به گزارش خبرگزاری تسنیم، پس از آنکه کمیته فلسطین جنبش عدم تعهد در سطح وزرای خارجه در تهران تشکیل جلسه داد و بیانیه ای مهم و تفصیلی را درباره جنایات رژیم صهیونیستی در غزه و لزوم حمایت از حقوق مردم کرانه باختری و نوار غزه تصویب کرد، سایر تشکل های منطقه ای مرتبط با جهان اسلام و دولتهای عربی نیز تلاش کردند تا این روال را پی گرفته و اقداماتی را در راستای حمایت از حقوق مردم غزه به عمل آورند.
در این خصوص، سازمان همکاری اسلامی، اتحادیه عرب و شورای همکاری خلیج فارس نشست هایی را برنامه ریزی کرده و تلاش هایی را به عمل آورده اند که در برخی موارد، با نتایج مثبتی همراه بوده و در برخی موارد نیز نتیجه ملموسی در بر نداشته است.
نشست فوق العاده کمیته اجرایی سازمان همکاری اسلامی در جده/12 اوت 2014
سازمان همکاری اسلامی بر اساس برنامه ریزی قبلی و پیشنهاد برخی دولتهای اسلامی، تصمیم گرفت نشست کمیته اجرایی این سازمان را به منظور بررسی اوضاع غزه برگزار کند. در این خصوص، در 12 اوت برابر با 21 مرداد، جده میزبان کمیته مذکور در سطح وزیران، معاونین وزیران و روسای هیاتهای نمایندگی دولتهای عضو بود. در پایان این نشست در روز سه شنبه 21 مرداد که هیات ایرانی به ریاست وزیر ارشاد نیز حضور داشت، بیانیه ای صادر شد.
در این بیانیه بر نکات زیر تاکید شده است:
- پایان یافتن سریع حصر نوار غزه؛
- لغو کامل محاصره نوار غزه، گشایش گذرگاههای ورود به نوار غزه و کرانه باختری به منظور امدادرسانی بشردوستانه به قربانیان به ویژه فراهم کردن دسترسی پزشکان و امدادگران به مجروحان.
- توقف فوری تعرض اسرائیل علیه مردم فلسطین؛
- تشکیل کنفرانس تامین حمایت مالی برای بازسازی غزه؛
- پیگرد مسئولیت سیاست و حقوقی جنایات جنگی رژیم صهیونیستی در غزه.
رئیس هیات ایرانی نیز در این نشست، نکات مهم دیگری را مطرح کرد که وحدت و مبارزات گروههای فلسطینی علیه رژیم اشغالگر از جمله آنها بود، امری که به صورت برجسته در بیانیه پایانی تشریح و تصریح نشده است.
بر مبنای طرح مشترک پیگری جنایات رژیم صهیونیستی و پیگرد عاملان این جنایات که در مواضع هیات های شرکت کننده صورت گرفت، این نکته نیز به عنوان یکی از محورهای بیانیه کمیته اجرایی مورد تاکید قرار گرفت. البته برخی از کشورهای عضو شورا رویه ای دوگانه را در این زمینه اتخاذ کرده اند. به عنوان نمونه، هرچند وزیر خارجه عربستان با تصریح به ماهیت اشغالگری و متجاوز بودن رژیم صهیونیستی این مقوله را نیز در سخنان خود مورد اشاره قرار داد اما نرمش این کشور و برخی دیگر از دولتهای عربی در برابر رژیم صهیونیستی و نگرانی آنها از تاثیر ادبیات این بیانیه بر نتایج مذاکرات آتش بس در قاره نیز از جمله ملاحظات در تدوین بیانیه پایانی نشست جده بوده است.
نشست فوق العاده شورای اتحادیه عرب در قاهره/ 11 اوت 2014
برخلاف سازمان همکاری اسلامی که حداقل در بیانیه صادره مجموعه ای از مفاهیم حقوقی مهم را درباره لزوم لغو کامل محاصره غزه و همچنین حمایت های بشردوستانه از مردم غزه را مدنظر قرار داده است، اتحادیه عرب یک روز زودتر از سازمان همکاری اسلامی، عمدتاً با هدف اقناع افکار عمومی جهان عرب نشستی بی نتیجه و نمادین را برگزار کرد. یکروز پیش از برگزاری این نشست، احمد بن حلی، معاون دبیر کل اتحادیه عرب گفته بود که شورای اتحادیه این نشست را به منظور پیگیری اجرای مصوبات نشست قبلی مربوط به 14 ژوئیه 2014 در خصوص توقف تجاوزات مکرر اسرائیل علیه نوار غزه و بررسی تحولات مربوط به این تجاوزات، برگزار می کند. اما در این نشست که بدون حمایت اغلب دولتهای عربی و با سستی مشهود در مراحل مختلف آن برگزار شد، نتیجه محسوسی که حاکی از مواضع مشترک دولتهای عضو این اتحادیه منطقه ای درباره غزه باشد، حاصل نشد.
در این نشست که در قاهره برگزار شد، جدیتی در کار هیات های شرکت کننده وجود نداشت. حضور تنها 8 هیات از مجموع 16 دولت عضو اتحادیه از یک سو و سطوح پایین مقامات دیپلماتیک و نمایندگی های شرکت کننده از سوی دیگر، از فقدان اراده لازم در این اتحادیه برای تصمیم گیری موثر و واقعی در واکنش به بحران انسانی غزه و جنایات رژیم صهیونیستی حکایت داشت. غیبت برخی دولتهای عربی نظیر عربستان، قطر، تونس، مراکش، بحرین و کویت، که ممکن است به دلایل سیاسی و تمایلات برخی از این دولتها در خصوص نرمش نسبت به جنایات ارتکابی رژیم متجاوز در غزه مربوط باشد، نیز از ویژگیهای این نشست بود.
عدم حمایت اعضای اتحادیه از دستورکار این نشست به گونه ای بود که ساعات متوالی ابتدای زمان بندی این نشست به دلیل عدم حضور کافی اعضا و نرسیدن به حد تناسب، به صحبت های دوجانبه اعضای هیات ها گذشت. احتمال دیدار وزاری خارجه اتحادیه عرب با مدیریت دبیرکل این اتحادیه از غزه و همچنین حمایت از طرح آتش بس مصر و تقدیر از طرح الجزایر برای برگزاری نشست ویژه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در مورد غزه، عمده نکاتی بودند که در خلال این نشست مطرح شدند.
در واقع، نشست قاهره حتی نتوانست تصمیماتی مشترک و جدی را در مورد حمایت از مردم غزه و محکوم کردن جنایات رژیم صهیونیستی اتخاذ کند و عمدتاً یک نشست تشریفاتی و سمبلیک بود.
نشست شورای همکاری خلیج فارس/ 13 اوت 2014
شورای همکاری خلیج فارس نیز با استفاده از فرصت مربوط به بررسی وضعیت غزه، مجالی فراهم کرده اند تا این تشکل بحران زده را احیا کنند. در این رابطه، وزرای خارجه کشورهای شورای همکاری خلیج فارس روز چهارشنبه 13 اوت (22 مرداد) نشست فوقالعادهای را برگزار خواهند کرد.
البته موضوع این نشست علاوه بر وضعیت نوار غزه و کرانه باختری در جنگ سوم غزه، اوضاع برخی دیگر از کشورهای عربی منطقه یعنی عراق، سوریه، لیبی و یمن خواهد بود. حمایت وزرای خارجه کشورهای عضو این شورا برای برگزاری این نشست، به معنای آن است که بحران اعضای این شورا با قطر بر سر نوع واکنش نسبت به تحولات مصر خاتمه یافته است.
با توجه به ترکیب اعضای این شورا و نوع سیاست هایی که در اتحادیه عرب و سازمان همکاری اسلامی در همین زمینه تعقیب کرده اند، به نظر نمی رسد که نشست فوق به نتایجی ملموس و موثر منتهی شود بلکه احتمالاً اهداف دیگری نظیر احیای شورای همکاری خلیج فارس به بهانه بررسی مساله غزه و همچنین همفکری حول محورهایی نظیر وضعیت عراق، به نتایجی روشن تر از تدابیر اتخاذی در قبال وضعیت غزه منجر شوند.
جمع بندی
فعال شدن ظرفیت های تبادل نظر و مذاکره میان اعضای تشکل های منطقه ای طی روزهای جاری و برگزاری نشست های فوق العاده به ویژه در سطوح بالای سیاسی، نشان دهنده تاثیرات مهم بحران انسانی در جنگ سوم غزه بر منافع ملی و وضعیت صلح و ثبات منطقه ای است. به واقع، جنگ سوم غزه و نوع رفتار رژیم صهیونیستی که با کشتار و تخریب گسترده همراه بوده است، مطالبات عمومی از دولتهای منطقه و تشکل های منطقه ای را نیز به منظور ایفای مسئولیت و سهم خود در بهبود اوضاع افزایش داده است. به طوری که هر یک از این تشکلها تلاش کردهاند تا با برگزاری این نشستها، افکار عمومی را در ایفای مسئولیت مذکور قانع کنند و در مواردی نیز تصمیماتی را به صورت جمعی و مشترک برای حمایت عملی از مردم غزه اتخاذ کنند.
با درنظر گرفتن خروجی های این نشست ها به نظر می رسد که نشست های منطقه ای فوق –بجز نشست جده که دارای نتایج مثبت نسبی بوده است- فاقد اثربخشی و جامعیت لازم باشند و عمدتاً محملی برای یک نوع تبادل نظر و فرصتی برای همفکری حول مسائل دیگر منطقه به نظر می رسند. در واقع، تفرقه میان اعضای این تشکل ها از یک سو و نزدیکی برخی از اعضای مهم آنها به رژیم صهیونیستی به ویژه در رابطه با پرونده های دیگر منطقه ای از سوی دیگر، مانع از آن شده است که ترتیبات و سازمان های منطقه ای مذکور بتوانند به درستی و واقعی تصمیمی را علیه اسرائیل و در حمایت از مردم غزه و مقاومت مردم فلسطین به عمل آورند. عدم تعمیق گفتمان حمایت از مقاومت اسلامی فلسطین، عدم توسعه ظرفیت های تعقیب جنایات بین المللی رژیم صهیونیستی و حتی عدم همراهی با فرایندهایی که در این زمینه اخیراً ماهیت بین المللی مناسبی در شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد پیدا کرده است، از جمله نکاتی است که نشان می دهد صرف برگزاری این نشست ها بر خروجی های عملیاتی و موثر تقدم داشته است.
جنبش عدم تعهد اراده قاطع تری در پیگیری عملی جنایات رژیم صهیونیستی در غزه و حمایت از حقوق مردم فلسطین و قربانیان غزه داشته است و سازمان همکاری اسلامی نیز در بیانیه جده، از بیانیه تهران که توسط کمیته فلسطین نم صادر شد، تبعیت کرده است و در رابطه با مسائل حمایت مالی در بازسازی غزه، این بیانیه را تکمیل کرده است.
انتهای پیام/پ