به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهد مقدس، محمد هادی زاهدی ظهر امروز در نخستین نشست علمی، تخصصیِ موزههای آستان قدس رضوی با موضوع « نجوم در ایران و معرفی ساعتهای آفتابی» ضمن اشاره به ظرفیت بالای گنجینه نجوم آستان قدس رضوی، در جذب پژوهشگران و اخترشناسان اظهار کرد: آستان قدس رضوی کوشیده است با ایجاد گنجینه نجوم شرایط را برای مطالعات و پژوهشها و آشنایی با دانش نجوم فراهم سازد.
وی به تاریخچه علم اخترشناسی و نجوم در ایران اشاره کرد و افزود: اسلام تنجیم، یا پیشگویی بر اساس اوضاع و احوال کواکب و به تبع آن گرفتاری در بند خرافات را تحریم کرده، اما از سوی دیگر مسلمانان را به فراگیری علم راستین که ستاره شناسی و دقت و کاوش در آسمان و ستارگان دعوت کرده است به طوری که حتی در قرآن سورههایی به نام نجم، شمس و قمر وجود دارد.
در این نشست محمد مهدی مطیعی، دانشجوی دکترای اختر فیزیک دانشگاه فردوسی مشهد، مقالهای در خصوص تاریخ دانش اخترشناسی در ایران ارائه کرد.
وی که مسئول رصدخانه دانشکده علوم دانشگاه فردوسی است، علم نجوم را در ایران در پنج دوره کلی شامل دوره قبل از اسلام، دوره بعد از اسلام، دوره سامانیان تا قبل قاجاریه، دوره قاجار و دوران معاصر بررسی کرد.
وی به بناهای تاریخی قبل از اسلام، مثل تخت جمشید، زیگوراتها اشاره کرد و گفت: چه بپذیریم چه نپذیریم این بناها کاربرد نجومی و جنبه ستاره شناسی داشتهاند. از این دست زیگِ شهریاران در عهد ساسانیان یکی از قدیمیترین جداول نجومی ارزشمند بوده است، زیگورات چغار زنبیل و برج رادکان نیز چنین بودهاند.
وی به مهمترین کاربرد نجوم در بعد از اسلام که مرتبط با مسیریابی و تعیین دقیق تاریخ به ویژه برای ماههایی چون ماه مبارک رمضان اشاره کرد و گفت: ما در قرن سوم و چهارم هجری اخترشناسان به نامی داشتیم.
مطیعی به شرح ماجرای طرح پیشنهادی خواجه نصرالدین طوسی به هلاکوخان پرداخت و گفت: راضی کردن حکام زمان برای سرمایهگذاری در زمینه علوم مختلف به ویژه علم نجوم کار آسانی نبوده است.
وی به شکلگیری انجمنهای آماتوری نجوم و مجلات اخترشناسی اشاره کرده و در پایان ضمن ابراز نگرانی از موضوع کمتوجهی به این رشته علمی گفت: اگر چه ما گنجینههای ارزشمندی در کشور داریم که در موزهها نگهداری می شوند اما باید بدانیم ارزشمندتر از این گنجینه جوانانی هستند که با عشق، علاقه و انگیزه در رشتههای مختلف علمی وارد شده و تلاش میکنند؛ لیکن آنطور که باید حمایت نشده و در نهایت از کشورهای بیگانه سر در میآورند. باید قبل از اینکه خیلی دیر شود فکری کرد ، درست نیست شاهدِ پیشرفتِ کشورهای دیگر به دست جوانان ایرانی باشیم.
در ادامه این نشست محمد هادی طباطبائی یزدی، دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ علم دانشگاه تهران به ارائه مقاله خود با موضوع معرفی ساعتهایِ آفتابی پرداخت.
وی ضمن اشاره به اهمیت تاریخی، فرهنگی و آموزشی ساعتهای آفتابی حتی در دوران معاصر بیان کرد: گنجینه نجوم آستان قدس رضوی از نظر تعدد و تنوع ساعتهای آفتابی در ایران بینظیر است.
طباطبایی یزدی به مجموعه ساعتهای بینظیرِ ساعتهای آفتابی اروپاییِ وقفی سید جلال الدین تهرانی اشاره کرد و گفت: اینکه چطور این فرد این ساعتها را گردآوری کرده خود جای شگفتی است. در خود اروپا هم کمتر موزهای چنین مجموعه ای را دارد.
انتهای پیام/