ناهید خداکرمی در گفتوگو با خبرنگار اجتماعی تسنیم خداکرمی در پاسخ به این سئوال که آیا رایگان شدن زایمان برای تشویق مادران به انجام زایمانهای طبیعی میتواند موثر باشد؛ با توجه به اینکه بیمارستانهای خصوصی برای انجام زایمانهای سزارین نیز میتواند گزینه خوبی برای خانوادههایی باشد که از قشر غنی هستند؛ اظهار داشت: خیلی این موضوع موثر نیست. این طرح خیلی نمیتواند تشویقی باشد. ما اگر بستر مشاورههای قبل از بارداری و مراقبتهای استاندارد بارداری و شرکت مادران در کلاسهای آمادگی در زایمان را فراهم کنیم، بیشتر تشویق خواهند شد.
وی ادامه داد: اکنون به خاطر این که سازمانهای بیمهگر خدمات مامایی را پوشش نمیدهند و با ماما قرارداد نمیبندند، مادر نمیتواند به ویژه مادری که غیر برخوردار و از قشر ضعیف است، از این کلاسها استفاده کند. عملاً چنین کلاسهایی در روند انجام یک زایمان طبیعی بسیار تاثیر گذار است. به همین دلیل در حین زایمان از روند زایمان طبیعی خوبی برخوردار نخواهند بود و ممکن است مشکلات بیشتری برای آنها پیش آید. این معضلی است که میتواند برای زایمان طبیعی رایگان آسیبزا باشد. مراقبتهای دوران بارداری باید استاندارد باشد.
فعالیت غیر استاندارد استادان دانشگاه در راستای رشد سزارین
رئیس انجمن مامایی ایران با بیان این که باید برای ارزشیابی و اعتبار بخشی مراکز خصوصی در زمینه زایمان طبیعی فکری کنیم، گفت: باید برای ارزشیابی و ارتقای هیئت علمیهای گروه زنان و مامایی، میزان سزارین را مد نظر قرار دهیم. اگر کسی که استاد دانشگاه است و رزیدنت زنان تربیت میکند، خودش نود درصد مادران باردار را سزارین کند یعنی کار غیراستاندارد انجام داده است، بنابراین این موارد باید در اعتبار بخشی بخش خصوص تعیین شود تا بتوانیم تشویق کنیم.
وی ادامه داد: ما برای تشویق مردم با کمک صدا و سیما برنامه ای داریم به نام مجله بارداری که سعی میکنیم مادران را به صورت غیر مستقیم تشویق کنیم. ما باید پایهها و ریشههای اصلی مشکل را اصلاح کنیم وگرنه اینکه فقط زایمان طبیعی را رایگان کنیم همانند دیوار خرابه است که روی آن را رنگ زده باشیم. در صورتی که دیوار را باید از اول بازسازی کنیم و ما آمادگی این موضوع را داریم. هم نیروی انسانی کافی و هم ماماهای بسیار ماهری داریم. انجمن علمی ماماهای ایران هم با همه پتانسیل، خود را در خدمت نظام سلامت میداند؛ فقط بر این معتقدیم که کاری کنیم تا شرایط ارائه خدمات مامایی فراهم شود.
وی تصریح کرد: این توانایی وجود دارد که هم سیاستهای جمعیتی و هم تشویق زایمان طبیعی را پیش ببریم. اما ما اکنون در بستر ارائه خدمات مشکل داریم. این بستر تا فراهم نشود چنین برنامههایی به کُندی پیش خواهد رفت و شاید هم مشکل ایجاد کند.
تعرفه خدمات مامایی یک سوم خدمات متخصصان زنان
خداکرمی با اشاره به اجرای طرح رایگان شدن زایمان طبیعی، که 45 k تشویقی در نظر گرفته شده است، اما برای تقسیم حق تشویقی بین متخصص زنان و بیمارستان و همچنین ماما اجحافهایی صورت میپذیرد، گفت: به ماماهای سراسر کشور گفتند پرونده بیمار را به متخصصان زنان بدهند تا مهر و امضا کنند که این درست نیست...! در حقیقت زمانی که زایمان پرخطر شود و یا مادر به خدمات تخصصی نیاز داشته باشد، متخصص زنان بر بالین وی حاضر میشود. متخصص وظیفه دارد ماما را حمایت کند نه اینکه به طور کلی پرونده رسیدگی به بیمار را فقط خود امضا کند. باید تعرفه تشویقی عادلانه باشد و به هر دو (متخصص و ماما) به اندازه کاری که انجام میدهند، تخصیص داده شود نه اینکه تحصیلات و مدرک مقیاس باشد. بنابراین تعرفهای که برای ماما تعریف شده، یک سوم متخصص زنان است. به گونهای که بیمارستان نیز ترجیح میدهد صرفاً متخصص، پرونده بیمار را مهر کند که این به ضرر بیمهها هم است. یکی از مواردی که باید شورای عالی بیمه مشخص کند این است که عدد و رقم تعرفه زایمان طبیعی مشخص شود. زایمان طبیعی کار ماما و زایمان پُرخطر کار پزشک است.
وی ادامه داد: اگر زایمان، طبیعی است نباید توسط پزشک انجام شود بلکه باید توسط ماما انجام شود. سیستم ارجاع یعنی همین. در واقع حق تشویقی که برای ماما در نظر گرفته شده بسیار کم است. باید برای زایمان پُرخطر تعرفه را افزایش دهیم و تعرفه برای زایمان طبیعی هم بین ماما و پزشک یکسان شود تا زنان پرخطر خدمات بیشتری را دریافت کنند و متخصصان ما هم وقت بیشتری برای مادران پرخطر بگذارند و آنقدر مشتاق انجام زایمان نباشند و بگذارند زایمان را ماما انجام دهند و هر زمان ماما دید که زایمان پُرخطر و قابل انجام نیست باید متخصص را صدا بزند و متخصص باید با اشتیاق بر بالین مادر حاضر شود.
رئیس انجمن مامایی ایران اظهار داشت :جامعه مامایی یک جامعه فرهیختهای است که بدون چشم داشت کار میکند. همیشه تعرفه کم بوده است و ماماها کار طاقت فرسا انجام میدادند. واقعاً اکنون با این طرح دیگر ماماها نمیتوانند بی عدالتی را تحمل کنند. ضمن اینکه اضافه کاریهای طاقت فرسایی را هم به خاطر کمبود نیروی انسانی تحمل می کنند. اضافه کاریهایی که اجباری است و این درحالی است که با اجرای طرح رایگان شدن زایمان طبیعی و همین طور طرح جمعیت، مراجعه به مراکز زایشگاهی بیشتر میشود، ولی نیروی انسانی ما همان نیروی انسانی است.
خداکرمی بیان داشت: از طرفی به خاطر فرسودگیهای شغلی نمیتوانند متحمل این حجم کار شوند. ما باید به طور اورژانسی نیروی انسانی زایشگاها را مثل طرح تحول متحول کنیم. اکنون به ازای یک هزار تولد زنده 12 ماما نیاز داریم که الان حدود 9 هزار ماما در زایشگاههای ما کم است.
وی در پاسخ به اینکه درصد افزایش حقوق ماماها با طرح تحول سلامت چگونه اشت؛ گفت: مقدار دستمزد کمی افزایش پیدا است. برآوردی که ما کردیم نسبت به کاری که انجام میدهند، خیلی بالا نیست.
فضاهای اتاق های زایمان را کوچک کرده اند
خدا کرمی از اینکه بدون اصلاح زیرساختهای زایشگاههای کشور مشکلات بیشتر میشود، ابراز نگرانی کرد و گفت: متاسفانه در دو دهه اخیر حتی فضای اتاقهای زایمان را هم کوچک کرده اند و اتاقهای عمل را گسترش دادند؛ اکنون زایشگاههای ما از کمبود شدید ماما رنج میبرند، حتی تعداد نیروی انسانی ماما شاغل در زایشگاهها از قانون اعتبار بخشی وزارت بهداشت هم کمتر است و بسیاری از این نیروها طرحی هستند و بعد از اتمام طرح، درست زمانی که باتجربه میشوند و میتوانند خدمات بهتری را ارائه بدهند، بیکار میشوند و دوباره نیروهای جدید گرفته میشود. بنابراین یکی از زیر ساختهای این طرح این است که فضای اتاق زایمان استاندارد باشد و نیروی انسانی کافی را در زایشگاهها جذب کنند.