به گزارش خبرگزاری تسنیم از زاهدان، باران در سرزمین هیرمند همیشه بخشش آسمان به زمینیان تشنه بوده، سرزمینی که باشندگانش به این دانایی رسیده بودند که این "رودآبه" باشکوه از شادی و رقص دانههای باران میگذرد و زندگی میگستراند.
از روزگار کودکی تا امروز بارشهای پیش از نوروز، گلهای خنده را بر لبها شکوفا میساخت و سپیدمویان و بزرگترها به جوانترها، یادآور میشدند که در این بارشها بیبی نوروز سر و تن میشوید و بر این باور کهن، آب این باران رحمت خیز برای شستوشوی سر دختران دم بخت جمعآوری میشد.
در این باور ریشهدار، بیبی نوروز که روان مادرانه و نگران سیستان است از خانه فرزندانش میگذرد تا از برکت سفرهها و نان نو و شادمانی مردم آگاهی یابد.
پاکیزکی دشت و دمن و تن و روان مردمانش را ببیند و پس از همسویی و همراهی مردمانش با نوروز شادی آور و هستی فزا، شادمانه تا سالی دیگر باز گردد.
مردم سیستان از شب چله در سنت گاهشمار خویش چشم به راه و روزشمار بودند، 40 روز نخست یا (چله کَلو) تا دهم بهمن و سپس 40 روز دوم (چله خرد) که تا 20 اسفند به درازا میکشید و 10 روز تا رسیدن بیبی نوروز زمان داشتند که در این 10 روز پایانی همه چیز باید نو و تازه شود جز سنتها که باید در جاری زمان و گذر بیبی نوروز میباید تکرار شوند.
سنت علفه:
سنتی که در آن گیاهانی از گونه غلات پیش کشت و پیش رس میشوند و دستهای را که پر بارتر و شادمانترند با گِل و ریشه درآورده و به درگاه خانهها با همان گل چسبانده میشود تا روان سبز نوروز به خانهها آمده باشد و چشم بیبی نوروز و مردم با سبزه سال را نو کنند و بدین ترتیب سنت دیرپای علفه را نیز به جای آورده باشند.
خانه تکانی:
سنت خانه تکانی سیستان، آغاز پاکیزه سازی خانه وآغاز اراده همگانی برای هم آوایی با نوای بهارانه بیبی نوروز در سیستان است.
زیارت اهل قبور:
سنت زیارت قبور درگذشتگان در دهه پایانی سال، سنت ریشهدار دیگری است که تازه و مکرر میشود و نمادین و رازآلود فرآیند نوشدن هستی را با رویکرد به پیشینهها و در پیوند با روان خردورز و دانای گذشتگان به دید نوجوانان و جوانان میگذارد تا بدانند آیندگان و نیامدگان که از چه سرزمینی برخاستهاند و پدرانشان با چه فرهنگی زیستهاند.
در این سنت پر معنا با حضور در گورستان و نذر چلبک و قتلمه که نوعی نان کوچک پخته شده در روغن حیوانی است، به این سنت ارجمندی میبخشند و بدین سان نوروز را از یک جشن ساده به بلندای یکی از بزرگترین و زیباترین سنتهای ماندگار بشری میرسانند، سنتی که همسو با رستاخیز هستی، افزون بر کودکان و نوجوانان و سالخوردگان، روان درگذشتگان نیز اکرام میشوند.
آتش چهارشنبه:
سنت دیگر نوروزی، آتش چهارشنبه است آتشی که پیداییاش روزی نو در زندگی بشر بوده و در همه باورهای دینی وحتی آزمایشگاههای علمی، ویژگی پاک کنندگی دارد و صد البته پریدن دسته جمعی از روی آتش که به شادی و نشاط خانواده میافزاید و نمایشی از تکرار پاکیزگی تن و روان را تا رسیدن بیبی نوروز در زمان جاری میسازد.
کلوچه خرمایی:
سنت خوشمزه پخت کلوچههای خرمایی، قندی، کلوچه ذرت، کلوچه ساده و کنجدی، تَجگی(سمنو) و لَندو که از ترکیب گندم و کنجد بوداده و خرماست، خوردنی لذت بخش و مقوی ساخته میشود و این همه زینت سفره نوروزی خانوادههای سیستان است.
سفره هفت سین:
سفره هفت سین نماد و نمایندهای از بخششها و نعمتهای گوناگون خداوندی است که اعضای خانواده را گرد میآورد و در حالی که پدر کلام خداوند میخواند، بیبی نوروز از این خانواده میگذرد و کودکان که شهریاران خردسال این سرزمینند با لباس نو و عیدی، از دست پدر منزلت و بزرگی میگیرند و سپس برای تکرار و ماندگاری سنتهای زیبای انسانی دیگر به دیدار سپیدمویان و سالخوردگان و خویشاوندان میشتابند و با رفتن به خانه شهدا و کسانی که عزیزی از دست دادهاند با باز آفرینی سنت عید اول بار میپردازند و با جاری شدن در طبیعت و تماشای دشت و طبیعت به شکوه انسانی نوروز میافزایند.
گزارش از علیرضا خسروی، معاون میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری سیستان
انتهای پیام/