دادن وعده سود مغایر با بانکداری اسلامی است/ تعیین نرخ سود براساس تورم، اسلامی نیست

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، حجت‌الاسلام والمسلمین غلامرضا مصباحی مقدم رئیسی کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی در همایش اقتصاد بدون ربا که روز گذشته در دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران برگزار شد در خصوص وضعیت انطباق بانکداری در کشور با مفاهیم اسلامی اظهار کرد: امروزه اقتصاد در کشور و در نظام بین‌المللی به قدری گسترش یافته است که مشکلات زیادی در بحث سرمایه‌گذاری در ابعاد مختلف به وجود آمده است.

وی افزود: در گذشته که بانکها وجود نداشتند مبادلات اقتصادی به راحتی انجام می‌شده است و نیاز به واسطه برای جمع‌آوری وجوه و یا نهاد مالی خاصی نبود. اما امروز نیاز به وجود بانک با توجه به گستردگی‌های موجود احساس می‌شود.

این نماینده مجلس شورای اسلامی به تشریح وضعیت بانکداری امروز پرداخت و گفت: متاسفانه در بانکداری امروز بانک‌ها از مسیر واقعی خود خارج شده‌اند و بیش از حقی که در جزئیات مبادلات اقتصادی دارند سود دریافت می‌کنند.

مصباحی‌مقدم با بیان مثالی افزود: شاید در گذشته خرید مسکن به آسانی انجام می‌شد اما امروز برای خرید یک خانه ناچاریم به بنگاه‌های مسکن مراجعه کنیم تا به عنوان یک نهاد واسطه‌ای خانه‌هایی که برای خرید و یا اجاره موجود هستند به ما معرفی کنند.

وی اضافه کرد: این انتظار که از بنگاه‌های مسکن وجود دارد در خصوص بانکها نیز در نوع بانکداری اسلامی لحاظ شده است. به شکلی که بانکها به عنوان یک نهاد واسطه‌ای سرمایه مردم را در بخش‌های تولیدی و یا صنعتی هزینه می‌کنند و با وکالتی که از مردم دارند حق واگذاری سرمایه مردم به نهادهای تولیدی و صنعتی را برای خود برمی‌دارند و باقی را به مردم می‌دهند.

این نماینده مجلس با انتقاد از تعیین نرخ سود سالانه و ماهانه برای سپرده‌گذاران در بانکهای کشور گفت: متاسفانه در بانکداری کشور برخلاف بانکداری اسلامی به سپرده‌گذاران قبل از سپرده‌گذاری وعده نرخ سود سالانه و یا ماهانه داده می‌شود که این مسئله همان ربا است که شریعت خدا آن را جنگ با خدا می‌داند.

مصباحی‌مقدم ادامه داد: نباید سازوکار موجود در بانکداری کشور به سمت پارادایم‌های ربا پیش برود و در بانکداری موجود هم بانکها مانند گذشته با دریافت سرمایه مردم آن را به عنوان مضاربه و یا مشارکت مورد استفاده قرار دادند.

وی با انتقاد از  عقود مبادله‌ای موجود در بانکداری کشور خاطرنشان کرد: عقود مبادله‌ای که امروز در بانکداری کشور وجود دارد به نوعی یک فاکتور صوری به حساب می‌آید. زیرا چیزی مانند قرارداد و یا وکالت در آن دیده نمی‌شود.

وی در خصوص نرخ نسبی  هم اشکالات زیادی دارد چرا که تمام سود بازارهای سرمایه‌ای یکسان برشمرده شده است که این مسئله با واقعیت تطابق ندارد زیرا این بانک است که تابعی از بازار است اما متاسفانه در این شیوه‌های اقتصادی بازار تابعی از بانک محسوب می‌شود.

مصباحی‌مقدم با اشاره به اینکه بانکداری بدون ربا و تعیین نرخ سود بانکها با یکدیگر تطابق ندارند عنوان کرد: متاسفانه صحبت از تعیین نرخ سود براساس تورم در اقتصاد کشور مطرح می‌شود که این مسئله به هیچ وجه با بانکداری بدون ربا تطابق ندارد.

وی با انتقاد از رقابت بانکها بر سر دادن وعده سود به سپرده‌گذاران به شکل روزشمار و یا ماهانه بیان کرد: سنت غلطی که در بانکداری کشور رایج شده است دادن سود برای سپرده‌گذاران به صورت روزشمار و یا ماهیانه و سالانه است که این مسئله نیز نمی‌تواند جزء بانکداری اسلامی به حساب بیاید.

رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با اشاره به تجربه‌های موفق بانکداری اسلامی در مقابل بانکداری ربوی بیان کرد: د ربانکداری اسلامی درست است که سپرده‌گذاران بر سر دریافت سود ریسک می‌کنند اما این به معنای ریسک بر زیان مال آنها نیست و تجربه‌های موفقی که در بانکداری اسلامی در برخی کشورها وجود دارد به شکلی است که در این نوع بانکداری سود بیشتری نسبت به بانکداری ربوی حاصل شده است.

وی در پایان با انتقاد از آموزش ضعیف در زمینه بانکداری ربوی خاطرنشان کرد: متاسفانه دانشجویان اقتصاد ما و کسانی که با اقتصاد سروکار دارند به خوبی آموزش داده نشده است که از مفهوم ربوی پرهیز کنند و صدا و سیما که وظیفه آموزش عمومی را در این زمینه برعهده دارد در این حوزه سهل‌انگاری کرده است.

*تعیین نرخ سود بانکی براساس تورم با بانکداری اسلامی سنخیت ندارد

حسن سبحانی اقتصاددان و استاد اقتصاد دانشگاه تهران در همایش اقتصاد بدون ربا، با اشاره به دینداری و لزوم پایبندی بر انتخاب مفهوم دین اظهار کرد: انسان وقتی مفاهیم مبتنی بر دینداری را انتخاب می‌کند باید در انتخاب خود پایبند باشد و شرایط منتخب خود را بپذیرد.

وی افزود: بی‌تفاوتی به دینداری در شرایطی که در اسلام دینداری از روی تعقل و انتخاب صورت می‌گیرد بسیار مضموم و ناپسند است و در واقع فرد متدین از غیرمتدین بدین شکل تمیز داده می‌شود.

این کارشناس اقتصادی، اقتصاد اسلامی را مبتنی بر دین دانست و بیان کرد: اقتصاد اسلامی مبتنی بر بایسته‌های دینی است و تمام قواعد و جزئیات آن باید براساس مفاهیم دینی ترسیم شود.

سبحانی به مفهوم قرض دادن در اسلام اشاره کرد و گفت: در خصوص قرض دادن در مفاهیم اسلامی به قرض‌دهنده توصیه شده که در قرض دادن از خود سعی و تلاش نشان دهد و به قرض گیرنده هم توصیه شده تا جایی که ممکن است مالی را قرض نگیرد.

وی با بیان اینکه سنت نیکوی قرض‌الحسنه 6 یا 7 مورد آمده است گفت: در خصوص قرض‌الحسنه نیز شاهد اجرای 6 یا 7 مورد از این سنت نیکو هستیم و در کنار آن اسلام به انفاق نیز توصیه کرده است.

این استاد اقتصاد دانشگاه تهران به نحوه قرض دادن در اسلام اشاره کرد و گفت: در اسلام قرض دادن بدون هیچ شرط و شروطی صورت می‌گیرد و قرض به شرط دریافت مازاد نوعی ربا به حساب می‌آید که این مسئله ناظر بر کلیه فعالیت‌های اقتصادی در اسلام است.

سبحانی افزود: مسئله‌ای که در انیجا مطرح می‌شود بحث انگیزه است که اسلام در این خصوص نیز بر این مسئله تاکید دارد که قبل از دریافت قرض نباید پیش‌شرطی تعیین شود اما به معنای نفی انگیزه قرض دهنده از واگذاری قرضی مال خود نیست. 

وی مسئله مهم در نظام بانکداری را میان سود بهره در اسلام و دیگر نظام‌های بانکداری دانست و تصریح کرد: متاسفانه برخی مفاهیم در بانکداری ما تغییر کرده است به شکلی که در بانکداری اسلامی چیزی به عنوان بهره وجود ندارد و در خصوص سود بحث شده است.

این استاد اقتصاد دانشگاه تهران با انتقاد از ورود به بحث تحریم نرخ سود در بانکها خاطرنشان کرد: ورود به تعیین نرخ سود در بانکها یک بحث انحرافی است و در واقع در نظام بانکداری اسلامی چنین بحثی موضوعیت ندارد.

سبحانی ادامه داد: در بانکداری اسلامی نرخ سود براساس تورم تعیین نمی‌شود و این مسئله در خصوص بهره که در بانکداری غیراسلامی وجود دارد مطرح است. بنابراین این مسئله که متاسفانه در برنامه پنجم توسعه به آن اشاره شده است با مفاهیم بانکداری اسلامی در تضاد است.

وی بانکداری را در مفاهیم اسلامی یک نوع بحث مشارکتی دانست و بیان کرد: در بانکداری اسلامی چیزی از قبل تعیین نمی‌شود. این مسئله که برای پایین آمدن نرخ سود بانکها باید نرخ تورم پایین بیاید تناسبی با اقتصاد اسلامی ندارد.

این استاد اقتصاد دانشگاه تهران با بیان این مطلب که متاسفانه در نظام بانکداری ما به قرض دادن افتاده‌‌ایم تصریح کرد: متاسفانه با سهل‌انگاری‌هایی که صورت گرفته است ما به قرض دادن افتاده‌ایم و می‌خواهیم با نام بانکداری اسلامی از مدل‌های غربی تقلید کنیم و در واقع این سهل‌انگاری‌ها مارا به بیراهه برده است.

سبحانی در پایان گفت: در مسئله بانکداری اسلامی سوالی که مطرح است این است که نمی‌شود در کلیت بانکداری اسلامی برخورد کرد اما در جزئیات آن از روش‌های غیراسلامی استفاده کردیم زیرا این مسئله با روح اسلام در تضاد است.

*تورم در بانکداری اسلامی نداریم/ ورود ربا به اقتصاد جهان با شیطنت نظام سرمایه‌داری

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، ایرج توتونچیان اقتصاددان و عضو شورای نگارش قانون بانکداری اسلامی در خصوص جایگاه ربا در اقتصاد اظهار کرد: قبل از اینکه به وجود ربا در بانکداری اسلامی بپردازیم باید جایگاه ربا را در اقتصاد دنیا مورد بررسی قرار دهیم که این مسئله حاصل طمع‌ورزی برخی از افراد سودجو است.

وی افزود: دریافت بهره برای سرمایه‌گذاری جزو مفاهیم هنجاری اقتصاد است که نظام سرمایه‌داری با شیطنت‌هایی که انجام داده آن را به شکل مفاهیم اثباتی اقتصاد درآورده است.

این اقتصاددان افزود: کسی در دنیا این مسئله را اثبات نکرده است که حتما بر وجود هر سرمایه‌ای باید بهره‌ای پرداخته شود. اما عده‌ای برای دریافت سود بیشتر کلمه باید را از این مسئله حذف کرده‌اند که نوعی اقتصاد ربوی است که وارد اقتصاد جهانی شده است.

توتونچیان گفت در خصوص نظریات اقتصاددانان غربی خودشان تعریفی از اقتصاد ارائه می‌دهند براین اساس که چگونه بتوانیم با مفاهیمی مردم را فریب داد و در واقع اقتصاد از دیدن آنها پاسخی به سوالات نیست بلکه روشی برای فریب دادن افکار عمومی به شکل زیرکانه است.

وی دستیابی به اقتصاد را نیازمند دید ریزبینانه به مفاهیم اقتصادی دانست و بیان کرد: برای اینکه اشکالات اقتصادمان برطرف شود و به مفاهیم اسلامی در اقتصاد دست پیدا کنیم باید با دید ریزبینانه مفاهیم اقتصاد را زیر نظر بگیریم.

وی به نوع بانکداری ربوی اشاره کرد و گفت: در بانکداری ربوی یک نوع واسطه‌‌گری انجام می‌گیرد به شکلی که تغییر و تصرفی در ماهیت پول صورت نگیرد. که این مسئله بارونق اقتصادی و ایجاد اشتغال و تولید در تضاد است.

این اقتصاددان با بیان اینکه بانکداری اسلامی مصون از تورم است گفت:‌در بانکداری اسلامی با توجه به شراکت در سود و زیان و وکالت بانکها از طرف سرمایه‌گذاران تورم کاذب صورت نمی‌گیرد و در واقع بانکداری اسلامی مصون از تورم است.

وی در پایان گفت: بانکداری ربوی با اوراق قرضه‌ای که امروز در اقتصاد کشور رایج شده است تطابق دارد در شرایطی که سود بانکداری اسلامی مانند سودی است که در سهام به مردم واگذار می‌شود و هزینه‌های سپرده‌گذاری از سپرده‌گذاران اخذ نمی‌گردد.

انتهای پیام/