به گزارش گروه "رسانه‌های دیگر" خبرگزاری تسنیم، «خطاهای فرهنگی و راه درمان آن»عنوان سرمقاله روزنامه حمایت است که در آن می خوانید؛

رهبر انقلاب اسلامی در دیدار هفته گذشته با رئیس جمهور و اعضای هیأت دولت، به موضوع فرهنگ و دغدغه های فرهنگی اشاره کردند. ایشان در این دیدار، جبران خطاها و اشتباهات فرهنگی را دشوار دانستند.

به منظور درک صحیح این نکته، می بایست مجموعه بیانات ایشان را در کنار هم فهم کرد تا بدین طریق بتوان به منظومه فکری رهبر انقلاب دست یافت.

نکته مهم در خصوص نوع نگرش ایشان به مقوله فرهنگ این است که چون برآمده از دیدگاه اسلامی و قرآنی است، با نگرش سطحی موجود در محاورات روزمره بسیار فاصله دارد.

رهبرانقلاب، فرهنگ را همچون هوا می دانند که در همه جا حضور دارد. در این تعریف همه افراد، سازمان ها و نهادها اعم از اینکه عنوان فرهنگی داشته باشند یا نه، هم تحت تأثیر فرهنگ هستند و هم با اقدامات و کنش های خود، آن را تحت تأثیر قرار می دهند.

بر همین اساس است که در فرهنگ دینی و اسلامی به همه توصیه می شود مراقب اعمال خود باشند؛ چراکه آثار فرهنگی در الگوهای رفتاری، اعتقادات و ارزش های ذهنی سایرین بسیار اثرگذار است. به عنوان نمونه اگر فردی با لباس نامناسب در جامعه حاضر شود، اثر فرهنگی آن بسیار بالاست.

زیرا قبح چنین فعل قبیحی را برای دیگرانی که آمادگی ارتکاب چنین کاری را دارند از بین می برد.
فعل مثبت نیز همین اثر را دارد؛ اگر فردی با فداکاری و احسان اقدام به ساخت و هدیه مدرسه می کند باعث آماده کردن افراد دیگر و ترویج آن می شود. بنابراین از دید رهبرانقلاب همه افراد و سازمان ها بازیگر عرصه فرهنگ هستند.

انتظاری هم که ایشان در این زمینه دارند این است که همه به نقش خود در فرهنگ پی ببرند و دست به اصلاح نقش خود بزنند. طبیعتا با این نگاه همه افراد باید مراقب موقعیت، نقش و مسولیت خود باشند.

با توجه به ماهیت عمیق، بلنددامنه، زمان بر و دیربازده مسائل فرهنگی، گاه افراد متوجه نمی شوند که در حال تخریب فرهنگی هستند یا خدمت فرهنگی.

چراکه امواج مسائل فرهنگی بسیار دیر انعکاس می یابد و همین مسأله موجب می شود که خطاها در حوزه های فرهنگی بیشتر شود یا حتی انگیزه ها برای اقدام فرهنگی مثبت کاهش یابد.

این از تبعات تدریجی فعل انسانی است. لذا جبران خطاها و تخریب های فرهنگی نیز بسیار دشوار و زمان بر خواهد بود.

حوزه فرهنگ همچون ساختمان نیست که بتوان به راحتی آن را بازسازی کرد. در حوزه روابط انسانی هر نوع انحراف یا اثر مثبتی می تواند از نسلی به نسل دیگر امتداد یابد.همچنان که امواج خون شهدای 8 سال دفاع مقدس تا حد بسیار زیادی فرهنگ جامعه ما را دینی نگه داشته است.

در خصوص آثار و تبعات خطاهای فرهنگی و همچنین راه درمان آنها باید دانست که بخش ناچیزی از خطاهای فرهنگی قابل مشاهده است.

فهم بخش دیگر از خطاهای فرهنگی نیازمند مطالعات عمیق فرهنگی است. هرچه مسولیت اجتماعی افراد افزایش یابد، بُرد تأثیرات آنها نیز افزایش خواهد یافت.

لذا می بایست این افراد برای اتخاذ تصمیمات مهم، از مشاوره مشاوران خبیر و آگاه به مسائل بهره مند شوند. و این همان جایگاه مقوله "پیوست فرهنگی" است. البته این پیوست منحصر به طرح های بزرگ نیست، بلکه می تواند در همه حوزه ها پیگری شود. به عنوان نمونه وقتی سیاست زندان زدایی در قوه قضائیه در دست پیگیری است، این طرح نیازمند پیوست فرهنگی است.

راه درمان خطاهای فرهنگی نیز بازگشت به رهنمودهای رهبرانقلاب در زمینه مهندسی فرهنگی است. منظور از مهندسی فرهنگی اصلاح پیامدهای فرهنگیِ نظام سیاسی، اقتصادی، قضایی و اجتماعی کشور است.

به عنوان نمونه، در حوزه قضایی کشور باید پیامدهای همه کنش ها و واکنش های نظام قضایی مورد بررسی قرار گیرد. همه این کنش ها و واکنش ها دارای آثار فرهنگی هستند. این آثار بر کارکنان قوه قضائیه، قضات و مراجعه کنندگان و انعکاس آن در فرهنگ عمومی قابل بررسی است.

لذا نیازمند مهندسی فرهنگی و نظام سازی فرهنگی برای پیوست نگاری فرهنگی هستیم که با حضور حجت الاسلام صادقی در معاونت فرهنگی قوه قضائیه می توان به تداوم بیش از پیش چنین رویه هایی در این قوه امیدوار بود.

علاوه بر توصیه های اخلاقی بخش قابل توجهی از خطاهای فرهنگی با اصلاح روندها و ساختارها کاهش خواهد یافت. زیرا اصلاح ساختارها در کاهش خطاهای فرهنگی نقش موثر و چشمگیری دارد. اگر تفکر و گفتمان پیوست نگاری فرهنگی آغاز شود بسیاری از مسائل ریز و درشت فرهنگ اصلاح خواهد شد. اگر مجموعه اقدامات اعم از کوچک و بزرگ اصلاح شد فرهنگ سازمانی نیز اصلاح خواهد شد و پیشرفت خواهد کرد.

خطاهای فرهنگی در عرصه های راهبردی اعم از سیاسی اقتصادی و اجتماعی به راحتی قابل جبران نیست. چراکه تالی فاسد آنها به راحتی کشف نمی شود اما در بستر جامعه جاری می شود. به عنوان نمونه، در فرهنگ جامعه توقع گسترده گرفتن یارانه از دولت ایجاد شده است. در حالی که در هیچ جای دنیا دولت ها بین مردم پول توزیع نمی کنند، حتی از مردم مالیات هم می گیرند. اما در ایران مردم از دولت طلبکارند.

در کشور به واسطه وجود درآمدهای نفتی، برخی طرح های غلط اقتصادی، باعث تشدید، ترویج و توسعه الگوهای فرهنگی غلط می شود. مردم به پشتوانه درآمدهای یارانه ای نسبت به فرهنگ کار بی تفاوت شده اند.

لذا قبل از عملیاتی شدن طرح پرداخت یارانه می بایست در ابتدا ابعاد مثبت و منفی آن بررسی می شد و در صورت غلبه ابعاد مثبت در یک منطقه کوچک و محدود به طور آزمایشی اجرا می شد و در مطالعات میدانی آثار منفی و مثبت آن بررسی شده و در گام نهایی، در سراسر کشور اجرا می شد.

این یک ضرورت انکار ناپذیر است که در خصوص طرح های ملی می بایست مطالعات میدانی فرهنگی نیز صورت گیرد و به صرف تجارب جهانی و به اتکای فرضیات ذهنی اکتفا نشود. بنابراین باید گفت هرچه از قاعده به سوی رأس هرم جامعه حرکت کنیم، آثار مخرب اشتباهات و خطاهای فرهنگی دامنه و عمق بیشتری خواهد داشت.

برای کشف خطاهای فرهنگی تحلیل اقدامات مدیران گذشته امری ضروری است تا با بررسی خطاهای صورت گرفته مانع از تکرار آنها در ادوار بعدی شد. چراکه عمده مسائل و معضلات حادّ کنونی ثمره برنامه ریزی های غلط گذشته است.

اگر به این موضوع توجه شود، نگارش و تدوین برنامه ششم دارای ابعاد مثبت فرهنگی خواهد بود. لذا همه مجموعه های فرهنگی کشور باید دست به دست هم دهند تا معضلات فرهنگی حل شوند و جامعه به سمت سلامت حرکت کند. تعاملات فرهنگی دو و چند جانبه نیز باعث خواهد شد تا دستگاه های اجرایی رسالت فرهنگی صحیح خود را بشناسند و به درستی اجرا کنند.

انتهای پیام/
خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود.