روی خلطهایی که در اظهارات میرزا شده است و تفاوتهایی که بین اعتباریات و غیراعتباریات باید لحاظ کرد دست گذاشتند و تاکید کردند. اما همین امام(ره) وقتی در پاریس از ایشان پرسیدند کدام کتابها بیشترین تاثیر را روی شما گذاشتند، فرمود «اسفار» و «جواهر». من فکر میکنم ظرفیت حکمت صدرایی چیزهای دیگری هم هست، نه صرفا انحرافاتی که از آن صورت گرفته است.
آیتالله جوادی 20 سال پیش از فیزیک اسلامی حرف زد، اما مسخره کردند
شاگرد آیتالله جوادی آملی در بخش دیگری از سخنانش درباره عقاید و اظهارنظرهای آیتالله جوادی درخصوص علم دینی گفت: ایشان معتقدند که ما در زمینه علم دینی نیازمند یک نقشه جهانی علم هستیم و تا وقتی که این نقشه جهانی را تدوین نکنیم، صورتهای محدود علم موجود به فرسودگی میانجامند. به نظر استاد ما حس و تجربه تنها با تکیه بر اصول متافیزیکی معنادار میشوند و همین اصول متافیزیکی هستند که قرائت ما از علم را تعیین میکنند.
حجتالاسلام پارسانیا با بیان اینکه در رویکردهای نوین غرب از جمله پوزیتیویسم میخواهند این ارتباط متافیزک با علوم را به طور کامل حذف کنند، افزود: حضرت آیتالله جوادی آملی هرگز چنین چیزی را نمیپذیرند و بحث ایشان این نیست که تفسیرهای تجربی از واقعیت و علوم تجربی دستنخورده اند. ایشان بارها تاکید کردهاند که اصول متافیزیکی در بنیاد علم بسیار اهمیت دارند؛ به طوری که اساسا داشتن علم فیزیک بدون متافیزیک ممکن نیست.
وی در پایان گفت: حضرت آیتالله جوادی آملی بحث فیزیک و شیمی اسلامی را حدود 20 سال پیش مطرح کردند و در آن زمان هیچ کس حرف ایشان را جدی نگرفت و نشنید و حتی شاگردانشان به خاطر این مباحث ایشان را مسخره کردند، اما حالا نگاه ایشان به علم که با نسبت به گذشته تغییری نکرده، مناقشه برانگیز شده است.
انتهای پیام/