یکی از قاعدههای رفتاری نامطلوب متداول در جامعه که به گونهای تهدیدگر مقوله حجاب محسوب میشود، مسئله رواج «مد» در بین جوانان است. مد اگر چه اصطلاحی برگرفته از علم آمار و در معنای یک عامل مشخص کننده است اما در علوم اجتماعی و به ویژه جامعهشناسی مد به نحوه پوشش و لباس پوشیدن و همچنین نوع آرایش اطلاق میشود و در عین حال متوجه چیزی است که در مقطعی از زمان بیشترین استفاده را دارد.
*مد یا بدحجابی
«از مد افتاده اما هنوز خیلیها میپوشند»، «این یکی مدلش جدیده اما من خوشم نمییاد» و «زود از مد میافته»، «این چیه پوشیدی؟ مده!» این 20 ساله دمده شده. خب همینش مده دیگه!» و... اینها جملاتی است که وقتی در خیابان به تماشای ویترین فروشگاههای لباس میایستی به راحتی شنیده میشود؛ پدیدهای که خوب و بد بودنش مطلق نیست و گاه خوب است و گاه خیلی بد! هیچ چیز در «مد» ثبات ندارد جز تغییر، یک سال بنفش، سال دیگر قهوهای، روزی لباسهای کوتاه روز دیگر بلند! تغییری بیوقفه و اغلب نفس گیر برای جیبهای افراد مدگرای یک جامعه که گاه به شدت با عنصر زیبایی شناسی در تضاد است و گاه چنان در بینظمی و شلختگی تعریف میشود که بیش از آنکه چشم نواز باشد، ناراحت کننده است... .
به هر حال همه اینها شکلی از مد هستند تا برخی افراد به وسیله آن طبقه اجتماعی و هویت فردی خود را به نمایش بگذارند، هویتی که گاهی در تار و پود همین مدهای زماندار تعریف میشوند.
*مد گرایی خوب یا بد، مسئله کدام است؟
مدیر حوزههای علمیه خواهران استان مرکزی در این زمینه به خبرنگار ما گفت: مد بخشی از فرهنگ است که مردم جامعه از آن تبعیت میکنند و در جامعه رواج دارد.
مد جزئی از فرهنگ محسوب میشود که اگر این جزء با کل فرهنگ در انطباق باشد خوب و مناسب است، اما اگر مد با فرهنگ در تعارض باشد میتواند آسیبزا باشد. بر همین اساس یکی از ابزارهای تهاجم فرهنگی موضوع ترویج مدهای غربی ناسازگار با فرهنگ جامعه است که دشمن از آن استفاده میکند.
حجتالاسلام داود زارعی بیان کرد: نکتهای که باید به آن توجه داشته باشیم این است که نباید به مسئله مد و مدگرایی نگاه کاملا منفی داشت بلکه مدها میتوانند متناسب با فرهنگ ایرانی- اسلامی باشند و نمایانگر فرهنگ غنی ما و مشخصهای برای معرفی ما به جهان باشند.
وی ادامه داد: پیروی از مد و زیبایی خواهی و تنوع پسندی، ریشه در نهاد انسان دارد که نیازهایی چون تنوع، زیبا خواهی و کمال جویی فطری، منشا اصلی آن محسوب میشود.
مدیر حوزههای علمیه خواهران استان مرکزی افزود: صورتهای افراطی رایج این گرایش (مدپرستی) در نتیجه جهل و ناآگاهی و ضعف ارزشهای معنوی و تبلیغات وسیع کمپانیهای تجاری و خودباختگی و تقلید کورکورانه از دیگران و یا آلوده شدن به رذایلی چون خودنمایی، فخرفروشی، احساس حقارت و خود کمبینی و... پیش میآید.
زارعی اظهار داشت: از آثار بیحجابی میتوان فروپاشی شخصیت، فروپاشی خانواده، گسترش فساد و رکود فعالیتهای مفید اجتماعی را نام برد، افرادی که به بدحجابی و یا مد روی میآورند باید در خانواده بیشتر دیده شوند تا از خودنمایی در جامعه بپرهیزند.
استاد علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی اراک نیز با اشاره به اینکه در زمانهای گذشته حجاب فقط به معنی پوشش وجود داشته است و هیچگونه تغییری در آن به عنوان مد وجود نداشته، گفت: با توجه به اسناد و مدارک تاریخی، حجاب در فارس قدیم وجود داشته است، به عبارت دیگر قبل از اسلام حجاب هر چند نوع آن تفاوت داشته، در میان زنان وجود داشته است.
دکتر رضا عارف بیان داشت: سرزمین ایران سرآمد زیباییها و ظرافتهاست، مردم ما حامل فرهنگی عمیق و ریشه دار، با آمیزهای از دین و تاریخ هستند، تاریخی که در اقصا نقاط عالم ریشه دوانده است.
وی تصریح کرد: تجلیّات پوشش در میان زنان ایران چنان چشمگیر است که برخی از اندیشمندان و تمدن نگاران، ایران را منبع اصلی ترویج حجاب در جهان معرفی کردهاند.
استاد علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی اراک افزود: برابر متون تاریخی، در همه آن زمانها پوشاندن موی سر و داشتن لباس بلند و شلوار و چادر رایج بوده است و زنان با آزادی در محیط بیرون خانه رفت و آمد میکردند و هم پای مردان به کار میپرداختند.
یکی از جامعه شناسان استان مرکزی نیز به خبرنگار ما گفت: پوشش زنان در ایران باستان همیشه سبک و اسلوب خاصی داشته است. بررسیها نشان میدهد که پوشش تمام بدن در دورههای مختلف تاریخی چه نزد زنان و چه نزد مردان در ایران یک حقیقت بوده است و به هیچ وجه ایرانیان در برهنگی به سر نمیبردهاند و هیچگونه تفاوتی در رنگ و مدل این لباسها وجود نداشته است.
محمد جواد نصیری اظهار داشت: حجاب بانوان در ایران باستان، یکی از کاملترین پوششها در جهان باستان بوده است و برخی معتقد هستند که این پوشش کامل و آراسته به نوعی ریشه به وجود آمدن حجاب در دنیا است.
مدیرکل دفتر امور بانوان استانداری مرکزی نیز بیان کرد: دختران جوان سرمایههای فکری جامعه بوده که در راس و راهبر مدیریت خانوادگی قرار دارند و تربیت فرزندان بر اساس فریضههای دینی امری ضروری برای سلامت جامعه در آینده است که در این راستا باید قبل از ازدواج به آموزههای دینی و اخلاقی مسلح شوند.
زهرا فرجی ادامه داد: عفاف و حجاب یکی از پایههای مهم سلامت اجتماعی جامعه است و برنامههای هوشیار سازی خانوادهها از توطئههای نرم دشمن و شکستن حریم عفاف و حجاب از دغدغههای خاص مسئولان کشور بوده که باید مورد توجه قرار گیرد.
وی با اشاره به نقش زنان در امور فرهنگی جامعه اظهار کرد: فرهنگ کنونی در کشور ایران آمیزهای از باورهای اسلامی و ایرانی است که قدمتی بس دیرینهای دارد و باید در حفظ ارزشهای اسلامی در چنین جامعهای کوشا باشیم.