به گزارش خبرگزاری تسنیم از خرم آباد، در ایران مانند بقیه کشورهای دیگر، تلاش برای ساخت مجتمع های بین راهی در دستور کار قرار گرفته است و به همین منظور 500 مکان برای چنین کارکردی در کشور مکان یابی شده است.
استان لرستان با وجود محرومیت تاریخی در احداث آزاد راه و بزرگ راه، چند سالی است که شاهد ساخت این نوع جاده هاست که آزاد راه تکمیل شده پل زال و آزاد راه در حال ساخت خرم آباد اراک از جمله این محورهاست و با بهره برداری از محورهای مواصلاتی مهم، نیازی که هم اینک در جاده های لرستان احساس می شود، موضوع کمبود مجتمع های خدماتی رفاهی بین راهی است وهم اکنون تجمیع خدمات رفاهی در جاده ها، در قالب مجتمع های خدماتی رفاهی بین راهی، به عنوان یک شیوه پذیرفته شده در جهان محسوب می شود.
آزاد راه خرم آباد پل زال دارای کمترین مجتمع بین راهی است
در این زمینه دولت ها فقط به توجیهات اقتصادی این مجتمع ها توجه نمی کنند و برای احداث چنین مکان هایی تسهیلات ویژهای را تعریف می کنند به عنوان مثال، دولت ترکیه دستورالعملی تهیه کرده است که هم زمان با احداث یک اتوبان، مجتمع خدماتی رفاهی بین راهی وابسته به آن محور، همزمان احداث می شود.
این در حالی است که استان لرستان با وجود بهره برداری از محورهای مواصلاتی مهم همچون آزاد راه خرم آباد و پل زال، تا مدت ها احداث مجموعه خدماتی رفاهی در این مسیر به تاخیر افتاد و هم اکنون نیز از کمبود چنین سرویسی در محور فوق رنج می برد و به طور کلی سرویس های خدماتی رفاهی در کنار بعضی از جاده های استان مشاهده می شود اما این مکان ها به قدری پراکنده هستند که مسافرین و رهگذران جاده ای مجبور به توقف های مکرر در طول مسیر هستند.
سرویس های بین راهی در جاده های لرستان پراکنده اند
به طور مثال در مسیرهای جاده ای استان، پمپ بنزین در یک نقطه مکان یابی شده و رستوران در مکانی دیگر دیده شده و یا فروشگاه مواد غذایی در جایی است و قهوه خانه در مکان دیگری جانمایی شده است و این خود نشان از آن دارد که جاده های لرستان نیازمند خدمات مجتمع بین راهی در حد استاندارد های بین المللی است.
در مورد طراحی، ساخت و کارکرد یک مجتمع خدماتی، الگوی واحدی در کشورها وجود ندارد، زیرا ویژگی های هر کشور ایجاب می کند که سیاست ایجاد مجتمع های خود را متمایز با دیگر کشورها اعمال کند، در این زمینه عربستان سعودی مجتمع ها را به صورت عمده برای زیارت کنندگان و مسافران خارجی که از نیازهای معدود و حجم وسیع خدمات برخوردارند، طراحی می کند و در بعضی دیگر از کشورها علاوه بر نیازهای رفاهی به سایر نیازهای رهگذران جاده ها مانند، نیازهای تفریحی و گردشگری توجه ویژه ای شده است.
الگوی واحدی برای مجتمع های بین راهی در جهان وجود ندارد
در نمونههای موجود مجتمعها در بریتانیا و کانادا، توجه ویژه ای به مسائل تفریحی و گردشگری معطوف شده است وبیشتر ایجاد تسهیلاتی مورد توجه قرار می گیرد که رهگذران جاده ها ضمن دستیابی به خدمات ضروری خود، از طبیعت اطراف حداکثر بهره را ببرند و سوابق جهانی بیانگر آن است که مجتمع های احداثی در هریک از کشورها دارای تنوع بسیاری است، به عنوان نمونه در یک بزرگ راه در آلمان یا ترکیه، گستردگی مجتمع های خدماتی و رفاهی بین راهی متفاوت است و به مکان، ویژگی های طبیعی و فاصله سطح ارائه خدمت، بستگی دارد.
موضوعی که اهمیت دارد این است که مجتمع های خدماتی و رفاهی بین راهی، فقط نقش خدمت رسانی به رهگذران جاده ها را بر عهده ندارند بلکه علاوه بر فراهم آوردن تسهیلات رفاهی برای رهگذران جاده ها، مسائلی همچون توازن منطقه ای، توسعه پایدار ومسائل تفریحی را در دستور کار خود قرار داده اند.
مجتمع های بین راهی شهر قم الگوی اقتصادی برای لرستان است
در کشور ایران نیز به طور موردی در شهر قم، طراحی مجتمع های بین راهی براساس فروش محصولی به نام سوهان شکل گرفته و فضاهی خدماتی در کنار فروش این محصول، به مسافران سرویس می دهند و به طور کلی در طراحی مجتمع های بین راهی، باید این موضوع را در نظر داشت که کارکرد مکان های خدماتی بر اساس نیازهای مسافران و ظرفیت های بومی منطقه است.
استان لرستان به علت قرار گیری در مسیر ترانزیتی شمال به جنوب و از طرفی داشتن ظرفیت های طبیعی و گردشگری، هرساله میزبان خیل مسافران و رهگذاران جاده ای است که باید برای بهره برداری اقتصادی از این فرصت در استان با مکان یابی، طراحی و ساخت مجتمع های بین راهی، اقدام کرد.
اما مسئله ای که هم اینک دارای اهمیت است، کمبود شدید مجتمع های بین راهی در جاده های لرستان است به گونه ای که به زحمت می توان مجتمع خدماتی در مسیر جاده های لرستان یافت که بیش از 1 یا 2 سرویس خدماتی به مسافران ارائه دهد.
مسعود پارسا کارشناس مجتمع های خدماتی رفاهی در سازمان پایانه های لرستان در گفت و گو با خبرنگار تسنیم در خرم آباد، اظهار کرد: سرویس های بین راهی در جاده های لرستان وجود دارد اما این تعداد نسبت به محورهای استان بسیار ناچیز هستند و بر طبق استاندارد اروپا درهر 10 کیلومتر آزاد راه، باید 1 مجتمع بین راهی وجود داشته باشد و این در حالی است که در محور فوق، فقط 1 مجتمع بین راهی بنا شده است و طبق استاندارهای کشور ایران حداقل به 6 مجتمع دیگر نیاز دارد.
طبق استاندارد جهانی هر 10 کیلومتر باید یک مجتمع احداث شود
وی در مورد تعداد مجتمع های بین راهی در لرستان افزود: هم اکنون 10 مجتمع در جاده های لرستان وجود دارد و 6 مجتمع نیز در حال ساخت است و 8 مجتمع نیز در حال استعلام است امامحورهای جاده ای لرستان به حداقل 15 مجتمع خدماتی دیگر نیاز دارد و در این زمینه به مشارکت جدی بخش خصوصی احتیاج است و باید هر چه زودتر برنامه ریزی در این مورد انجام شود.
پارسا به محورهای جاده ای که در لرستان با کمبود مجتمع های بین راهی نیاز دارند اشاره و اظهار کرد: علاوه بر محور آزاد راه خرم آباد پل زال، جاده خرم آباد به بروجرد در نزدیکی منطقه چالانچولان، بروجرد به اراک، نورآباد به هرسین و کوهدشت به خرم آباد، دارای نیاز فوری برای احداث مجتمع های بین راهی هستند.
وی در باره مشکلات مکان های بین راهی در لرستان افزود: بسیاری از رستوران های بین راهی بدونه مجوز و با نازلترین سطح خدمات و بهداشت هستند و هم اکنون سازمان پایانهها در حال شناسایی این مکان ها در استان است و مشکل اصلی که در راه احداث مجتمع های بین راهی در لرستان وجود دارد بحث جذب سرمایه گذار است که با توجه به هزینه های میلیاردی ساخت این بناها، هم اکنون استقبال چندانی در این زمینه در لرستان صورت نمی گیرد.
پارسا در مورد لزوم برنامه ریزی احداث مجتمع های بین راهی درآزاد راه در حال ساخت خرم آباد به اراک، خاطرنشان کرد: در این مورد با پیمانکار این محور یعنی قرار گاه خاتم الانبیا رایزنی هایی شده است اما هنوز به توافق نرسیده ایم و این ارگان باید هرچه زودتر تکلیف ساخت مجتمع این محور را روشن کند و از بین سرمایه گذرانی که سازمان پایانه ها معرفی می کند باید هرچه زودتر یک گزینه را انتخاب کند.
مسئله ای که کارشناس سازمان پایانه ها به آن اذعان دارد، کمبود سرمایه گذار در بخش احداث مجتمع های بین راهی در لرستان است و باید این نکته را در نظر داشت که هم اکنون سود احداث یک مجتمع بین راهی به طور مثال در جاده قم سلفچگان، به مراتب بسیار بالاتر از جاده های لرستان است.
یکی از دلایل به صرفه تر بودن احداث مجتمع ها در قم به این خاطر است که در این مسیر، محصول پرفروشی به نام سوهان وجود دارد و صاحبان مجموعه های بین راهی از طریق این محصول، مسافران و رهگذران جاده ای را جذب می کنند و مسئولان استان اگر بخواهند مسافرین بین راهی در جاده های لرستان سرگردان نشوند و خدمات تعریف شده به آن ها ارائه شود، باید به فکر احداث مجتمع های خدماتی رفاهی استاندارد باشند.
ساخت و رونق مجتمع های بین راهی نیز در گرو اقتصادی بودن آن هاست و تجربه مجتمع های قم نشان داده است که وقتی یک مجتمع داری توجیه اقتصادی است که بر فروش یک یا چند محصول تجاری مانند مانند سوهان که یک برند است تکیه کرده باشد و در کنار ان اقدام به ارائه خدمات به مسافران و رهگذران جاده ها کند.
اگر بخواهیم مجتمع های استان لرستان به لحاظ سرمایه گذاری برای سرمایه گذار دارای جذابیت باشد، باید محصولات مرغوب استان لرستان مانند عسل، هم استاندارد سازی و هم صاحب برند شود تا بتواند به عنوان یک پشتوانه اقتصادی برای مجتمع ها رفاهی استان مطرح شوند.
فرامرز حیدری رئیس هیئت مدیره اتحادیه زنبور داران کشور در گفت و گو با خبرنگار تسنیم در خرم آباد اظهار کرد: عسل لرستان به علت وجود ویژگی های طبیعی و ذاتی مرغوبترین عسل ایران است و داروهای گیاهی کوه های لرستان خاص استان است و دشت های لرستان پر از مناطق بکر و دست نخورده است که این امر سبب میشود عسل تولیدی نیز به لحاظ ارگانیک،از ارزش غذایی فراوانی برخوردار باشد.
وی در مورد میزان تولید عسل لرستان و اشتغال زایی آن افزود: میزان تولیدی عسل لرستان سالیانه در حد 1 هزار و 300 تا 1هزار و 500 تن است و 1 هزار و 800 نفر نیز اشتغال زایی در این زمینه وجود دارد اما مشکل اصلی تولید عسل لرستان بحث استاندارد سازی و تولید وسایل بسته بندی است که اگر این دو محقق شود، عسل لرستان می تواند به یک برند معروف تبدیل شود.
رونق مجتمع های بین راهی در لرستان در گرو اقتصادی بودن آن هاست
مسئولان استان اگر بخواهند مسافرین بین راهی در جاده های لرستان سرگردان نشوند و خدمات تعریف شده به آن ها ارائه شود، باید به فکر احداث مجتمع های خدماتی رفاهی استاندارد باشند و سابق مجتمع ها نشان داده که ساخت و رونق مجتمع های بین راهی نیز در گرو اقتصادی بودن آن هاست و وقتی یک مجتمع داری توجیه اقتصادی است، که بر فروش یک یا چند محصول تجاری مانند مانند سوهان که یک برند است تکیه کرده باشد.
استان لرستان علاوه برمحصول با کیفیت عسل، دارای محصولات و صنایع دستی ارزشمندی است که هر کدام از آن ها می توانند خود به عنوان یک برند و حامی اقتصادی برای صاحبان مجتمع های خدماتی بین راهی باشد و علاوه بر این، بر طبق نظریات برنامه ریزی شهری برای نیل به توسعه پایدار منطقه ای، باید مجتمع های خدماتی علاوه بر خدمات رسانی به مسافران و رهگذران جاده ای، باید به مردم منطقه نیز سرویس دهند
یکی از مهمترین خدماتی که مجتمع های بین راهی می توانند به مردم منطقه دهند، مسئله اشتغال زایی و فروش محصولات و صنایع دستی محلی است ونباید نقش این مکان ها را در زمینه اشتغال و مسائل اقتصادی فراموش کرد.
گزارش از سجاد دولتشاهی/
انتهای پیام/ج