پیله خشکسالی بر فرش ابریشم خراسان شمالی

به گزارش خبرگزاری تسنیم از بجنورد، خشکسالی چند سال اخیر سبب شده تا دیگر خبری از آن درختان پربار توت نباشد و تولیدکنندگان پیله ابریشم و همچنین به تبع آن فرش های ابریشم که زادگاهش در شهرستان راز وجرگلان است اکنون به سختی تولید شود.

فرش ابریشم دو روی هنرمندان ترکمن در راز و جرگلان نیز که رونق آن با تار و پود پرورش و تولید کرم ابریشم گره خورده است، آوازه جهانی دارد و این شهرستان تنها منطقه ای است که فرش ابریشم دو رو در آن تولید می شود.

تار و پود اقتصاد ترکمن های روستانشین راز و جرگلان از دیرباز با نام توت و تولید پیله کرم ابریشم گره خورده است. پسوند و پیشوند توت که به نام روستاهای راز و جرگلان دوخته شده نیزگواه استعداد و مهارت مردم این دیار به حرفه نوغانداری دارد.

خراسان شمالی رتبه چهارم کشوری را در زمینه تولید پیله کرم ابریشم به خود اختصاص داده و حدود دو هزار خانوار در این استان در زمینه نوغانداری و پرورش کرم ابریشم فعالیت می‌کنند اما این حرفه هنوز به عنوان یک شغل برای این مردم تلقی نشده است.

قیمت برای خرید پیله به صرفه نیست

یکی از نوغانداران روستای بک پولاد در این باره می‌گوید: قیمت های تعیین شده برای خرید پیله به صرفه نیست و از طرفی پرورش کرم های ابریشم امسال عملکرد خوبی نداشته است و اگر وضعیت به همان منوال باشد صنعت تولید فرش ابریشم نیز دچار آسیب می شود. 

آخوند شاه گلدی نورانی می افزاید: خشکسالی ها مجال رشد و سرسبزی را از توتستان ها گرفته و درخت ها امسال خوب بار و برگ نداشتند.

وی می گوید: نوغانداران با شیوه های نوین و علمی برای تولید پیله آشنایی ندارند و گاهی به عملکرد خوبی در فعالیت خود دست پیدا نمی کنند.

وی تصریح می کند: در استان میانگین تولید پیله تر کرم ابریشم از هر جعبه بیش از 40 کیلوگرم است اما از برخی جعبه ها تنها 10 تا 12 کیلو برداشته می شود.

مکانی برای پرورش کرم ابریشم وجود ندارد

یکی دیگر از نوغانداران روستای دویدوخ می‌گوید: بیشتر پرورش دهندگان کرم ابریشم در روستاهای استان، مکانی برای پرورش کرم ابریشم ندارند و معمولا در وضعیت نامناسب و در یک اتاق و بدون رعایت نکات بهداشتی فعایت می کنند که رعایت نشدن موارد بهداشتی سبب شیوع بیماری‌های قارچی و در نتیجه ضرر پرورش دهندگان می‌شود.

یزدانی می گوید: رکود صنعت نوغانداری و یا ضعف آن به رکود و آسیب تولید فرش ابریشم دستباف می انجامد.

دویدوخ همان جایی است که فرش نفیس و گرانبهای استان یعنی فرش ابریشم دو رو تولید می شود.

توتستان ها از بین رفته اند

یک پژوهشگر فرش در این باره می گوید: امروز دیگر از توتستان های روستاهای ترکمن نیشن رازو جرگلان خبری نیست و بیشتر آنان از بین رفته اند.

عبدالله احراری با اشاره به اینکه نوغانداران نیاز به فراگیری دانش فنی دارند اظهار می کند: نوغانداران خراسان شمالی ظرفیت خوبی برای تامین ابریشم موردنیاز صنعت فرش را دارد زیرا آشنایی و معلومات خوبی در این زمینه دارند اما بیشتر شان این حرفه را کنار گذاشته اند.

وی می افزاید: زمانی، کشور ما صادرکننده ابریشم بود و سالانه 400 تن ابریشم صادر می شد اما هم اکنون این رقم به 70 تن  رسیده است.

وی می گوید: نیاز صنعت فرش ما به ابریشم سالانه 500 تن ابریشم است که بخش چشمگیری از آن وارد می شود و ورود ابریشم‌های بی‌کیفیت چینی که با قیمت ارزان به دست تولیدکنندگان فرش می‌رسد یکی از علت های بی رغبتی نوغاندارن است.

وی توضیح می دهد: واردات ابریشم چینی سبب شده تا هم بخش بزرگی از اشتغال را از دست دهیم و هم کیفیت کارها را. البته کاهش قیمت خرید پیله تر ابریشم نیز مزید بر علت شده است.

این پژوهشگر فرش می افزاید: قاچاق ابریشم بی کیفیت به داخل و عرضه آن با قیمت ارزان نیز یکی دیگر از آسیب های صنعت فرش ابریشم در کشور است.

وی اظهار می کند: البته یکی دو سال گذشته شرکت سهامی پرورش ابریشم ایران قیمت پیله ابریشم را افزایش داده است و قرار است قمیت ها متناسب با قیمت های جهانی تعیین شود.

فرش ابریشم همچنان سرحال است

احراری با اشاره به بافت فرش دو رو در دویدوخ می گوید: خوشبختانه در این سال های بحرانی برای بازار فرش، فرش ابریشم کمترین آسیب و تاثیر را پذیرفته و از مشکلات مصون مانده است.

وی اظهار می کند: دلیل این امر مرغوبت و کیفیت بالای تولید این محصول و نیز تکنیک و ظرافت خاص در بافت آن است و تولیدکنندگان فرش ابریشم دو رو در دویدوخ سفارشی کار می کنند و هیچگاه محصول شان روی دست نمی ماند و بازار خود را دارد.

وی می افزاید: فرش ابریشم دو رو بیشترین ارزش افزوده را در میان دست بافته های داری به خود اختصاص داده است و کارفرما از استان‌های مختلف کشور در دویدوخ حضور دارند و به محض اینکه بافت یک قالی تمام می‌شود مواد اولیه و نقشه جدید داده می‌شود.

این پژوهشگر فرش می‌گوید: بافت فرش دو روی دویدوخ قابل توسعه به دیگر روستاهای ترکمن نشین خراسان شمالی است و این حرفه باید در دیگر روستاهای ترکمن توسعه پیدا کند.

بافندگان توان رقابت ندارند

یک کارشناس فرش در این باره می گوید: در سال های اخیر قیمت مواد اولیه افزایش یافته و این امر سبب افزایش قیمت تمام شده فرش شده است و به همین علت نیز بافندگان فرش توان رقابت با بازارهای خارجی را ندارند.

مجتبی مهرآبادی اظهار می کند: بافندگان ما برای تامین مواد اولیه و سرمایه در گردش نیاز به حمایت دارند.

وی یکی از مشکلات تولیدکنندگان فرش را تولید فله ای و بدون سفارش عنوان می کند و می افزاید: بافندگان و تولیدکنندگان ما بدون آشنایی با سلیقه ها و نیازهای بازار به صورت فله ای و بدون اینکه سفارش داشته باشند اقدام به تولید و بافت می کنند این در حالی است که دستیابی به موفقیت و بازاریابی با رویکرد سفارش پذیری قابل تحقق است.

وی می گوید: البته طرح و نقشه های به کار رفته نیز قابل رقابت در بازار فرش نیست.

مهرآبادی می گوید: این مشکل همیشگی ما در تولیدفرش است و تنها نسخه برای برون رفت از آن اراده بافندگان برای فراگرفتن فنون و تکنیک های روز است.

وی توضیح می دهد: باید تولیدکنندگان و بافندگان باید دست به دست دهند تا با رویکردهای نوین بازار و سلیقه های روز آشنا شده و علم تجارت فرش را فرابگیرند و تولید هدفمند شود.

این کارشناس فرش می افزاید: برای دستیابی به موفقیت در بازار فرش، فعالیت تولیدکننده و تاجر باید از هم متمایز باشد تا هر کدام به صورت تخصصی در عرصه ای که دارای مهارت است فعالیت داشته باشد اما در عین حال چرخه بازار با ایجاد ارتباط با یکدیگر کامل می‌شود.

وی تصریح کرد: ایجاد و تقویت تشکل‌ها و بنگاه‌های بازاریابی و مراکز مشاوره به صورت تخصصی یکی از راه کارها برای خروج از تولید سنتی است.

اعلام آمادگی قطری ها برای سرمایه گذاری

معاون برنامه ریزی و بودجه استاندار خراسان شمالی نیز از اعلام آمادگی یک سرمایه گذار خارجی برای تولید ابریشم خبر داد و می گوید: یک گروه از کشور قطر برای سرمایه گذاری در شهرستان راز و جرگلان متقاضی و اعلام آمادگی کرده اند.

مجید پور عیسی اظهار می کند: قطری ها قصد داردند برای سرمایه گذاری در زمینه صنعت کرم ابریشم و صنایع وابسته آن به شهرستان راز و جرگلان بیایند.

وی توضیح می دهد: مطالعات اولیه در این باره انجام شده و پایش های لازم نیز انجام گرفته است.

معاون برنامه ریزی و بودجه استاندار خراسان شمالی تصریح می کند: شرایط دو طرف نیز در مرحله نخست مورد پذیرش واقع شده است.

پورعیسی اظهار می کند: چنانچه شرایط برای هر دو طرف قرار داد مناسب باشد و شرایط موجود مورد موافقت ما قرار گیرد با سرمایه‌گذار قطری توافق می کنیم.

انتهای پیام/ج