به گزارش خبرگزاری تسنیم از زاهدان، 17 مرداد 1377، محمود صارمی خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران در مزار شریف، در حین انجام گزارش به همراه تعدادی از کارکنان سرکنسولگری ایران در این شهر توسط عوامل گروه طالبان به شهادت رسیدند که در پی این حادثه دردناک و تاسف انگیز، شورای فرهنگ عمومی کشور نیز در نخستین سالگرد این واقعه، روز 17 مرداد را به پاس قدردانی از مقام و حرفه صارمی «روز خبرنگار» نامید.

امروزه، یکی از ابزارها و مولفه‌های اصلی پیشرفت و توسعه هر کشوری به ویژه در عرصه‌های فرهنگی و اجتماعی و سیاسی و...،  رسانه‌ها و به طبع آثار و تلاش خبرنگاران به عنوان  تهیه کنندگان و تولید کنندگان محتوای رسانه‌ای جامعه است.

خبرنگار به عنوان رابط صدیق بین مردم، واقعیت‌ها و رویدادها، در حقیقت انعکاس رخدادهای اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی کشور و جامعه است و خبرنگار و رسانه در حقیقت امانتدار مردم در دستیابی به اطلاعات هستند که باید این امانت را به خوبی ادا کنند و لذا مبتنی بر این اصل حق مردم در جامعه اسلامی بر رسانه‌ها این است که از اخبار مفید، لازم و منطبق با مصالح جامعه برخوردار باشند و از سویی خبرنگار به عنوان چشم بیدار و هوشیار جامعه در دستیابی به حقایق و واقعیت‌ها رسالتی بس خطیر بر عهده دارد و کانون این اهمیت، صداقت و قابل اعتماد بودن خبرنگار و رسانه است.

خبرنگاران رسالت خطیری بر عهده دارند، زیرا ارتباط دائم آن‏ها با همه اقشار و طبقات جامعه و نیز زیر نظر داشتن فعالیت‏‌های مختلف و حساس بودن و مطالبه‌گری از جانب مردم  به منظور انعکاس درست و دقیق موضوعات اقتضا می‏‌کند که دقت، صراحت و صداقت به عنوان مشخصه‏‌های یک خبرنگار موفق را به همراه داشته باشد و از سوء استفاده و یا بی‌‏توجهی نسبت به این حرفه پر اهمیت اجتناب ورزد و از سویی به فضای عمومی وحدت در جامعه کمک نمایند.

خبرنگار باید در مورد جامعه و حفظ مصالح و منافع مردم و مسائل و هنجارهای فرهنگی، متعهد باشد. همچنین با دارا بودن روابط اجتماعی مناسب و شفاف از صفات صداقت، شجاعت، تقوا، صمیمیت، متانت، تفاهم و حسن نیت و از همه بالاتر، جلب اعتماد و رازداری و غلبه بر احساسات و عقلانیت و تدبیر برخوردار باشد.

خبرنگار موفق همیشه در انعکاس رخدادها بی طرفانه عمل می‌کند و علاوه بر این یک خبرنگار باید همواره در کسب اعتماد و اعتمادسازی بین خبرنگار، منابع خبری و مردم خود تلاش کند.

با توجه به اینکه شرط اول کار خبرنگاری نیز، رعایت اخلاق خبرنگاری است، خبرنگار خوب باید نخست متعهد به اخلاق خبرنگاری باشد و فارغ از هر نوع جبهه گیری، برداشت‌های منفی، قضاوت، علاقه شخصی و با توجه به وجدان کاری و حرفه‌ای، مصلحت نظام، کشور و مصلحت مردم و منافع ملی به کار خبر بپردازد.

مردم انتظار دارند کسی که خبرنگار می‌شود، از مردم بگوید و از مردم بنویسد و همان طور که گفته می‌شود آنان پل ارتباطی مردم و مسئولان هستند، باشند و نواقص و مشکلات را مطرح و برای رفع آن مجدانه بکوشند و در یک جمله نمی‌شود خبرنگار بود و دغدغه مردم و پیشرفت جامعه را نداشت.

خبرنگار به عنوان امین نظام و مردم، می‌تواند وضعیت شاخص‌های مختلف از قبیل بیکاری، اشتغال، سلامت، بیماری، حوزه فرهنگی، عمومی و اجتماعی را جمع‌بندی و منتقل کند تا مسئولان امر بدانند در چه وضعیتی هستند و چه اهدافی را می‌توانند دنبال کنند و زمینه برای بهره‌مندی اطلاعات دلسوزانه خبرنگاران و رسانه‌ها نیز برای مدیران و کارگزاران نظام فراهم شود.

در برخی عرصه‌ها خبرنگاران در نگاه خوش بینانه، با توجه به این‌که انعکاس عملکرد و موفقیت‌های دستگاه‌های دولتی و پیشرفت‌های موجود بخشی از وظیفه حرفه خبرنگاری است ناخودآگاه نقش روابط عمومی یک سازمان را برعهده گرفته و از بخشی از وظیفه ذاتی خود دور می‌شوند و این نخستین مشکلی است که رسانه را تهدید می‌کند. زیرا در این حالت نمی‌توان به نیاز افکار عمومی یعنی پالایش و نقد صحیح نارسایی‌ها و مشکلات موجود در عرصه‌های مختلف پاسخ داد.

از طرفی همان‌گونه که همیشه توقعات زیادی از جامعه خبرنگاری و رسانه‌ای کشور داریم و از این قشر کم توقع و شریف انتظار عملکرد مناسب و دقیق وجود دارد، لازم است هم مردم و هم سایر قوا تلاش کنند، روحیه نشاط و امیدواری را در روزنامه نگاران و خبرنگاران ارتقا دهند و فضای کار و فعالیت بیشتری را برای این قشر فراهم سازند تا نسبت به انجام وظیفه و افزایش آگاهی در جامعه کمک مضاعف‌تری بکنند و بلافاصله با اندک تلنگر رسانه‌ای بی مهابا رسانه و خبرنگار را هدف انتقادات تند و حمله خود قرار ندهند و این ظرفیت را از تپندگی و آن بالندگی در مسیر افزایش بینش اجتماعی نیندازند.

یادمان نرود اگر فرهیختگان، هنرمندان، نویسندگان، روشنفکران متدین و با تقوا، روزنامه نگاران و خبرنگاران کشورمان با معضلاتی روبع‌رو باشند و مشکلاتشان در حد و اندازه‌های آنان برطرف نشود به طور قطع و یقین، شاهد ضعف در پیشرفت و اثرات نامطلوبی نیز در دیگر حوزه‌ها خواهیم بود.

در مجموع آنچه واضح است، امروز باید بر اساس یک برنامه‌ریزی و تفکر جمعی تمامی تهدیدها را به فرصتی برای رشد و شکوفایی تبدیل نماییم. در این میان باید از قدرت جادویی و بی‌نظیر رسانه به عنوان یکی از تاثیر‌گذارترین شیوه‌های جذب مخاطب برای توسعه کشورمان و هم برای پاسخگویی و مواجهه با تهدیدات نرم و شانتاژهای خبری دشمن استفاده نماییم تا آینده‌ای درخشان و پرامیدی را در به ثمر رسیدن اهداف جامعه شاهد باشیم.

به طور کلی باید از نگاه مقطعی و کلیشه‌ای به روز خبرنگار فاصله گرفت و با یک نگاه حرفه‌ای و اخلاقی به تبیین صحیح و درست جایگاه رسانه و وظایف مشترک خبرنگاران نسبت به جامعه و بالعکس  پرداخت.

در این حالت همان‌گونه که بارها و بارها تاکید رهبر معظم انقلاب مبنی بر روحیه مطالبه‌گری در جامعه بوده است و از سویی رئیس جمهور نیز به ضرورت افزایش سعه صدر مسئولان و ضرورت استفاده از قدرت رسانه اشاره به‌جایی فرمودند، جایگاه پرسش‌گر و پاسخ‌گو آشکار شده و سختی‌ها و موانع کنونی در مسیر اطلاع رسانی تا حدودی مرتفع خواهد شد.

از طرفی لازم است، خبرنگاران نیز با درک شرایط موجود و موقعیت کنونی کشور و تهدیدات مختلف و با ملاحظه برخی آسیب‌های جامعه اطلاعاتی و فضای رسانه‌ای مراقب جلوگیری از سوء استفاده جبهه مجهز رسانه‌ای دشمن باشند و تنها جذب و افزایش مخاطب را فدای مصالح کشور و آرامش جامعه نکنند و با عملکردی سنجیده که الحمدلله در جامعه خبری ما نیز به وفور ملاحظه می‌شود جریانات سازنده و به اصطلاح هر آنچه دردی از مردم را دوا می‌کند و عمومیت بیشتری دارد، را تقویت کنند.

و از سویی همان‌گونه که مقام معظم رهبری سه وظیفه اصلی، نقد و نظارت، وظیفه اطلاع رسانی صادقانه و شفاف، وظیفه طرح و تبادل آرا و افکار در جامعه را برای مطبوعات، و خبرنگاران تبیین فرمودند، مسئولان نیز باید بدانند نقد در قالب امر به معروف و نهی از منکر قرار می‌گیرد و می‌توان گفت نقد و انتقاد دارای پشتوانه قوی دینی است و در بخش مسئولان باید دانست کسی که در نظام مقدس اسلامی مسئولیت می‌پذیرد به صرف پذیرش مسئولیت، عملا خود را در معرض نقد مردم و چشم بیدار رسانه و خبرنگاران متعهد  قرار می‌دهد.

و اما جامعه‌ای که نقدش معقول و بدون غرض‌ورزی و از مجرایی که قانون و اخلاق اجتماعی معین نموده، باشد انحراف و خطایش کمتر است و حتی منتقدین دلسوز  که عمدتا جامعه خبرنگاری بخشی از آن است، مورد حمایت نیز قرار می‌گیرند و نگرش ما در مقابل نقد باید این‌گونه باشد که بتوانیم از آن نقد استفاده کنیم به گونه‌ای که اگر به جمع‌بندی برسیم گه آن نقد (نه تخریب ) درست است از آن استفاده کرده و نقایص را برطرف، و به تقویت و بنیه فکری و سلامت جامعه کمک شده است لذا  اینها را باید باور کرد.

باید باور کنیم که منتقد باتقوا و با اخلاق  ما بدخواه ما نیست و از طرفی از آنسو جامعه رسانه‌ای نیز با رعایت انصاف نباید  فضای بحث و نقدش متشنج و احساسی و تبلیغاتی باشد و خودش به عنوان یک دانشگاه و مستقل از وظیفه رسانه‌ای و اصلی‌اش به عنوان نخبه به جامعه درست نقد کردن و معقول نقد کردن را بیاموزند و البته باید به این نکته نیز اشاره کرد که الحمدلله در جامعه ما هم مسئولانی نقدپذیر و هم منتقدینی منصف داریم.

اما خبرنگاران زحمتکش و متعهد در استان سیستان و بلوچستان، به عنوان یکی از وسیع‌ترین استان‌های کشور با قابلیت‌ها و ظرفیت‌های فراوان، تنوع اقلیم و جغرافیا، تنوع قومی و مذهبی و برخی محرومیت‌های موجود، فارغ از هر نوع باور و سلیقه‌ای  همیشه در کنار مردم و  مسئولان، با نگاهی مومنانه و برخاسته از تعهد زیبای حرفه خطیرشان و در مسیر ارزش‌های کشور و نظام اسلامی و با تعصبی مثال زدنی نسبت به کشور و منطقه‌شان و با تمام سختی‌ها و مشکلات و بعضا عدم آگاهی بخش‌هایی از جامعه نسبت به کارکردهای اصیل و مثبت رسانه و تکلیف ملی و دینی و اخلاقی خبرنگار، تلاش کرده‌اند حدالامکان از بخش عام جامعه و مردم فاصله نگیرند و در مجموع با انجام وظیفه‌شان و در عین کمترین امکانات و بهره‌مندی‌های اولیه و مسائل معیشتی و با عشقی که برگرفته از حس خدمت به جامعه و مردم و آبادگری است، موثر و سازنده باشند.

مجتبی شجاعی- نویسنده و پژوهشگر سیستان و بلوچستان

انتهای پیام/