به گزارش گروه "رسانههای دیگر" خبرگزاری تسنیم، از همان ابتدای امسال که ازسوی رهبرمعظم انقلاب اسلامی سال فرهنگ نامیده شد ، دست کم ازسوی برخی صاحب نظران، مسئولیت اصلی تحقق این شعار متوجه شورای عالی انقلاب فرهنگی شد.
این گروه، شورا را اتاق فرماندهی فرهنگ ومرکزساماندهی آن می دانستند. دراین راستا، برای پرس وجو ازجایگاه شورا درعرصه فرهنگ ومسئولیت آن درتحقق راهبرد امسال، به سراغ مسئولان این شورا رفتیم و پس از دوهفته پیگیری مستمر، توانستیم با معاون برنامه ریزی وهماهنگی دبیرشورای عالی انقلاب فرهنگی گفت وگو کنیم وازبرنامه های این شورا درسال فرهنگ بپرسیم .
البته دراین مدت، ترکیب ستاداجرایی نقشه مهندسی فرهنگی در شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید وساختاراجرایی آن نیز مشخص شد. در پی این امر بر آن شدیم تا زوایا وابعاد نقشه مهندسی فرهنگی را هم از دکتر اسحاقی، معاون برنامه ریزی دبیرشورا جویا شویم و نحوه اجرای این نقشه را که یکی از مطالبات مهم رهبرمعظم انقلاب اسلامی در سال های اخیراست ،برای اولین بار منتشرکنیم . به گفته دکتر اسحاقی، مهم ترین برنامه شورا درسال فرهنگ ،فراهم کردن بسترهای اجرایی نقشه مهندسی فرهنگی است؛ نقشه ای که وی از آن به میثاق ملی فرهنگی تعبیرمی کرد.
از نظر شماکه درمتن نهادانقلابی شورای عالی انقلاب فرهنگی هستید جایگاه شورای عالی درعرصه فرهنگ و کارکرد این شورا درمیان نهاد های مختلف فرهنگی چیست ؟
شورای عالی انقلاب فرهنگی، عالی ترین مرجع سیاست گذاری ،برنامه ریزی ومدیریت راهبردی فرهنگی کشور وراهبری علم وفرهنگ است وازاین رو علاوه بروظیفه سیاست گذاری ،وظیفه ایجادهماهنگی های بین بخشی را هم برعهده دارد . به همین دلیل، قرارگاه اصلی فرماندهی فرهنگ کشوروعالی ترین مرجع تصمیم گیری درمسائل علمی وفرهنگی محسوب می شود وساماندهی نهادها ودستگاه های مختلف فرهنگی کشورراهم برعهده دارد که تحت عنوان مدیریت راهبردی فرهنگی مطرح می شود . دراین راستا، شورای عالی با سیاست گذاری و همچنین تعیین ضوابط وابلاغ آن ها درحوزه های علم و فرهنگ درطول سه دهه گذشته تلاش کرده است نیازهای کشوررا دراین دوحوزه برطرف کند. هم چنین با تشکیل وایجاد نهادهای مختلف موردنیازکشوردراین دوحوزه ، توانسته است نیازهای این نهادها راهم درطول زمان برطرف کند. به عنوان نمونه، تعیین ضوابط ونحوه عمل دانشگاه ها ،مراکزعلمی وپژوهشی اعم ازمراکزتحت پوشش وزارت علوم ومراکز تحت پوشش وزارت بهداشت، یکی ازاین فعالیت هاست. این مراکز براساس مصوبات شورای عالی عمل می کنند وبه طورمرتب نیازهای آن ها مورد بازبینی وبررسی قرارمی گیرد . فعالیت ها واقدامات این نهاد برخاسته ازانقلاب، طی سه دهه، به جایی رسیده است که امروزه ایران درحوزه های علمی ،فناوری ونوآوری دربین کشورهای منطقه وجهان نقش تعیین کننده ای دارد .رسیدن به این جایگاه برجسته علمی مرهون تامین زیرساخت ها ،ضوابط عمل وحمایت ازآن ها بوده که شورای عالی انقلاب فرهنگی نقش عمده ای دراین روند داشته است .
با توجه به نقش محوری شورا درعرصه فرهنگ که شما هم به آن اشاره کردید، این شورا برای امسال که سال فرهنگ نامیده شده است، چه برنامه ها یا اقداماتی دردست انجام دارد؟
مهم ترین برنامه شورا درعرصه فرهنگی، تامین زیرساخت های نقشه مهندسی فرهنگی کشوراست. چنان که اطلاع دارید، مقام معظم رهبری تهیه دو نقشه جامع را به شورای عالی محول کردند: یکی نقشه جامع علمی کشور که بحمد ا...تصویب شد ومدتی است روند اجرایی خودرا طی می کند ودیگری نقشه مهندسی فرهنگی کشوراست که تاپایان سال 91و اوایل سال 92 روند تصویب آن به انجام رسید وابلاغ شد وماه گذشته هم ستاد هماهنگی نقشه مهندسی فرهنگی باشرح وظایف وساختاری مشخص به تصویب شورا رسید .براین اساس مهم ترین فعالیت شورای عالی انقلاب فرهنگی درسال اقتصاد وفرهنگ ،تامین زیرساخت های اجرای نقشه مهندسی فرهنگی وتعیین اولویت ها ی اجرایی آن ا ست .محوردوم فعالیت های اصلی شورا درحوزه فرهنگ ،اجرایی کردن پیوست نگاری فرهنگی است که این شورا ، نظام نامه پیوست فرهنگی را به تصویب رسانده وابلاغ کرده وچند دوره آموزشی هم برای پیوست نگاران فرهنگی ازسوی دبیرخانه شورای عالی برگزارشده است . براساس ماده 2قانون برنامه پنجم، معاونت برنامه ریزی رئیس جمهورموظف است پروژه های مهم وجدیدی راکه تهیه پیوست فرهنگی برای آن ها لازم است ،اعلام کند .دراین راستا پیگیرهستیم تااین معاونت، فهرست این طرح ها رامشخص کند وبرای آن ها پیوست فرهنگی تهیه کنیم . به نظرمن اجرای نقشه مهندسی فرهنگی وپیوست فرهنگی می تواند نقش موثری درتحول فرهنگی داشته باشد .بنابراین عزم شورای عالی انقلاب فرهنگی درسال جاری اجرایی کردن این دوسند مهم وراهبردی است .
آقای دکتر! سند مهندسی فرهنگی چیست ؟چه اهدافی را دنبال می کند وافق آن چیست؟
هدف اصلی سند مهندسی فرهنگی، تحقق وپیاده سازی اهداف فرهنگی نظام جمهوری اسلامی ایران است که درقانون اساسی وچشم اندازبیست ساله نظام مندرج شده است. به بیان دیگر، مهم ترین سندی که اجرای اهداف فرهنگی نظام را (که اهداف اصلی نظام نیز همین اهداف فرهنگی است) دنبال می کند، نقشه جامع مهندسی فرهنگی است .این نقشه تلاش می کند اهداف نظام را که درمتن سند آمده است وبخش های مختلف سلامت معنوی ،آشنایی جامعه با اهداف مقدس جمهوری اسلامی، رسانه ها ،خانواده ونظام فرهنگی واجتماعی را دربرمی گیرد ، با تعیین راهبرد ها وراهکارها اجرایی وعملیاتی کند.دریک جمله می توان گفت که اهداف این سند، زمینه سازی برای ارتقای وضعیت فرهنگی جامعه ،رشد فضایل اخلاقی وایمان وتقوا ،مبارزه باانحطاط اخلاقی ورفتاری ومبارزه با همه نمادهاو مظاهرفساد وتباهی درجامعه است .
اگر سند مهندسی فرهنگی راچشم اندازفرهنگ تلقی کنیم آیا دراین سند شاخص های فرهنگی هم مشخص شده است که به وسیله آن بتوان پیشرفت یا پسرفت فرهنگی جامعه را معلوم کرد و وضعیت مطلوب را دریافت ؟
نقشه مهندسی فرهنگی دارای ده بخش است که یکی ازآن ها چشم انداز فرهنگی کشوراست که می خواهیم در سال 1404 به آن برسیم.در این چشم انداز، وضعیت فرهنگی مطلوب درپنج محور ترسیم شده است .درعین حال یکی ازبخش های نقشه مهندسی فرهنگی هم شاخص های تفصیلی فرهنگی کشوراست که این شاخص ها، پیشرفت یا پسرفت فرهنگی ما را نشان می دهد و برای اولین بار درذیل سند مهندسی فرهنگی ،نظام جامع شاخص های تفصیلی فرهنگی کشور تدوین شده است .این شاخص ها هم وضعیت فرهنگی کشوررا رصد وپایش می کند وهم عملکرد نهادها ودستگاه ها ومیزان تاثیروتاثرآن ها ازفرهنگ را مشخص می کند ومیزان پیشرفت نقشه مهندسی فرهنگی را درطول سال های اجرای این سند می سنجد.
آقای دکتر! یکی ازمسائل مهم در عرصه فرهنگ اجرایی شدن راهبردهاست. براین اساس آیا درراستای اجرای سند مهندسی فرهنگی، ساختاروتشکیلات اجرایی مشخصی درنظرگرفته شده است وازچه زمان این سند به اجرادرخواهد آمد؟
نقشه مهندسی فرهنگی علاوه بر بخش نظری، یک بخش کاملا اجرایی وعملیاتی دارد که درقالب راهبردها وراهکارها واقدامات تنظیم شده است .دراین نقشه که متن کامل آن درسایت شورا گذاشته شده ،اقدامات اجرایی وعملی مندرج شده وسازوکاراجرایی کردن این اقدامات درستادملی واستانی اجرای نقشه مهندسی فرهنگی پیش بینی شده است . ستاد هماهنگی نقشه مهندسی فرهنگی به ریاست رئیس جمهور وترکیب تعیین شده درجلسه اخیرشورای عالی انقلاب فرهنگی ودبیری دبیرشورای عالی هم تصویب شده وقراراست دردبیرخانه شورا تشکیل شود وفرآیندهای اجرایی را با تقسیم کاربین نهادها ودستگاه های مختلف، پیگیری کند .دراستان ها هم تلاش شده است شورای فرهنگ عمومی با بازسازی وبهسازی بتواند مأموریت اجرای نقشه مهندسی فرهنگی را با ملاحظات بومی درسطح استان برعهده گیرد.دستگاه ها ونهادهایی که درعرصه فرهنگ فعال هستند یا وظیفه ای دراین عرصه برعهده دارند، دراین ستاد حضورپیدا می کنند ونحوه اجرایی کردن وظایف وموانع پیش رو را به بحث می گذارند. بنابراین با تقسیم کار صورت گرفته وتعیین اولویت های اجرایی درسال های آینده، روند اجرای نقشه مهندسی فرهنگی توسط دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی آغاز وسعی می شود بخش های عمده آن یعنی برش پنج ساله آن دربرنامه ششم استخراج ونحوه اجرایی شدن آن دربرنامه های سالانه تعبیه شود . به طورکلی می توان گفت که سعی شده است، روندهای اجرایی نقشه مهندسی فرهنگی دردل نهادها ودستگاه های مسئول وبرنامه های جاری آن ها به نحوی دیده شود که برای اجرایی کردن اهداف نقشه وراهبردها واولویت های آن باکمترین چالش ومشکلی روبه رو باشیم .
آقای دکتر! آیا برای اجرای کل این سند زمان مشخصی درنظرگرفته شده است ؟
زمان بندی اصلی نقشه مهندسی فرهنگی در افق سال 1404است و برنامه ریزی ها برای این افق زمانی انجام می شود .اولویت هایی هم براین اساس تعیین می شود تا بتوانیم درطول سال های اجرای نقشه به اهداف تعیین شده درسند تااین زمان، دست یابیم.دراین سند درکناراهداف کیفی، اهداف کمی هم مشخص شده است تا بتوان درطول زمان اجرا، وضعیت اقدامات وبرنامه های اجرایی را ارزیابی ومیزان دسترسی به اهداف را اندازه گیری کرد.
آقای دکتر! آیا قبول دارید با توجه به این که تاکنون ازچنین سند مهم وراهبردی درعرصه فرهنگ برخوردار نبوده ایم، این انتظار هست که با اجرای آن، شاهد یک تحول شگرف فرهنگی باشیم ؟
همین طوراست. قطعا داشتن یک نقشه راه درعرصه فرهنگ که بتوان افق های دوردست را درطول سال های مختلف باتوجه به نشانه ها واهداف تعیین شده پیمود ، دستاوردی بزرگ وتاثیرگذاراست . ما تاکنون از این گونه سندهای راهبردی که بربرنامه های چند ساله وسالانه حاکم است، نداشته ایم. این سند، حرکت واعتبارات وسرمایه گذاری های سالانه ومیان مدت مارا تضمین می کند واگرچنان که درنقشه مهندسی تعیین شده، اجراشود، حتما شاهد تحول شگرفی درعرصه فرهنگ خواهیم بود. البته به دلیل تدریجی الحصول بودن موضوعات فرهنگی ، برخی ازدستاوردهای آن مانند هماهنگی های بین بخشی زودهنگام است وبرخی که به روح فرهنگ وتحول فرهنگی برمی گردد، دیرهنگام است .
آیا برای نهادهای مردمی وغیردولتی هم دراین سند جایگاهی درنظرگرفته شده است؟
نقشه مهندسی فرهنگی، نقشه جامعی است.یکی ازابعاد جامعیت آن این است که علاوه برنهادهای دولتی وعمومی، نهادهای مردمی راهم دربرمی گیرد. مهم تر از آن این است که نقشه مهندسی فرهنگی ذاتاً یک نقشه مردم محورومردم پایه است؛ هم هدف این تحول مردم هستند وهم مردم درمتن حرکت های فرهنگی حضوردارند. به همین دلیل درنقشه مهندسی فرهنگی تلاش شده است زمینه حضورونقش آفرینی فرهنگی مردم درعرصه های مختلف فراهم آید.ازاین رو، موفقیت نقشه مهندسی فرهنگی وابسته به میزانی است که بتواند مشارکت گروه های مردمی را درمیدان فعالیت های فرهنگی وتحول فرهنگی جلب کند. مهم ترین رسالت ووظیفه نقشه مهندسی فرهنگی درزمینه فعالیت های مردمی ،ساماندهی وحمایت از فعالیت های مردمی درعرصه های مختلف است .درحقیقت هرفرد،هرتشکل وهر سازمانی باید جایگاه خودرا دراین میثاق ملی فرهنگی پیدا کند وبه همان میزان هم بتواند به وظایف خود عمل کند ودولت هم باید ازاین فعالیت ها حمایت های لازم را به عمل آورد.
منبع روزنامه خراسان
انتهای پیام/
خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانههای داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانهای بازنشر میشود.