بحران اخیر عراق محصول اتفاقاتی است که طی ماه های گذشته در سوریه رخ داده است. شکست هایی که تروریست ها در سوریه با آن مواجه شده اند موجب شده که آن ها به نزدیک ترین نقطه مرزی سوریه یعنی شهر موصل در عراق سوق پیدا کنند. البته پیش از این هم تحرکاتی در موصل از سوی داعش وجود داشت. از طرف دیگر ویژگی های شهر موصل به عنوان یک شهر بزرگ، مهم، عرب زبان، نفت خیز و تجاری عراق امتیازات خاصی برای تروریست ها داشت و آن ها را بر آن داشت که برای حملات خود این شهر را انتخاب کنند. اما داعش قدرت تسخیر و تصرف موصل را به تنها یی ندارد. آنچه که اتفاق افتاد ناشی از همکاری ها و حمایت های امنیتی - اطلاعاتی برخی از کشورهای منطقه با همکاری برخی گروه های تندرو در داخل دولت عراق است. به عبارت دیگر باید دو عامل مکانی و زمانی را در ورود داعش به عراق در این مقطع مورد توجه قرار داد. تحمیل شکست هایی که به آن ها در سوریه وارد شد، آن ها را به سمت عراق سوق داد. بر این ها باید عدم انسجام ارتش در موصل به لحاظ گرایش های سیاسی را افزود. علاوه بر این عده ای در منطقه هستند که روند سیاسی فعلی و انتخابات عراق را برنمی تابند و عدم پذیرش این رویه و تمایل داشتن به استفاده از خشونت و سلاح برای تصاحب قدرت مشکل اساسی است که کل منطقه خاورمیانه را می تواند تهدید کند. البته نباید حمایت بعثی ها و برخی سنی های تندرو در داخل عراق از داعش را نادیده گرفت . برخی از جریان های فرقه ای مشخصاً« نقشبندیه »،به علاوه جریان های بی هویتی که از سوریه به عراق کوچ کرده را نیز نباید فراموش کرد .
رژیم صهیونیستی به دنبال عدم ثبات در منطقه
نکته قابل توجه سناریوهایی است که از سوی حامیان خارجی داعش دنبال می شود. از جمله رژیم صهیونیستی که مخالف استقرار هر نوع امنیت و ثبات در کشورهای بزرگ منطقه است به خصوص کشورهای عربی مانند مصر، سوریه و عراق و حتی یمن چرا که استقرار ثبات این کشورها را به سمت قوی تر شدن می کشاند این برای رژیم صهیونیستی به مثابه سم مهلکی است.
آمریکا در فکر ادامه نفوذ
آمریکا نیز برای ادامه نفوذ و تسلط خود در منطقه علی رغم تحمل هزینه های فراوان اعتباری، مالی و انسانی به دنبال ورود مجدد در منطقه است و تمایل دارد که هم چنان قدرت اول مسلط بر منطقه بماند و از منابع و ثروت های منطقه ای یا از درآمدهای فروش کالا به این کشور بهره ببرد. این اهداف ممکن نخواهد بود مگر اینکه در منطقه به طور جدی مستقر باشد. از این روست که پس از آنکه خبرهایی از دستگیری برخی از اعضای گروه داعش و اعضای حزب بعث عراق توسط مردم و یا آمریکایی ها و تحویل زندان های آمریکا منتشر شده بود می بینیم که پس از مدتی این افراد آزاد می شوند. این حکایت از نوعی تفاهم و یا داد و ستدی بین آن ها و آمریکا دارد تا در فرصت مناسب از این نیروها برای پیشبرد اهداف خود در ارتباط با ایجاد ناامنی و بحران استفاده کنند.
ترکیه ؛نوستالژی عثمانی با بوی نفت
ترکیه، عربستان، قطر و اردن هر کدام تعریف خاصی از منافع در منطقه دارند. ترکیه به دنبال استفاده از نفت شمال عراق است و هیچ گونه رقیبی را هم نمی پذیرد و به همین دلیل به دنبال ایجاد تنش و درگیری توسط عناصر وابسته به خودش در عراق است تا یا عراق نفت خود را به ترکیه بفروشد و یا نفت خود را از طریق خاک ترکیه صادر کند و یا در پالایشگاه های ترکیه تصفیه شود. به علاوه برخی از مناطق عراق در دوران عثمانی به عنوان ایالتی از ایالت های عثمانی به حساب می آمدند به خصوص ایالت موصل یعنی منطقه ای که این اتفاقات اخیر رخ داده است. این نوعی نوستالژی را برای ترکیه به منظور احیای نفوذ و سلطه بر ایالت موصل به دنبال دارد.در این میان پس از آن که در منطقه کردستان عراق به خصوص کرکوک نفت به دست آمده و ترکیه هم تشنه استفاده از انرژی های این چنینی است برای ترکیه معادله شکل پیچیده تری به خود گرفت و اما اردن به دنبال منافع خود در عراق است. اردن به دنبال حفظ وحشت در خاورمیانه است چرا که اغلب عناصری که این بازی را دنبال می کنند اردنی هستند. این در حالی است که این گونه اتفاق ها در اردن رخ نمی دهد چرا که این نیروها به خارج از اردن مثل عراق، سوریه و یا لبنان هدایت می شوند.
اردن و معادله وحشت
اردن هم چنان به دنبال معادله حفظ وحشت در منطقه است. اردن بر اساس این تئوری معتقد است که نباید به اسرائیل تعرض کرد چرا که تعرض به رژیم صهیونیستی موجب گرفتاری در منطقه می شود و خطرناک است. از سوی دیگر عده ای از باقی مانده های خانواده صدام و فرماندهان حزب بعث در اردن مستقر و به دنبال ایجاد ناامنی در عراق هستند.
عربستان بقای سیستم پادشاهی و تقلای نفوذ
هم چنین عربستان هم که احساس می کند با سقوط حکومت صدام و برقراری حکومت دموکراتیک در عراق سیستم پادشاهی موروثی ممکن است به خطر بیفتد برابر مطالبات مردم برای تحقق نوعی انتخابات و دموکراسی مقاومت می کند و از طرف دیگر احساس می کند با تغییر حکومت عراق معادله قدرت کشورهای مهم منطقه به نفع جمهوری اسلامی ایران تغییر کرده است. بنابراین تلاش میکند که هیچگاه امنیت و استقرار در عراق برقرار نشود و به روشهای مختلف این هدف را تعقیب می کند. مجموعه ای از این عوامل کمک کرده و می کند که هر روز شاهد جریان و بحران جدیدی از سوی جریان هایی مثل القاعده عراق یا داعش و یا شبکه های گوناگون دیگر اما با حمایت و مدیریت بیرون مرزها باشیم. در این شرایط رویکرد جمهوری اسلامی ایران در قبال بحران اخیر عراق باید به عنوان یکی از همسایه های مهم که با آن ارتباطات فرهنگی، اجتماعی، جمعیتی و دینی فراوانی در سراسر مرزهای خود با این کشور دارد بسیار حساب شده و دقیق باشد.
این بافت به هم پیوسته پیوند ناگسستنی بین دو کشور را به وجود آورده است آن گونه که هر سختی و مشکلی که برای مردم عراق پیش می آید انگار بر مردم ایران وارد می شود به همین دلیل ایران باید ضمن توجه به حفظ یکپارچگی بر استقلال و حاکمیت دولت این کشور و انسجام بین دولت و ملت عراق و احزاب مختلف آن تأکید کند. به علاوه این که به رویه مردم سالاری بر مبنای هر فرد یک رأی اصرار بورزد.بحران به وجود آمده در عراق از سوی جریان داعش بر اصرار جمهوری اسلامی ایران در مبارزه با تروریسم و مخالفت با حضور تروریست ها در سوریه که موجب سرایت آن به سایر کشورها خواهد شد صحه می گذارد.
انتهای پیام/
خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانههای داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانهای بازنشر میشود.